9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 46 Cevapları Hecce Yayınları

Etkinlik 2.1

Kütle ile Hacim Arasındaki İlişki

Araç Gereç

• 1 adet dijital terazi
• 1 adet dereceli silindir (100 ml)
• 1 kutu ataş
• 200 g kadar kuru kum
• 1 adet çay kaşığı
• 1 yaprak A4 kâğıdı

Deneyin Yapılışı

1. Üçer ya da dörder kişilik çalışma kümeleri oluşturduktan sonra aşağıdaki etkinlik basamaklarına göre aramızda iş bölümü yapalım.

2. Ataş sayısını beşer beşer artırarak kütle ve hacim değerlerini ölçüp verileri Tablo 2.4’e kaydedelim.

3. Teraziye koyduğumuz yarım A4 kâğıdının üzerine sırasıyla, 1,2, 3, 4, … kaşık kum koyalım ve her defasında kumun kütlesini ve hacmini ölçüp verileri yine Tablo 2.4’e kaydedelim (Teraziye koyduğumuz yarım A4 kâğıdının kütlesini ölçüp bu değeri her defasında kum tartısının sonucundan çıkaralım.).

4. Dik koordinat eksenlerinden yatay olanını hacim, düşey olanını da kütle olarak alıp Tablo 2.4’teki değerlerle ataş ve kum için kütle-hacim değişimlerini aynı grafikte gösterelim.
Not: Deneyi ataş ve kum yerine farklı maddeleri kullanarak da yapabiliriz.

Sonuca Varalım

1. Aynı hacimdeki ataş ve kum kütleleri eşit midir? Değilse bunun nedeni nedir?
Cevap: Aynı hacimdeki ataş ve kumun kütleleri eşit değildir. Kum, aynı hacimdeki ataştan daha hafif olduğu için kütle açısından farklıdır.

2. Ataş ve kum için hacimce fazla olduğu hâlde kütlelerinin az olduğu durumlar var mıdır? Varsa bunu nasıl açıklayabiliriz?
Cevap: Evet, grafiklerde görünen noktaların bazıları hacimce fazla olduğu hâlde kütleleri azdır. Bu, maddenin yoğunluğunun farklı olduğu anlamına gelir. Ataşın yoğunluğu, kumun yoğunluğundan daha büyük olduğu için aynı hacimde daha fazla kütle içerir.

3. Kum ve ataş için çizdiğimiz grafiklerden nasıl bir sonuç çıkarabiliriz?
Cevap: Kum ve ataş için çizilen grafikler, her iki maddenin de yoğunluğunun ve hacim/kütle ilişkilerinin farklı olduğunu gösterir. Bu grafikler, farklı maddelerin farklı fiziksel özelliklere sahip olduğunu ve aynı hacimde farklı kütlelere sahip olabileceğini gösterir.

4. Deneyde yaptığımız ölçümlerde hata var mıdır? Varsa bu hataların kaynakları neler olabilir?
Cevap: Deneyde yapılan ölçümlerde hatalar olabilir. Örneğin, terazi ölçümleri hassas değilse veya ölçümler sırasında hava kabarcıkları tuzaklanmışsa hatalar oluşabilir. Ayrıca, kullanılan ataş ve kum örneklerinin homojen olmaması da ölçüm hatalarına neden olabilir. Bu hatalar, sonuçların doğru yorumlanması için dikkate alınmalıdır.