9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 226-235 Cevapları Ata Yayıncılık

5. Üniteyi Değerlendirelim

A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Sıcaklık, ısı ve iç enerji kavramlarını açıklayınız.
Cevap: Sıcaklık, bir maddenin taneciklerinin sahip olduğu ortalama kinetik enerjinin bir göstergesidir. Maddeyi oluşturan taneciklerin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamına iç enerji denir. Isı ise sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerjidir.

2. Aynı kaynaktan bir bardak ve bir kova su alındığında iç enerjileri için ne söylenebilir?
Cevap: Bir kova sudaki tanecik sayısı bir bardak sudan daha fazla olduğu için iç enerjisi daha fazladır.

3. Bir buz dağının iç enerjisi mi yoksa kaynamakta olan bir çaydanlık dolusu suyun iç enerjisi mi daha fazladır?
Cevap: Bir buz dağındaki tanecik sayısı bir çaydanlık dolusu sudan daha fazla olduğu için iç enerjisi daha fazladır.

4. Görsel 5.93’teki iç içe geçmiş bardakları kırmadan birbirinden nasıl ayırırsınız?
Cevap: Dıştaki bardağın genleşmesi içtekinin ise büzülmesi gerekir. Bu nedenle içtekinin içine buz ya da soğuk su konulmalıdır. Dıştaki ise sıcak suya daldırılmalıdır.

5. Soğuk havalarda aynı odada çıplak ayakla betona ve halıya basıldığında neden beton daha soğuk hissedilir?
Cevap: Bunun nedeni betonun ısı iletim katsayısının halıya göre daha büyük olmasıdır.

6. Tren rayları döşenirken rayların arasında neden boşluk bırakılır?
Cevap: Sıcaklık artışlarında genleşmeden dolayı rayların eğilim bükülmesini engellemek için rayların arasına boşluk bırakılır.

7. Enerjiyi daha verimli kullanabilmek için neler yapılmalıdır?
Cevap: Bu binalarda enerji kaybını en aza indirmek için iyi bir yalıtım yapmak gerekir. Enerji verimliliği yüksek ürünler kullanılmalıdır.

8. Küresel ısınma sonucunda Dünya’mızı bekleyen olası tehlikeler nelerdir?
Cevap: İklimin değişmesi,deniz seviyesinin yükselmesi, sel, heyelan, erozyon gibi doğa felaketlerinin artması, atmosferin ozon tabakasının incelmesi vb.

9. Kurşunun erime sıcaklığı 327 °C’tur. Bu sıcaklık cıvalı ya da alkollü termometre ile ölçülebilir mi? Neden?
Cevap: Alkollü termometre ile ölçülemez. Çünkü hem alkolün kaynama noktası kurşunun erime noktasından çok düşüktür (78 °C). Cıvalı termometre ile ölçülebilir. Cıvanın kaynama noktası kurşunun erime noktasından yüksektir (357 °C).

10. Görsel 5.94’teki metal top metal halkadan geçmiyor. Metal top şekli bozulmadan halkadan nasıl geçirilir?

I.YOL: Halka ısıtılırsa genleşeceğinden metal top kolayca halkadan geçebilir.
II.YOL : Metal top top soğutulursa büzüleceğinden kolayca halkadan geçebilir.

11. Denizler neden karalardan daha geç ısınıp daha geç soğur?
Cevap: Bunun nedeni Güneş tarafından aynı derecede ısıtılmalarına rağmen denizlerin ısı sığası büyük olduğundan karalardan ve havadan daha geç ısınır.Yaz mevsimi sona erip sonbahar ayları başladığında hava ve toprak hissedilir şekilde soğurken deniz suyu girilebilecek kadar sıcaktır. Çünkü ısı sığası büyük olan maddeler geç ısındıkları gibi geç de soğurlar.

12. Hâl değişiminin yaşam için önemini açıklayınız.

Dünya’daki yaşamın devam etmesinde çok önemli rolü olan su döngüsü maddenin hâl değişimi sayesinde gerçekleşir. Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Böylece yeryüzündeki su dengesi sürekli olarak korunmuş

B. Aşağıda verilen ifadeleri okuyunuz. İfadeler doğru ise başına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. (Y) Isı, bir maddenin taneciklerinin sahip olduğu kinetik enerji toplamıdır.
2. (Y) Bir maddenin taneciklerinin ortalama kinetik enerjisine bağlı büyüklüğe sıcaklık denir.
3. (Y) Isı, bir enerjidir.
4. (Y) Sıcaklık barometre ile ölçülür.
5. (D) Atmosferin ısıyı tutma özelliğine sera etkisi denir.
6. (D) Celcius derecelendirilmesinde, buzun erime noktası 0 °C, suyun kaynama sıcaklığı 100 °C kabul edilir.
7. (Y) 40 °C, 20 °C sıcaklığın iki katıdır.
8. (Y) Bir madde hâl değiştirirken maddenin sıcaklığı artar.
9. (D) Isı, iletim yoluyla en iyi katı maddelerde aktarılır.
10. (D) Sıcaklık değişimi maddelerde fiziksel bir değişimdir.
11.((D) Sıvı ve gaz gibi akışkanlarda enerjinin aktarılması konveksiyon yoluyla olur.
12. (D) Genleşme, maddelerde fiziksel bir değişimdir.
13. (D) Sıcaklık değişimi maddenin kütle miktarı ile doğru orantılıdır.

14. (D) Isının iletilmemesi ya da çok az iletilmesi istenen durumlarda ısı iletim katsayısı düşük olan malzemeler kullanılır.
15. (D) Bir maddenin bir gramının sıcaklığını bir derece artırmak için gerekli ısı miktarına öz ısı denir.
16. (D) İki farklı sıcaklıktaki madde, sıcaklıkları eşit olana kadar birbiri ile ısı alışverişi yapar.
17. (Y) Isı, soğuk cisimden sıcak cisme doğru aktarılır.
18. (D)Genleşme katsayısı katı maddeler için ayırt edici özelliktir.
19. (Y) Isı kalorimetre kabı ile doğrudan ölçülür.
20. (D) Metal termometrelerde metallerin genleşme özelliğinden yararlanılır.
21. (D) Kesit alanı büyüdükçe ısı iletim hızı azalır.
22. (D) Nem oranı, sıcaklığın ölçülen değerden farklı hissedilmesine neden olur.
23. (D) Tüm maddeler hacimce genleşir.
24. (D) Su, +4 °C’ta en yoğun hâlde bulunur.
25. (D) Katılarda ısıyı en iyi altın iletir.

C. Aşağıdaki boşlukları uygun kavramlarla doldurunuz. (Kavramlara ek getirebilirsiniz.)

ısı sığası
maddenin cinsi
geç
hissedilen sıcaklık ısı yalıtkanı
ıç enerji
sıcaklık
süblimleşme
ışıma
gazlı termometre
kırağılaşma
mutlak sıcaklık
denge sıcaklığı
A tipi
iç enerji
G tipi

1. Bir sistemdeki atom ve moleküllerin ortalama kinetik enerjisinin bir göstergesi sıcaklık tır.
2. Bir sistemi oluşturan atom ve moleküllerin kinetik (titreşim) ve potansiyel (bağ) enerjilerinin toplamına iç enerji denir.
3. Maddenin atom ve moleküllerinin bütün hareketlerinin durduğu varsayılan teorik sıcaklık değerine mutlak sıcaklık denir.
4. Hassas sıcaklık ölçümlerinde gazlı termometre kullanılır.
5. Bir maddenin sıcaklığını 1 °C değiştirmek için maddeye verilmesi ya da maddeden alınması gereken ısı miktarına ısı sığası denir.
6. Isı alan katı hâldeki bir maddenin doğrudan gaz hâle geçmesin süblimleşme denir.
7. kırağılaşma gaz hâldeki bir maddenin doğrudan katı hâle geçmesi olayıdır.

8. Farklı sıcaklıktaki ve temas hâlindeki sistemlerin ısı alışverişi sonucunda ulaştıkları son sıcaklığa denge sıcaklığı denir.
9. Isı alan sistemlerin iç enerji artar.
10. Isının ışınlarla dalgalar hâlinde aktarılmasına ışıma denir.
11. Katı maddelerde ısının iletim hızını etkileyen faktörlerden biri de maddenin cinsidir.
12. Isı iletim katsayısı düşük olan maddeler ısı yalıtkanı bilinir.
13. Dış cephe duvarları kalın olan binalar daha geç soğur.
14. Enerji verimliliği açısından en verimli binalar A tipi binalardır.
15. Havanın gerçek sıcaklığı, nem oranı, rüzgâr ve radyasyonuna hissedilen sıcaklık denir.

Ç. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Hangi sıcaklık değerinde Celcius termometresi Fahrenheit termometresinin gösterdiği değerin aynısını gösterir?

A) -40 B) -30 C) -20 D) 20 E) 40
Cevap: A

2. X katı cismi +4 °C’taki su içinde askıda kalacak şekilde dengededir.
Kapta bulunan su soğutulduğunda;
I. X cisminin dibe batması,
II. X cisminin yüzmesi,
III. suyun özkütlesinin azalması
olaylarından hangileri gerçekleşir? (X’in genleşmesi ihmal ediliyor.)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: D

3. Bir cismin sıcaklığı 7 °C’tan 63 °C’a çıkarılıyor. Bu sırada cismin sıcaklığı kaç Kelvin değişmiştir?

A) 24 B) 48 C) 56 D) 90 E) 168
Cevap: C

4. Celcius ölçeğinde 10 °C olan sıcaklığın Fahrenheit ölçeğinde değeri kaç °F olur?

A) 40 B) 50 C) 70 D) 100 E) 120
Cevap: B

5. Özdeş ısıtıcılarla ısıtılan X, Y ve Z maddelerine ait sıcak lık-zaman grafiği görseldeki gibidir.
Buna göre sıvıların;
I. öz ısı,
II. kütle,
III. ısı sığası
niceliklerinden hangileri eşit olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

6. °C termometresi ile herhangi bir X termometresi arasındaki grafik yanda görülmektedir. Buna göre, suyun kaynama sıcaklığı kaç °X’tir?

A) 90 B) 100 C) 110 D) 120 E) 130
Cevap: C

7. Isı ve sıcaklıkla ilgili,
I. Bir madde dışarıya ısı verdiğinde maddenin sıcaklığı azalır.
II. 30 K sıcaklıktaki bir maddenin sıcaklığı, 15 K sıcaklığındaki bir maddenin sıcaklığının iki katıdır.
III. Soğuk bir günde, dışarıda bir süre beklemiş ve ısıl dengeye ulaşmış olan bankın metal ve tahta kısımlarının sıcaklıkları aynıdır.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: E

8. 3 m kütleli K ve m kütleli L sıvısının sıcaklık-ısı grafiği şe kildeki gibidir. Buna göre, öz ısılarının oranı C_K/C_L kaçtır?

A) 1/3 B) 1 C) 3/2 D) 2 E) 3
Cevap: A

9. Farklı metallerden yapılmış, iç yarıçapı R olan düzgün, türdeş K halkası ile R yarıçaplı, türdeş L kürenin sıcaklıkları eşittir.
K’nin yapıldığı metalin boyca uzama katsayısı 3X L’nin yapıldığı metalinki ise X olduğuna göre,
I. K’yi ve L’yi eşit miktarda ısıtma,
II. K’yi ve L’yi eşit miktarda soğutma,
III. Yalnız L’yi soğutma
işlemlerinden hangileri yapılırsa L küresi K halkasının içinden geçer?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ya da III E) II ya da III
Cevap: D

10. İlk sıcaklıkları ve öz ısıları eşit olan iki cisim özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtılıyor.
Bu sürenin sonunda cisimlerin;
I. son sıcaklık,
II. yoğunluk,
III. aldıkları ısı
niceliklerinden hangileri kesinlikle eşittir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: B

11. Isıca yalıtılmış bir kapta karıştırılan X ve Y sıvılarına ait sıcaklık-zaman grafiği görseldeki gibidir. Buna göre ısı sığaları oranı C_X/C_Y nedir?

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1/3 E) 1/4
Cevap: B

12. Isı, sıcaklık farkından dolayı transfer edilen enerjidir. Sıcaklığı 22 °C olan bir odada, şekildeki gibi özdeş iki bardağa aynı anda 40 g, 20 g kütleli ve 55 °C sıcaklıktaki M, N suları konuyor.
Buna göre,
I. M suyunun ısısı N’ninkinden daha büyüktür.
II. Yeterince bekletildiğinde M ve N sularının sıcaklığı eşit olur.
III. M suyu, yeterince bekletildiğinde ortama N suyundan daha fazla ısı verir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D

13. Isıca yalıtılmış bir ortamda iki katı birbirine dokundurulunca aralarında ısı alışverişi olmuyor.
Buna göre, cisimlere ait;
I. sıcaklık,
II. ısı,
III. ısı sığası
niceliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A

14. F ve X termometreleri şekildeki gibidir. Buna göre, 92 °F, X termometresinde kaç °X ile gösterilir?

A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 10
Cevap: A

15. Bir katiya ait ısı-sıcaklık değişimi arasındaki ilişki yandaki grafikteki gibidir.
Buna göre,
I. Katının erime sıcaklığı 125 °C’tur.
II. Madde IV. bölgede sıvı hâldedir.
III. Madde II. bölgede sıvıdır. ifadelerinden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: D

16. m kütleli X maddesi ile 2m kütleli Y maddesi ısıca yalıtılmış bir kapta karıştırıldığında sıcaklık-zaman grafikleri şekildeki gibi oluyor. X maddesinin öz ısısı C_x, Y’ninki C_Y ise C_X/C_Y kaçtır?

A) 1/3 B) 2/3 C) 1 D) 3/2 E) 3
Cevap: B

17. Isıca yalıtılmış bir ortamda ısıl dengede olan su – buz karışımından suyun tamamı buz olmayacak kadar ısı alınıyor.
Buna göre,
I. Suyun sıcaklığı azalır.
II. Buzun sıcaklığı azalır.
III. Su ve buz karışımının enerjisi azalır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve IV
Cevap: C

18. Tabloda bazı maddelere ait erime ve kaynama sıcaklıkları verilmiştir. Buna göre, 40 °C’ta hangi maddeler sıvı hâldedir?

A) Yalnız K B) Yalnız L D) K ve L C) Yalnız M E) K ve M
Cevap: A

19. Bir katiya ait verilen ısı ile sıcaklık değişimi arasındaki ilişki grafikteki gibidir.
Buna göre,
I. 0-Q1 arasında katı hâl değiştirmektedir.
II. Q1-Q2 arasında katının sıcaklığı artar.
III. Katının kütlesi iki katı olsaydı (Q2 – Qı) iki kat olurdu.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C

20. Yeryüzünün enerjisinin atmosfere aktarılmasında en etkili yayılma yolları hangisinde verilmiştir?

A) İletim olmaz B) İletim – ışıma C) İletim
D) Konveksiyon E) Işıma
Cevap: E

21. Öz ısıları sırasıyla c, 2c kütleleri m, 2m olan X, Y cisimlerinin sıcaklıkları T1 dir. Bu cisimler t süre ısıtıldığında sıcaklıkları T2 oluyor. Bu sürede X cisminin aldığı ısı miktarı Q olduğuna göre, Y’nin aldığı ısı miktarı kaç Q olur?

A) 1/4 B) 1/3 C) 1 D) 2 E) 4
Cevap: E

22. Bir maddenin sıcaklığı, öz ısısı, kütlesi ve hacmi biliniyor. Bu maddenin,
I. Özkütlesi
II. Isı sığası
III. Genleşme katsayısı niceliklerinden
hangileri bulunabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C

23. Şekildeki, l kabında sıcaklığı TK olan K sıvısı, ll kabında da sıcaklığı TL olan L sıvısı vardır. TK > TL dir ve kaplar çevreden ısıca yalıtılmıştır. Kaplar arasında ısı dengesi kuruluncaya kadar geçen sürede aşağıdakilerden hangisinde verilen olayların gerçekleşmesi mümkün değildir?

A) K nin sıcaklığı azalır, L nin ki artar
B) K donar, L soğur.
C) K donar, L kaynar.
D) K soğur, L kaynar.
E) K donar, L ısınır.
Cevap: B

24. Birbirine karıştırılan iki sıvı arasındaki ısı alışverişine ilişkin;
I. Isı alışverişi olmaz.
II. Sıcaklığı fazla olan sıvı sıcaklığı az olana ısı verir.
III. Isı alışverişi sıcaklıklar eşitlenene kadar devam eder.
IV. Isısı fazla olan sıvı ısısı az olana ısı verir.
yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: C

25. Bakırdan yapılmış m^ ve mN kütleli K, L ve N cisimlerinin sıcaklık-zaman grafikleri şekildeki gibidir. Bu cisimlerin birim zamanda aldıkları ısı enerjileri eşit olduğuna göre, mK, mL ve mN kütleleri arasındaki ilişki nedir?

A) mK = mL = mN
B) mK = mN > mL
C) mL > mK = mN
D) mN = mL > mK
E) mL > mN > mK
Cevap: C

26. Çevreden ısıca yalıtılmış bir kaptaki arı suya bir buz parçası atılıyor. Açık hava basıncının 76 cm cıva olduğu bu yerde, kaptaki toplam buz kütlesi zamanla değişmiyor.
Buna göre;
I. Buzun sıcaklığı 0 °C’ın altında, suyunki 0 °C’dir.
II. Buzun sıcaklığı 0 °C’ın altında, suyunki 0 °C’ın üstündedir.
III. Buzun ve suyun sıcaklıkları 0 °C’dir.
yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D

27. X, Y, Z saf maddelerinin erime ve kaynama sıcaklıkları tabloda verilmiştir. 40°C’ta maddenin fiziksel hâlleri için aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

A) X ve Z katı, Y sıvıdır.
B) X ve Y sıvı, Z gazdır.
C) X katı, Y sıvı, Z gazdır.
D) X sıvı, Y ve Z gazdır.
E) Her üçü de sıvıdır.
Cevap: E

28. Oda sıcaklığında ( 20 °C) bulunan eşit kütleli demir ve alüminyum küreler içinde ısıca yalıtılmış ve 60 °C sıcaklıkta su bulunan kaba atılarak belli bir süre bekletiliyorlar. Küreler aynı anda sıcak sudan çıkarılıp buz parçasının üstüne konuluyor.
Buna göre;
I. Metal parçaları sıcak sudan eşit miktarda ısı almışlardır.
II. Her iki metal kürede eşit miktarda buz eritir.
III. Her iki kürenin de kaptan çıktıkları andaki sıcaklıkları eşittir.
yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve IV
Cevap: B