9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 55-56 Cevapları Ödev Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Aşağıdaki cümlelerde verilen altı çizili kelimelerin ve kelime gruplarının anlamlarını metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz ve tahminlerinizin doğruluğunu sözlükten kontrol ediniz.

Cavit Bey uyumaya çalışırken çocuklarının mektep taksitini, karısının maddi sıkıntılardan dolayı sızlanmalarını ve yanlışlıkla işten el çektirilen bir memur için müsteşar ile konuşarak memurun işe dönmesini sağlamasını hatırlar.
0, bu sözleri söylerken bütün kalem arkadaşları, bütün daire halkı da kapıdan dinleseler…
Bu da reva mı efendim.

el çektirme: Görevden uzaklaştırmak
reva: Yakışır, yerinde, uygun.
kalem: Kalem dairesi, devlet dairelerinde kararları tebliğ eden sekreterlere verilen bir isimdir.

2. Mendil Altında adlı hikâyenin temasını ve konusunu belirleyiniz.

Konu: Bir devlet dairesinde sicil amiri olarak görev yapan Cavit Bey, bir taraftan geçim sıkıntısı çekmekte diğer taraftan milletvekili olma hayali kurmaktadır

Tema: İnsanın gerçeklerden kaçıp hayallere sığınması

3. Mendil Altında adlı hikâyedeki temel çatışmayı ve bu çatışma etrafında yer alan diğer çatışmaları belirleyiniz.
Cevap: Hikayede gerçek ile hakikat çatışır. Cavit Bey’in hayatın gerçeklerinin boğuculuğu hayal kurmanın muhteşemliği arasında gidip gelmesi çok etkili bir şekilde anlatılmıştır.

4. Aşağıda verilen olayları Mendil Altında adlı metne göre kronolojik olarak sıralayınız.

(2) Cavit Bey uyumaya çalışırken çocuklarının mektep taksitini, karısının maddi sıkıntılardan dolayı sızlanmalarını ve yanlışlıkla işten el çektirilen bir memur için müsteşarla konuşarak memurun işe dönmesini nasıl sağladığını hatırlar.
(1) Cavit Bey; yemekten sonra mindere uzanır, uyumak için yüzüne bir mendil serer, uyumaya çalışır.
(4) Sicil Müdürü Cavit Bey, bu işi başaramasaydı görevine dönmesini sağlamasaydı memurun başına gelecekleri düşünür.
(5) Cavit Bey milletvekili olduğunu ve sonrasında eski iş yerini ziyaret ettiğini hayal eder.
(3) Cavit Bey; müsteşarla memurun işe geri alınması için tartışır, bu hareketi takdir toplar, milletvekilliği teklifi alır.
(6) Sicil Müdürü Cavit Bey, kurduğu hayallerin heyecanından uyuyamaz; yattığı yerden kalkarak hizmetliden kahve ister.

5. Mendil Altında adlı hikâyedeki şahıs kadrosunun olay akışını etkileyen fiziksel, psikolojik ve ahlaki özelliklerini; toplumsal statülerini, tip veya karakter özelliği gösterip göstermediklerini belirleyip aşağıdaki tabloda uygun yerlere yazınız.

Cavit Bey: Cavit Bey hayalperest bir adamdır. Haksızlıkları görür ama pek müdahale edemez. Ailesinden uzakta yaşamaktadır.
Müsteşar: Vurdumduymaz ve hakkaniyet duygusu olmayan biridir. Bir insanın ekmeğiyle oynamaktan çekinmez.

Meryem: Tek özelliği emekçi bir insan olmasıdır.
El Çektirilen Memur: Haksızlığa uğramıştır. Ailesi ve kendisi perişan olmuşlardır.
Cavit Bey’in Eşi: Memnuniyetsiz ve paragöz bir kadındır.

6. Mendil Altında adlı hikâyede olayların gelişiminde zaman ve mekânın işlevini, Cavit Bey’in ruh hâli ile zaman ve mekân arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
Cevap: Cavit Bey, kafasında kurguladığı bir olay üzerine birtakım sıkıntılar yaşamıştır. Hikâyede tanıtılan kişiler gerçekçi biçimde anlatılmıştır.

7. Mendil Altında adlı hikâyede yararlanılan anlatım biçimlerini ve tekniklerini belirtiniz.
Cevap: Özellikle betimleme ve öykülemeden sıklıkla yararlanıldığı görülür. Öykülemeye örnek olarak: “Köylülerin duvar diplerine uzanıp yüzlerine birer mendil örterek mışıl mışıl uyudukları gözünün önüne geldi. İmrendi” kısımlarını; betimlemeye örnek olarak ise “Sicil müdürü terden, heyecandan boğulacaktı. Mendili yüzünden çekip fırlattı. Yüzü kızarmış, gözleri dönmüş, saçları dikilmiş, köşeye oturdu.” kısımlarını örnek olarak gösterebiliriz.

8. Mendil Altında adlı hikâyede yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Mendil Altında adlı hikâyede günlük konuşma diline yakın açık, anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Yazar, hikâyede gözleme dayalı bir anlatımı tercih etmiştir.

9. Mendil Altında adlı hikâyede metnin yazıldığı dönemin özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Metnin yazıldığı dönem devletin savaşlarda ve çok zorluklarda olduğu bir dönemdir. Böyle bir dönemde hem memurların maaşı az hem de liyakatsiz torpille bir çok kişi işe alınmıştır.