9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 124-125-126-127 Cevapları Hecce Yayıncılık

3. Ünite Sonu Değerlendirme Soruları - 2

A- Aşağıdaki tümcelerden hangilerinin doğru, hangilerinin yanlış olduğunu belirleyelim. Yanlış olduğunu düşündüğümüz tümcelerin doğrusunu defterimize yazalım.

1. Eylemsizlik, maddenin ayırt edici özelliklerindendir. (Y)
2. Bir sineğin araç camına çarpıp ezilmesinde etki tepkiden büyüktür. (Y)
3. Bir kamyonun ivmesi taşıdığı yükle ters orantılıdır. (D)
4. Yer çekimi kuvveti, doğadaki temel kuvvetlerden biridir. (D)
5. Sürtünme kuvveti cismin hareket durumuna bağlı değildir. (Y)
6. Deprem sırasında tavandaki avizenin sallanması eylemsizlik sonucudur. (D)
7. Konum-zaman grafiğinin eğimi yer değiştirmeyi verir. (Y)
8. Eylemsizlik konusunda adı geçen bilginlerden biri de İbn-i Sina’dır. (D)

B- Aşağıdaki tümceleri, kutu içindeki sözcük ve ifadelerden uygun olanları kullanarak tamamlayalım.

1. Hız-zaman grafiğinin altındaki alan yer değiştirme verir.
2. Yönü değişen tüm hareketlerde ivme vardır.
3. Mıknatıslar arasındaki kuvvetler, etki-tepki oluşturur.
4. Yukarı atılan topun geri düşmesini sağlayan kuvvet, temas gerektirmeyen türdendir.
5. Sürtünme kuvveti yüzeylerin cinsine bağlıdır.
6. Sürat sabitleyicisi devrede olan otomobil düz bir caddede, ivmesiz hareket yapar.
7. Leonardo da Vinci, sürtünme kuvveti konusunda çalışma yapanlardandır.
8. Kütlesi büyük olan cisimlerin eylemsizliği de büyüktür.

C- Aşağıdaki soruların yanıtlarını defterimize yazalım.

1. Masanızda çalışırken size kaç kuvvet etki etmektedir? Bu sayı değişebilir mi, neden?
Cevap: Masamızda çalışırken sandalyemizin arkasına yaslanmış ve dirseklerimizi de masaya dayadığımızı düşünürsek 7 adet kuvvetin etkisi altındayız demektir ki bu kuvvetler de şunlardır: Ağırlığımız, sandalyenin sırtımıza uyguladığı temas kuvveti, sandalye oturağının kalçamıza uyguladığı temas kuvveti, masanın dirseklerimize uyguladığı temas kuvvetleri, zeminin ayaklarımıza uyguladığı temas kuvvetleri.

2. Kütle ölçümü yer çekimsiz ortamda yapılabilir mi? Nasıl olacağını açıklayınız
Cevap: Cisme ivmeli bir hareket yaptırıp ivmeyi ve bu ivmenin nedeni olan net kuvveti ölçüp kuvvetin ivmeye oranını hesaplayarak kütleyi ölçebiliriz.

3. Konum vektörüyle yer değiştirme vektörü arasında fark var mıdır? Neden?
Cevap: Konum vektörü, gözlenen cismin referans noktasına göre yerini belirtir. Yer değiştirme ise gözlenen cismin konum vektöründeki değişmeyi anlatır.

4. İterek hareket ettirilmeye çalışılan bir masaya uygulanan sürtünme kuvvetiyle masa hareket ettikten sonra uygulanan sürtünme kuvveti arasında ne gibi farklar vardır?
Cevap: İtilen bir cisme etki eden sürtünme kuvveti, cisim henüz hareketsizken her an itme kuvvetine eşit büyüklüktedir. Hareketi başlatmak amacıyla itme kuvveti artırılırsa sürtünme kuvveti de artar. Cisim harekete geçince o andaki itme kuvvetine eşit büyüklükte olur ve sabit kalır.

5. Konum-zaman grafiğinden yararlanarak hız-zaman grafiği nasıl çizilebilir?
Cevap: Konum-zaman grafiğinin eğimi hızı verir. Bu nedenle konum-zaman grafiğinin çeşitli anlara karşılık gelen noktalardaki teğetlerinin eğimi hesaplanarak o anlardaki hızlar bulunur. Bu hız değerleri düşey eksene, göz önüne alınan zaman değerleri de yatay eksene yerleştirilerek hız-zaman grafiği çizilebilir.

6. Bir otomobilin ivmesi nelere bağlıdır?
Cevap: Bir otomobilin ivmesi, otomobile etki eden tüm kuvvetlerin vektörel toplamı (bileşkesi) ile otomobilin toplam kütlesine bağlıdır.

7. Masada duran kitabın üzerine başka bir kitap konuluyor. Alttaki kitap çekildiğinde iki kitap birlikte hareket ettiğine göre her bir kitaba uygulanan kuvvetler nedir?
Cevap: Üstteki kitaba etki eden kuvvetler şunlardır: Ağırlık, alt kitabın uyguladığı toplam temas kuvveti (Biri sürtünme kuvveti, diğeri normal kuvvettir.). Alttaki kitaba etki eden kuvvetler ise şunlardır: Ağırlık, üst kitabın uyguladığı toplam temas kuvveti (Biri sürtünme kuvveti, diğeri normal kuvvettir.), masanın kitaba uyguladığı toplam sürtünme kuvveti, diğeri normal kuvvet.

8. Masada duran bir kitabın ağırlığının tepkisi nerededir?
Cevap: Masada duran bir kitabın ağırlığının tepkisi olan kuvvet Dünya’nın merkezindedir.

9. Sürtünme kuvvetinin istenen ve istenmeyen etkileri nelerdir?
Cevap: Sürtünme kuvveti olmasaydı bir yere tutunmak, yerde yürümek vb. temel eylemler gerçekleşmez- di. Kısacası, sürtünme olmasaydı bir cisimden diğerine hareket aktarmak mümkün olmazdı. Buna karşılık sürtünme kuvvetinin yüzeyleri aşındırma, enerji kaybına neden olma gibi olumsuzlukları da vardır.

10. Buz pistinde karşılıklı dururken birbirini ansızın iten iki göstericinin hareket durumları nasıl olur?
Cevap: Birbirlerine ters yönlerde harekete geçerler. Kütlesi büyük olanın hızı küçük, kütlesi küçük olanın hızı büyük olur.

Ç- Aşağıdaki tabloda verilen kuvvetlerin etki-tepki çifti olup olmadığını belirtiniz.

D- Aşağıdaki soruların yanıtlarını, testin sonundaki yanıt çizelgesine işaretleyelim.

1. Yukarıdaki kara yolu tabelasında görülen “Ankara 60” ifadesi, aşağıdakilerden hangisini göstermektedir?

A) Tabelaya göre Ankara’nın konumunu
B) Tabela ile Ankara arasındaki yolun uzunluğunu
C) Tabela ile Ankara arasındaki yer değiştirmeyi
D) Tabela ile Ankara arasında geçecek zamanı
E) Tabela ile Ankara arasındaki sürat koridorunu
Cevap: B

2. Bir kara yolları haritasında Ankara ile İstanbul arasındaki yol uzunluğu 450 km, İstanbul’un Ankara’ya göre konumu ise 300 km olarak gösterilmektedir. Ankara’dan kalkıp İstanbul’a 5 saatte varan bir otobüsün bu yolculuktaki ortalama sürati ve ortalama hızı için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) 60 60 B) 60 90 C) 90 60 D) 90 90 E) 75 75
Cevap: C

3. Aşağıdakilerden hangisi vektörel bir nicelik değildir?

A) Konum B) Yer değiştirme C) Hız D) İvme E) Sürat
Cevap: E

4. Doğrusal bir kara yolunda yüksek süratle gitmekte olan bir sürücü, yol kenarındaki radar levhasını görünce frene basıyor ve 20 s içinde aracın süratini uygun değere düşürüyor. Bu olayla ilgili olarak;
I. Aracın ivmesi negatiftir,
II. Aracın ivmesi sabittir,
İli. Aracın hızının yönü değişmemiştir
yargılarından hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: D

5. İki atlet, çembersel pistte 3 ve 4 ms-1lik sabit süratlerle zıt yönlerde koşuyor. Atletler 50 s’de bir karşılaştıklarına göre pistin uzunluğu kaç m’dir?

A) 200 B) 250 C) 300 D) 350 E) 400
Cevap: D

6.
I. Roket
II. Döner fıskiye
III. Havai fişek
Yukarıdaki araçlardan hangisi ya da hangileri, etki-tepki ilkesine göre hareket eder?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

7. Yukarıdaki tabela yazısıyla ifade edilen yeşil dalga uygulaması, araçların ardışık iki kavşak arasındaki hangi büyüklüklerinin eşit olması hâlinde işler?

A) Anlık hız B) Anlık sürat C) Anlık İvme
D) Ortalama İvme E) Ortalama sürat
Cevap: E

8. Doğrusal yolda güneye doğru harekete geçen bir aracın konum-zaman grafiği görseldeki gibi olduğuna göre;
I. Araç, t = 30 s anında referans noktasından 60 m uzaklıktadır.
II. Araç, t = 30 s anında kuzeye yönelmiştir.
III. Aracın hızının büyüklüğü en çok 2 m.s-1 olmuştur.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

9. t = 0 anında yan yana olan motosikletle otomobilin hız-zaman grafikleri şekildeki gibi olduğuna göre otomobil durduğunda motosikletten kaç m uzaklıktadır?

A) 300 B) 400 C) 450 D) 600 E) 900
Cevap: A

10. Masanın üzerinde durmakta olan 12 N ağırlığındaki kutu 3 N’lık yatay kuvvetle itilince hareket edemiyor ve bu durumla ilgili olarak şu yorumlar yapılıyor:
I. Kutuya 3 N’lık sürtünme kuvveti etki etmektedir.
II. Kutuya 12 N’lık sürtünme kuvveti etki etmektedir.
III. 9 N’lık yatay kuvvet kutuyu harekete geçirir.
Yukarıdaki yorumlardan hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
Cevap: A

11. Yatay düzlemde durmakta olan 2 kg’lık bir kutuya 10 N’lık yatay bir kuvvet uygulanınca kutunun ivmesi 3 m.s-2 olarak ölçülüyor. Buna göre kutuya etki eden sürtünme kuvveti kaç N’dır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Cevap: D

12. Bir masanın üzerindeki kutuya zıt yönlü 5 N ve 8 N’lık kuvvetler aynı anda uygulanınca kutu sabit hızla hareket ediyor. Buna göre kutuya uygulanan sürtünme kuvvetinin büyüklüğü kaç N’dır?

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 13
Cevap: A