9. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı 4. Ünite Masal Fabl Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Cevapları

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 135 Cevabı

1-5. soruları aşağıdaki masala göre cevaplayınız.

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 136 Cevabı

1. Bu masalın planını oluşturan bölümleri aşağıdaki tabloda belirtiniz.

Döşeme: İlk cümledeki tekerleme bölümü
Serim: Keloğlan ve anasının tanıtıldığı bölüm (İlk paragraf)
Düğüm: İkinci paragraftan son iki paragrafa kadar düğüm bölümüdür.
Çözüm: Keloğlan’ın kaçırdığı gelinin süslenmiş bir kabak olduğunun anlaşıldığı kısım ve annesinin kabağı Keloğlan’ın kafasında parçaladığı bölüm.
Dilek: Metnin son cümlesi

2. Metnin yapı unsurlarıyla ilgili tespitlerinizi aşağıda belirtilen yerlere yazınız.

Kişiler: Keloğlan, annesi, çoban, kervancıbaşı, düğün sahibi, gelin
Olay örgüsü: Annesinin Keloğlan’ı çalışıp para kazanması evden yollaması

Keloğlan’ın ekmeğini emanet ettiği çobanın koyununu çalması, koyunu emanet ettiği kervancıbaşının halısını çalması, halısını emanet ettiği düğün sahibinin kızını alıp kaçması

Kaçırdığı gelinin süslenmiş kabak çıkması, annesinin Keloğlan’ı dövmesi

Mekân: Köy
Zaman: Belirsiz zaman

3. Masalda mekân ve zamanın değişimi nasıl verilmiştir?
Cevap: Mekan ve zaman çok hızlı geçmektedir.

4. Masaldaki olağanüstülüklerle ilgili neler söylenebilir?
Cevap: Masalda çok fazla olağanüstülük yoktur.

5. Masalda geçen edat ve bağlaçları bularak bunların metindeki işlevlerini belirleyiniz.
Cevap: “ile, gibi, değil” edatları vardır. Bunların işlevi sözcükler arasında çeşitli anlam ilgileri kurmaktır.

6. Aşağıdakilerden hangisi masalın özelliklerinden biri değildir?
A) Duyulan geçmiş zamanla anlatılması
B) Eğitici özellik taşıması
C) Millî duygulara yer vermesi
D) Sonradan yazıya geçirilmesi
E) Kahramanların olağanüstü özellikler taşıması

Cevap: C

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 137 Cevabı

İKİ KATIR
Biri yulaf yüklü iki katır gidiyordu;
Birinde tahsildarın paraları.
Para taşıyan biraz fazla kibirleniyordu;
Duymuyordu bile sırtındaki ağırlığı.
Pek de edalı adım atıyordu,
Çıngırağını şakırdataraktan.
Derken bir kaç adam çıktı uzaktan.
Haydutlar, para arıyorlardı;
Para da yalnız memurun katırında vardı.
Hayvanı yakalayıp durduttular;
Katırcık dayakları yedikçe inliyordu;
“Ne bekledim, başıma neler geldi diyordu.
Şu arkadaş nasıl da sıyrıldı tehlikeden!
Mahvolan, helâk olan sadece ben.
Öteki: — Dostum, dedi yoldaşına,
Her zaman rahat etmez büyük işler görenler;
Sen de bir fakirin işini görseydin eğer Bunun hiç biri gelmezdi başına.”
Orhan Veli Kanık, La Fontaine’in Masalları

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri bu fabldan hareketle uygun ifadelerle doldurunuz.

a. Fablda öyküleme anlatım biçiminden yararlanılmıştır.
b. Fabl; serim, düğüm, çözüm, öğüt bölümlerinden oluşmaktadır.
c. Fablda bir ders verme amaçlanmıştır.
ç. Fabl şiir (manzum). şekilde yazılmıştır.
d. Fablda yer ve zaman belirsizdir.
e. Fablda sade bir dil kullanılmıştır.

8. (I) Masallar; döşeme, serim, düğüm, çözüm ve dilek bölümlerinden oluşur. (II) Döşeme bölümü; dinleyicinin ilgisini çekme amacı taşıyan, masalda anlatılanlarla ilgisi bulunmayan bir tekerlemeyle başlar. (III) Serim bölümünde olaya giriş yapılır. (IV) Asıl olay dilek bölümünde anlatılır. (V) Dilek bölümü “Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine.” gibi kalıplaşmış sözlerle son bulur.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: D

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 138 Cevabı

HOROZLA İNCİ
Bir horoz inci bulur, kuyumcuya gider:
“Al, şuna bak, der,
pırıl pırıl, ne özrü ne kusuru var.
Fakat sen bana bir avuç mısır ver,
benim işime o yarar.”
Bir cahile bir kitap miras kalır.
Adam kitabı alır,
komşusu kitapçıya gider:
“Bak, ne güzel kitap, der,
fakat sen bana beş on kuruş ver,
benim işime o yarar.”
Nâzım Hikmet, La Fontaine’den Masallar

Bu fablda;
I. Teşhis ve intak sanatlarından yararlanıldığı,
II. Fablın kahramanlarından birinin hayvan olduğu,
III. Fablda zamanın belli olduğu
bilgilerinden hangisine veya hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: C

10. Pasif dinleme; dinleyicinin sözlü tepkide bulunmadığı, konuşulanı sessizce dinlediği dinleme çeşididir. Dinleyicinin dinledikleriyle ilgili zihinsel faaliyetlerini etkinleştirmek amaçlanır. Dinleyicinin sessizliği, konuşmacıya, söylediklerinin kabul gördüğü izlenimi verir. Bu dinleme türünde konuşmacı dinleyenin kendisini anlayıp anlamadığı konusunda kesin bir yargıya ulaşamaz.
Buna göre pasif dinleme ile ilgili olarak;
I. Empati kurulduğu,
II. Zihinsel sürecin etkinleştiği,
III. Karşılaştırma yapıldığı
bilgilerinden hangisine veya hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: B

11. Aşağıdakilerden hangisi etkili dinlemenin özelliklerinden biridir?
A) Dinleme belli bir amaç gözetilerek yapılır.
B) Dinleme sırasında başka bir işle uğraşılabilir.
C) Dinleme sırasında not alınmaz.
D) Yargılayıcı bir tutum içinde dinleme yapılır.
E) Önyargılı bir şekilde dinleme gerçekleşir.
Cevap: A

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 139 Cevabı

12. I. Köylerin birinde bir Keloğlan ile anası yaşarmış.
II. Her seferinde sayfalar büyük bir güçlükle açılmış.
III. Evveli bir varmış bir yokmuş bir derviş ile bir kocakarı varmış.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde veya hangilerinde “ile” kelimesi edat olarak kullanılmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
Cevap: B

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne ne” bağlacı kelime gruplarını birbirine bağlamaktadır?
A) Ne kimsenin bir tüyüne dokunur ne de yerdeki karıncayı incitirmiş.
B) Ne bir dağda yağmurumuz var ne bir bağda yaprağımız var.
C) Meyvesini de ne siz sorun ne ben söyleyim.
D) Ne altın oluk ne gümüş oluk bir damla su vermiş.
E) Tasa dediğin ne korkuya benzer ne kuruntuya benzer.
Cevap: D

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ayraçla gösterilen yere iki nokta (:) konulmalıdır?
A) Ünsüzler ( ) sürekli olup olmadıklarına ve ses yolunda titreyip titremediklerine göre adlandırılır.
B) Süreksiz sert ç, k, p, t ünsüzleriyle biten kelimeler, ünlüyle başlayan bir ek aldığında bu kelimelerin sonunda bulunan ç, k, p, t sert ünsüzleri yumuşar ( ) c, g (ğ), b, d ünsüzlerine dönüşür.
C) Türkçedeki sesler, ses yolundan çıkışlarına göre iki gruba ayrılır ( ) ünlüler ve ünsüzler.
D) Sözel derslerden tarih, felsefe, coğrafya ( ) sayısal derslerden fizik, kimya, biyoloji alıyorum.
E) Çekim ekleri kelimelerin diğer kelimelerle bağ kurmasını, cümlede görev almasını sağlayan ( ) hâlini, sayısını, zamanını, kişisini bildiren eklerdir.
Cevap: C

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?
A) Yanardağdan püsküren mağma değişik şekiller almış.
B) Bu aracın çarpma sonucu egzosu delinmiş.
C) Eşgüdümlü çalışırsak işi daha çabuk bitiririz.
D) Düşmanla göğüs göğüse mücadele ettiler.
E) Eski düşmanlar şimdi can ciğer oldular.
Cevap: D

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 140 Cevabı

16. Aşağıda verilen tamlayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk ifadeden başlayıp, cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.

Fabllar, bir ahlak dersi vermesi yönüyle masallardan ayrılır.