9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 253-254-255-256-257 Cevapları Ödev Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Günlük türünün özelliklerini dikkate alarak okuduğunuz blogdaki günlük türüne ait özellikleri belirleyiniz.
Cevap: Okuduğumuz blogda da aynı günlük gibi duygu ve düşünceler tarih atılarak yazılmıştır. Yaşananlar ve tanık olunan durumlarla ilgili izlenimler yazarda uyandırdığı izlenimlerle ifade edilmiştir.

2. Metnin konusunu, yazılış amacını ve hedef kitlesini belirleyiniz.

Konusu, yazılış amacı ve hedef kitlesi:

– İlk metinde konu bir mayıs gününde yazarın doğa ile ve gördüğü surlarla ilgili izlenimleridir.

– İkinci metinde ise insanların fotoğraf çekmek ve bunları paylaşma hevesinden dolayı içinde bulundukları anı değerlendirememeleridir.

– İki metinde de amaç yazarların iç dünyalarında oluşan izlenimleri yansıtmaktır.

– Yazıların belirgin bir hedef kitlesi yoktur, okuyan herkesin yararlanabileceği, anlayabileceği hoş yazılardır.

3. Güzel Bir Gün adlı metin ile Mutluluk Budur İşte adlı metni dil, içerik ve üslup bakımından karşılaştırınız.

– Güzel Bir Gün’de sanatlı bir söyleyiş söz konusudur. Yazar yer yer kişileştirmelere, imgeli söyleyişlere yer vermiştir. İçerik, herkesin ilgisini çekebilecek bir özellik taşımaktadır.

– Mutluluk Budur İşte adlı metinde yazar okuyucuyla konuşuyor gibi bir anlatım ve üslubu benimsemiştir. Bu nedenle ikinci çoğul kişiyle çekimlenmiş fiillere yer vermiştir. Konuşma üslubunu sağlayabilmek için devrik ve eksiltili cümleler kullanmıştır.

4. Metinde hangi anlatım biçimleri kullanılmıştır? Açıklayınız.

– Birinci metinde öyküleyici, betimleyici ve yer yer lirik anlatıma yer verilmiştir.

– İkinci metinde de ağırlıklı olarak öyküleyici ve betimleyici anlatım kullanılmıştır.

3 Mayıs

Yağmur sürüyor. Kışlıkları kaldırdık oysa. Sabah keskin bir ayaz sarıyor ortalığı, öğle de hava biraz açılıyor, ısınıyor.
Turgut’un fizik tedavisi için Ankara’ya gideceğiz. Orası daha derli toplu bir kent. Ben de belki dinlenmiş olurum.
Salı gününe tren bileti alacağım. Ta salıya kadar yolculuk öncesi telaşı çekeceğim. Bir yere bilet alınca, hemen gitmeliyim ben.
Taksim’e çıktım mı, eski evimizin sokağına girdim mi, bir tuhaf oluyorum. Bıkkınlık-hırs-bağışlama karışımı yoğun bir duyguyu taşımak çok güç geliyor.

1. Metindeki çekimli fiilleri belirleyip çekimli fiillerin işlevlerini aşağıya yazınız.

Metindeki çekimli fiiller ve işlevleri:

• Sürüyor: Şimdiki zaman, yüklem, durum fiili.
• Kaldırdık: Görülen geçmiş zaman, yüklem, kılış fiili.
• Sarıyor: Şimdiki zaman, yüklem, kılış fiili.
• Açılıyor: Şimdiki zaman, yüklem, oluş fiili.
• Isınıyor: Şimdiki zaman, yüklem, oluş fiili.
• Gideceğiz: Gelecek zaman, yüklem, durum fiili.
• Olurum: Geniş zaman, yüklem, durum fiili.
• Alacağım: Gelecek zaman, yüklem, kılış fiili.
• Çekeceğim: Gelecek zaman, yüklem, kılış fiili.
• Gitmeliyim: Gereklilik kipi, yüklem, durum fiili.
• Çıktım: Görülen geçmiş zaman, yüklem, durum fiili.
• Girdim: Görülen geçmiş zaman, yüklem, durum fiili.
• Oluyorum: Şimdiki zaman, yüklem, durum fiili.
• Geliyor: Şimdiki zaman, yüklem, durum fiili.

2. Aşağıda verilen cümlelerdeki fiilleri yapı bakımından inceleyiniz.

Turgut’un fizik tedavisi için Ankara’ya gideceğiz. (Basit)
O evde altı ay, her an ölümle yüz yüze yaşamıştık. (Anlamca kaynaşmış birleşik)
Yandaki kaçak yapı yüzünden birden çatlamıştı duvarlar. (Türemiş)
Kardeşimle ben özel okullara gidiyorduk. (Basit)
Ben de belki dinlenmiş olurum. (Yardımcı fiille kurulan birleşik fiil)

3. Aşağıdaki cümlelerde geçen fiilleri çatı bakımından inceleyiniz.

Salı gününe tren bileti alacağım.

• Özneye Göre Çatısı: Etken
• Nesneye Göre Çatısı: Geçişli

Oturma odasındaki çatlaktan sokak görünüyordu.

• Özneye Göre Çatısı: Edilgen
• Nesneye Göre Çatısı: Geçissiz

Gelir kaynakları tükenmişti.

• Özneye Göre Çatısı: Etken
• Nesneye Göre Çatısı: Geçişsiz

Kardeşimle ben özel okullara gidiyorduk.

• Özneye Göre Çatısı: Etken
• Nesneye Göre Çatısı: Geçişsiz

Ben de belki dinlenmiş olurum.

• Özneye Göre Çatısı: Etken
• Nesneye Göre Çatısı: Geçişsiz

4-5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Başka bir eve taşınamıyorduk; kiracıları çıkarmıştık, annem çalışamayacak kadar hastaydı. Bir yaşlı anneanneyle bir zamanlar dedemin yanında çalışmış saralı bir yanaşmaya bakmak zorundaydık. Gelir kaynakları tükenmişti. Kardeşimle ben özel okullara gidiyorduk.

4. Yukarıda verilen parçadaki fiillerin kip ve kişi eklerini inceleyiniz.

– Taşınamıyorduk: -yor: şimdiki zaman, -du: ek-fiil (hikâye birleşik zaman), -k: birinci çoğul şahıs

– Çıkarmıştık: -mı: Duyulan geçmiş zaman, -tı: ek-fiil (hikâye birleşik zaman), -k: birinci çoğul şahıs

– Tükenmişti: -miş :Duyulan geçmiş zaman, -ti : ek-fiil (hikâye birleşik zaman)

– Gidiyorduk: -yor: Şimdiki zaman, -du: ek-fiil (hikâye birleşik zaman), -k: birinci çoğul şahıs

5. Yukarıdaki parçada geçen fiilleri bulunuz. Bulduğunuz fiilleri anlamlarına göre gruplandırarak aşağıdaki tabloda ilgili bölümlere yazınız.

Kılış fiilleri, çıkarmıştık.
Durum fiileri, taşımıyorduk, tükenmişti, gidiyorduk.

6. Aşağıdaki parçada ayraçlarla gösterilen yerlere uygun noktalama işaretlerini yazınız.

Bu benim denizim Türk insanının içliliğinin () duyma () düşünme gücünün () dünyayı görüşünün en iyi yansıtıcısıdır () onun çektiklerini, duyduklarını () özlediklerini dile getirir ()Türkçeye eğiliniz () tek tek sözlerine bakınız () onlarda Türk’ün bilgeliğini görecek () yüzyıllar boyunca doğayla iç içe geçen yaşamını öğrenecek () sevgisini () yaradılışının yüksek değerlerini sezinleyecek () bu sözlerin birçoğunda şiir tadı bulacaksınız () Bunların yanı sıra insana () doğaya () yaşama ilişkin binlerce gözlem çıkacak karşınıza ()
Doğan Aksan, Türkçerıin Gücü

Cevap: Bu benim denizim Türk insanının içliliğinin (,) duyma (-) düşünme gücünün (,) dünyayı görüşünün en iyi yansıtıcısıdır (;) onun çektiklerini, duyduklarını (,) özlediklerini dile getirir (.)Türkçeye eğiliniz (,) tek tek sözlerine bakınız (;) onlarda Türk’ün bilgeliğini görecek (,) yüzyıllar boyunca doğayla iç içe geçen yaşamını öğrenecek (;) sevgisini (,) yaradılışının yüksek değerlerini sezinleyecek (;) bu sözlerin birçoğunda şiir tadı bulacaksınız (.) Bunların yanı sıra insana (,) doğaya (,) yaşama ilişkin binlerce gözlem çıkacak karşınıza (.)
Doğan Aksan, Türkçenin Gücü

7. Aşağıdaki parçada günümüz yazım kurallarına uymayan kelimeyi bulup düzeltiniz.

Bugün öyküye başlarken baktım ki o bilgilerin büyük bölümünü kullanamayacağım, gerekmiyor. Ama bilgiler de taptaze, kendilerini kullanmaya kışkırtıyorlar insanı. En iyisi, üç-beş gün bekleyip durulmak, öyküyü demlenmeye bırakmak; gereksiz bilgiler dibe çöksün, uçacaklar uçsun, sindirilmiş kalsın. Bir belgesel çalışma yapacak olsam, kimbilir kaç yılda biter. Belki de ömrüm yetmez.

– üç-beş: üç beş
– kimbilir: kim bilir

ETKİNLİK

a. Günlük yazımında uyulması gereken kuralları dikkate alarak bir günlük yazınız.

HASTALIK

19 Ekim Pazar

Bize verilen nimetlerin en büyüğü olan sağlık, insanların iyi günlerinde değerini akıllarına belki de hiç getirmediği bir şey. Bu durumu yüzlerce kez yaşadım belki ve şu anda da yine yaşıyorum. Halbuki dün gece yatarken hiçbir şeyim yoktu.

Sabahleyin yeni güne gözlerimi açarken hissettim başımdaki ağırlığı. Bu ağırlığa eşlik eden bir vücut ve eklem ağrısı da cabasıydı. Aslında hasta olduğum zamanlarda iştahım da hiç olmaz ama bu defa çok farklıydı ve kurt gibi acıktığımı hissediyordum. Bu iyi bir şeydi. Hemen kendime bir kahvaltı hazırladım. Kahvaltı dediğim de hemen iki yumurta kırdım ve yedim. Evdeki ilaçlar yeter miydi yoksa doktora gitmeli miydim? Önce evdekilerle idare edeyim dedim ve ilaçları içtim ama bana mısın demedi. Dedim haydi İsmail, doktora gitme zamanı.

Böyle hastalık zamanlarında anlıyor insan yalnız yaşamanın zorluğunu. Şimdi yanımda annem olsa hemen bir nane limon kaynatırdı ve zorla içirirdi. Tadını da hiç sevmem bu arada nane limonun ama anne sözü kırılamıyor işte. Ve yokluğunda anlıyor insan aynı sağlık gibi yanında olmayan insanların da.

b. Bir blog oluşturunuz, başta günlükleriniz olmak üzere diğer yazılı ve görsel ürünlerinizi bu blogda paylaşınız. Güvenliğiniz için bloglarınızda kişisel bilgilerinize yer vermeyiniz.
Cevap: Yazdığınız günlüğü kişisel bloğunuzda paylaşabilirsiniz.

ETKİNLİK

Kişisel bilgilerinizin güvenliğine dikkat ederek farklı günlüklerden ya da bloglardan seçtiğiniz metinlerden bir sunu hazırlayınız.

Sunu Başlığı: “Günlüklerden ve Bloglardan Seçme Yazılar”

1. Slayt: Giriş

• Günlüklerin ve blogların kişisel düşünceleri ve deneyimleri paylaşma konusundaki önemi
• Seçilen metinlerin genel temaları

2. Slayt: Günlükten Alıntı 1

• Yazar: Ayşe K.
• Tema: Doğa ve Meditasyon
• Alıntı: “Doğada geçirdiğim her an, ruhumu dinlendiriyor. Ağaçların hışırtısı, kuşların cıvıltısı beni meditatif bir hale getiriyor.”

3. Slayt: Blog Yazısı Alıntısı 1

• Yazar: Mehmet D.
• Blog Adı: “Teknoloji ve Toplum”
• Alıntı: “Teknolojinin hızla ilerlemesi, toplumun sosyal dinamiklerini de değiştiriyor. Artık insanlar sanal dünyada daha aktif.”

4. Slayt: Günlükten Alıntı 2

• Yazar: Elif B.
• Tema: Seyahat ve Keşif
• Alıntı: “Yeni yerler keşfetmek, bana hayatın ne kadar renkli ve sınırsız olduğunu hatırlatıyor.”

5. Slayt: Blog Yazısı Alıntısı 2

• Yazar: Ali T.
• Blog Adı: “Sağlık ve Beslenme”
• Alıntı: “Sağlıklı beslenme sadece vücudumuz için değil, zihnimiz için de önemli. Dengeli bir diyet, daha berrak bir zihin demek.”

6. Slayt: Sonuç

• Günlüklerin ve blogların bireysel deneyimleri ve bilgileri paylaşma konusundaki katkıları
• Okuyucuların kendi günlüklerini veya bloglarını yazma teşviki