9. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Edebi Sanatlar Cevapları

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 102 Cevabı

Metni Anlama ve Çözümleme

Metni Anlama ve Çözümleme
1. “Bütün işin gücün yaşamak olacak.” sözüyle anlatılmak istenen nedir? Açıklayınız.
Cevap: “Hiçbir beklentiye girmeden, karşılık beklemeden” yaşanması gerektiği anlatılmıştır.

2. Yaşamaya Dair adlı şiirde dikilmesi istenen ağaç olarak niçin “zeytin” seçilmiştir? Açıklayınız.
Cevap: Zeytin ağacı uzun ömürlü ve dayanıklı olduğu için binlerce yıl yaşayabilen ve Anadolu’da “ölmez ağacı” olarak bilinen bir ağaçtır. Bu yüzden şair zeytin ağacını seçmiştir.

3. Şiirde ölümsüzlüğe ulaşmanın yolu olarak gösterilen nedir? Açıklayınız.
Cevap: Şiirde başkaları için fedakarlıkta bulunmak, başkalarını yaşatmak için yaşamak düşüncesi ölümsüzlüğe ulaşmanın yolu olarak gösterilmiştir.

4. Şiirde söyleyici ile hitap edilen kişi arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
Cevap: Şiirdeki söyleyici yaşamayı ciddiye alan, yaşama tutkuyla bağlı biridir. Hitap ettiği kişi de yaşama dört elle ve tutkuyla sarılmasını istediği kişilerdir.

5. Yaşamaya Dair adlı şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Şiirin teması “yaşama sevgisi”

6. Yaşamaya Dair adlı şiirdeki evrensel değerleri belirleyiniz.
Cevap: Yaşamı sevmek, başkaları için fedakarlık yapmak, beklentiye girmemek, insanlığı sevmek, çalışmak

1. Etkinlik
a. Yaşamaya Dair adlı şiirdeki ahenk unsurlarını belirleyiniz.
Cevap: Nazım Hikmet denince akla öncelikle ölçüsüz, yerine göre sık ve seyrek uyaklar, uzun dizelerin ardından gittikçe kısalan kırık dize kümeleri gelir.

b. Yaşamaya Dair adlı şiirdeki imgeleri ve söz sanatlarını belirleyiniz.
Cevap: Bu şiirde serbest nazım özelliklerini görüyoruz. Şiirde belli bir ölçü ve uyak düzeni yoktur. Ahenk kafiye ve rediflerden daha çok kelime ve cümle tekrarları (..hem de… hem de; yaşamayı ciddiye alacaksın… vb) aliterasyon ve asonanslarla sağlanmıştır.

İkinci ve üçüncü birimde “in” sesleri kafiyeyi oluşturan seslerdir.

Tema: Yaşama sevgisi

SÖZ SANATLARI:

“büyük bir ciddiyetle yaşayacaksın bir sincap gibi mesela” dizelerinde teşbih (benzetme) sanatı vardır.
“hem de yüzünü bile görmediğin insanlar için /hem de hiç kimse seni buna zorlamamışken,/hem de en güzel en gerçek şeyin” dizelerinde “hem de “bağlacının tekrarıyla tekrir sanatı yapılmıştır.

Epik Şiir – Lirik Şiir – Satirik Şiir – Didaktik Şiir – Pastoral Şiir

Kaldırımlar: Lirik Şiir
Yayla Dumanı:: Patoral Şiir
Akıncı: Epik Şiir
Kızılırmak Kıyıları: Satirik Şiir
Yaşamaya Dair: Didaiktik Şiir

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 103 Cevabı

Bir gün dolu dizgin boşanan atlarımızla
Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla…

• Edebî sanat: Mübalağa(Abartma), İkinci dizede ise akıncıların ruhu kuşlara benzetilmiş ve kapalı istiare yapılmıştır.
• Açıklama: Bir olayın olduğundan daha çok gösterilmesi mübalağadır. İstiare, benzetmenin iki temel öğesinden sadece birinin (sadece benzeyen ya da sadece kendisine benzetilen) kullanılmasıyla yapılan edebî sanattır.

*************

Ilık karanlık şarkı söylerdi,
Ay ışığı öperdi susamış toprağı.

• Edebî sanat: Teşhis (kişileştirme
• Açıklama: Ilık karanlık ve ay ışığına insani bir özellikler kazandırılmıştır.

*************

Uzanıverse gövdem, taşlara boydan boya;
Alsa buz gibi taşlar alnımdan bu ateşi.

• Edebî sanat: Teşbih(benzetme)
• Açıklama: Taşlar buza benzetilmiştir

*************

İstanbul konuşması
En saf, en ince bize

• Edebî sanat: Mecaz-ı Mürsel (ad aktarması)
• Açıklama: İstanbul konuşması denilerek Türkçe kastedilmiştir.

*************

b. Edebî sanatların şiire katkısını bu örneklerden hareketle açıklayınız.

Cevap: Edebi sanatlar şiiri imgeli, sanatlı ve estetik bir hale getirir, anlatımı güçlendirir ve etkileyiciliği sağlar.

**********

Beni içerine aldın ağ gibi,
Doldun gözlerime bir rüya gibi;
Ben de güneş gibi, yüce dağ gibi
İçinde kaybolsam yayla dumanı!

a. Yukarıdaki dörtlükte geçen teşbihleri bulunuz.

“ağ gibi, rüya gibi, güneş gibi, dağ gibi” ifadelerinde teşbih vardır.

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 104 Cevabı

Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?

Bin gemle bağlanan yağız at şâha kalkıyor,
Gittikçe yükselen başı Allah’a kalkıyor

yahut, kocaman gözlüklerin,
beyaz gömleğinle bir laboratuvarda
insanlar için ölebileceksin,

İçimde damla damla bir korku birikiyor;
Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler…
Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor;
Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler.

Öyle dalmış ki yüzyıllar süren uykusuna,
Uyandırmazsan,
Uyanacak değil.

a. Yukarıdaki dizelerde yer alan imgeleri bularak tabloya yazınız.

İmge Çağrıştırdığı Anlam
Şakaklarına kar yağması Saçların beyazlaması

Yüzdeki kırışıklıklar Çizgili yüz

b. Bu imgelerin sizde çağrıştırdığı anlamları karşılarına yazınız.

İmge: Kocaman gözlükler, beyaz gömlek

Çağrıştırdığı Anlam: Labaratuvar ortamında insanlık için çalışan bilimsel çalışma yapan insanlar

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 105 Cevabı

ELSA’NIN GÖZLERİ
Öyle derin ki gözlerin içmeye eğildim de
Bütün güneşleri pırıl pırıl orada gördüm
Orada bütün ümitsizleri bekleyen ölüm
Öyle derin ki her şeyi unuttum içlerinde
Uçsuz bir denizdir bulanır kuş gölgelerinde
Sonra birden güneş çıkar o bulanıklık geçer
Yaz meleklerinin eteklerinden bulutlar biçer
Göklerin en mavisi buğdaylar üzerinde
Karanlık bulutları boşuna dağıtır rüzgâr
Göklerden aydındır gözlerin bir yaş belirince
Camın kırılan yerindeki maviliğini de
Yağmur sonu semalarını da kıskandırırlar.
……………………………
Ben bu radiumu bir pekbilent taşından çıkardım
Benim de yandı parmaklarım memnu ateşinde
Bulup yeniden kaybettiğim cennet ülke
Gözlerin Peru’mdur benim Golkond’um, Hindistan’ım
Kâinat paramparça oldu bir akşam üzeri
Her kurtulan ateş yaktı üstünde bir kayanın
Gördüm denizin üzerinde parlarken Elsa’nın
Gözleri Elsa’nın gözleri Elsa’nın gözleri.
Louis Aragon, Aşk Şiirleri, Türkçesi: Orhan Veli, Yayıma Hazırlayan: Fahri Özdemir
Elsa’nın Gözleri adlı şiiri Yayla Dumanı, Kaldırımlar, Kızılırmak Kıyıları, Yaşamaya Dair adlı metinlerle tür, biçim, üslup ve içerik açısından karşılaştırınız.