Anadolu’da kurulan Türk devletleri

Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan’ın 1071 yılında Malazgirt Meydan Muharebesi’nde Bizans İmparatoru Romen Diyojen’i yenilgiye uğratarak Anadolu’nun kapılarını Türklere açmıştır. Bu tarihten sonra Büyük Selçuklu komutanları Anadolu’ya yerleşerek burada beylikler kurmuşlardır. Bu beyliklerin toplanmasıyla oluşan Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasıyla ikinci beylikler dönemi başlamıştır. Bu beyliklerden Osmanoğulları, devletleşerek Osmanlı Devleti’ni kurmuşlardır. Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının ardından Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur.

Devlet olarak baktığımızda Anadolu’da üç büyük devlet kurulmuştur:

1. Anadolu Selçuklu Devleti
2. Osmanlı Devleti
3. Türkiye Cumhuriyeti Devleti

Anadolu'da kurulan ilk Türk Beylikleri

Saltukoğulları: Erzurum ve civarında, Ebu Kasım tarafından kurulan Saltukoğulları, Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliğidir. 1200'lü yıllarda Süleyman Şah tarafından yıkılmaktan kurtulamamışlardır.

Mengücekoğulları: Mengücekoğulları ismini kurucusu olan Mengücek Gazi'den alır. Erzincan civarında kurulan bu beyliğe 1. Alaeddin Keykubat, 1228 yılında son vermiştir.

Danişmendoğulları: Tokat, Amasya ve Kayseri sınırlarını kapsayan bölgede, Sivas merkez olmak üzere Gazi Ahmet Bey tarafından kurulmuştur. Haçlı ordularının saldırısına karşı tüm gücüyle direnen Danişmendoğulları, Anadolu'daki ilk medrese olan Yağı Basan Medresesi'ni yapmışlardır. Ayrıca ilk kez para bastıran beylik olması ile de bilinir. Danişmendoğulları'na 2. Kılıçarslan son vermiştir.

Artukoğulları: Artukoğulları ismini kurucularının babasından alır. Artuk Bey'in oğulları bu beyliği kurmuştur. Artukoğulları o kadar gelişmiştir ki kısa zamanda 3 kola ayrılmışlardır. Bunlar; Hasankeyf kolu, Mardin kolu ve Harput koludur. Artukoğulları Türk tarihinde birçok köprü yapmalarıyla bilinir. Bu köprüler Güneydoğu Anadolu Bölgesi topraklarının sınırları içerisindedir. Köprülerden bazıları; Deve geçidi, Haburman, Amarçay ve Hasankeyf'tir. Ayrıca birkaç adet daha Artukoğullarından kalma köprüler bulunur.

Çaka Beyliği: İlk Türk denizcisi olan Çaka bey tarafından, İzmir civarında kurulan bu beylik aynı zamanda denizcilik faaliyeti gösteren ilk beyliktir. Türk beylikleri döneminde denizcilik faaliyetinden bahsedildiğinde akla gelen ilk isimdir.

Sökmenoğulları: Van gölü çevresinde konumlanmış bir beyliktir.

Anadolu toprakları üzerinde kurulan diğer beylikler ve kuruluş merkezleri ise şunlardır; Dilmaçoğulları (Bitlis), Çubukoğulları (Harput), Yınaloğulları (Diyarbakır), Tanrıvermişoğulları (Efes).