8. Sınıf Ferman Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı 3. Tema Millî Kültürümüz Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

3. Tema Millî Kültürümüz Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Ferman Yayınları Sayfa 121 Cevabı

KÜLTÜR DİLİ

Kültür dili tabirini, günlük konuşma ve ilim dili dışında geniş mânâda yazılı ve sözlü edebiyat dili karşılığı olarak kullanıyorum. Günlük konuşma dilinin başlıca özelliği, günlük ihtiyaçlara cevap vermesidir. İçine bazı unsunlar karışsa bile o ilmi ve edebî bir maksat gütmez. Sözlü halk edebiyatı, şekli ve muhtevası bakımından günlük dilden farklıdır. Bundan dolayı o kültür diline girer.

Okuma-yazma bilmeyen nice halk hikâyecisi ve şairleri vardır ki, günlük dili estetik bir maksatla kullanırlar ve böylece toprağa altın yaparlar. Halk kültürü ile beslenmiş bir köylünün dilinde onlar pırıl pırıl parlar. Atasözleri bunların başında gelir. Atasözleri “ata” kelimesinden de anlaşılacağı üzere geçmiş asırlardan kalmadır. Bunlarda bugün kullanılmayan Öztürkçe, Arapça ve Farsça kelime ve deyimlere rastlanır. “Aba altında sultan yatar”, “Abanın kadri yağmurda bilinir”, “Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz”, “Acele ile kalkan nedametle oturur”, “Adam ahbabından bellidir”, “Belaya sabır gerek”, “Bin nasihattan bir musibet yeğdir” vs…

Binlerce yıllık mâzisi olan sözlü halk kültüründe, her biri ayrı mânâ ve hikmet taşıyan binlerce atasözü vardır. İçlerindeki Arapça, Farsça kelimeler dolayısıyla bunları Türk kültür dilinden çıkarmaya veya değiştirmeye kalkan biri boşuna emek harcamış olur. Kültür eserlerinin başlıca özelliği geniş kitleye mal oluşlarıdır. Öztürkçe yeni atasözleri uy durabilirsiniz. Fakat onları halka mal etmek elinizde değildir. Halka mal olmuş, yazı diline girmiş deyimler de öyle, içlerinde Arapça ve Farsça kelimeler var diye bunları yabancı saymak, bin yıllık kültürü hiçe saymak demektir. Bir milletin kültürü binlerce yıllık hayatının mahsulüdür. Kültüre saygısı olan insan onları yıkmaya değil, anlamaya ve onlardan istifade etmeye çalışır.

Yazılı edebiyat kültür dilinin en büyük hâzinesini teşkil eder. Yazılı edebiyat, günlük dilden ve sözlü edebiyattan yüzlerce defa daha zengindir. Bunun sebebi, yazının binlerce yıllık sözleri saklaması ve biriktirmesidir. Kültür denilince bilhassa yazılı eserler anlaşılır. Bunların arasında hâlis edebiyatın dışında, eski çağlara ait inanç ve ilim kitapları da vardır. Bunlarda yazılı olan inançlar ve fikirler, bugüne uymasalar bile, kültür tarihi bakımından değer taşırlar. Zira onlar bize eski çağda yaşamış olan insanları tanıtırlar.

A. Aşağıdaki soruları ”Kültür Dili” adlı metne göre cevaplayınız.

1. Yazar, kültür dilini hangi anlamda (manada) kullanmıştır?
Cevap: Yazar, kültür dilini günlük konuşma ve ilim dili dışında geniş mânâda yazılı ve sözlü edebiyat dili karşılığı olarak kullanmıştır.

2. Yazara göre sözlü halk edebiyatı niçin kültür diline girer?
Cevap: Sözlü halk edebiyatı, şekli ve muhtevası bakımından günlük dilden farklı olduğu için kültür diline girer.

3. Yazara göre niçin içinde Arapça ve Farsça kelimeler bulunan atasözlerini Türk kültür dilinden çıkarmak boşuna bir çabadır?
Cevap: Bu atasözleri binlerce yıllık kültürün bir parçasıdır ve halka mal olmuştur, bu yüzden onları değiştirmek ya da çıkarmak boşuna bir çaba olurdu.

8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Ferman Yayınları Sayfa 122 Cevabı

B. Aşağıdaki cümleleri inceleyiniz. Atasözü olan cümlelerin yanma ( ✓ ) , olmayan cümlelerin yanma (x) işareti koyunuz.

(✓) 1. Az kazanan çok kazanır, çok kazanan hiç kazanır.
(✓) 2. Kimi bağ bozar, kimi bostan bozar.
(X) 3. Atı olan Üsküdar’ı geçti.
(✓) 4. Mum dibine ışık vermez.
(✓) 5. Herkes kaşık yapar ama sapını yapamaz.
(X) 6. Dostlar alışverişte görsün.

C. Aşağıdaki cümlelerden amaç-sonuç belirtenlerin yanma “A”, neden-sonuç belirtenlerin yanma “N” yazınız.

(N) 1. Seni hastanede ziyaret ettiğim için işe geç gittim.
(N) 2. Çok okuyor ki iyi yazıyor.
(A) 3. Ders çalışmak üzere kütüphaneye gitti.
(A) 4. Şiir yazmak için hayal etmek gerekir.
(N) 5. Tiyatroyu çok sevdiğinden her hafta bir oyuna gider.
(A) 6. Kitap almak için para biriktiriyor.
(A) 7. İstanbul’a okumaya gitti.
(N) 8. Çok hızlı konuştuğu için söyledikleri anlaşılmıyordu.

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulan cevaplayınız.

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde abartılı bir ifade yoktur?

A) Çok zayıflamışsın, üflesem uçacaksın.
B) Dünya kadar ödevim var.
C) Ağzımla kuş tutsam da yaranamam.
D) Bülbül, güle küsmüş.
Cevap: D

2.
Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken
Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz.
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz.
Yukarıdaki dörtlüğün teması, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anadolu sevgisi B) Destan C) Türküler D) Batı sanatı
Cevap: A

8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Ferman Yayınları Sayfa 123 Cevabı

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklem geçişlidir?

A) Ağaca büyük bir dikkatle baktı.
B) Evdeki çiçeklerimizin hepsi kurumuş.
C) Erkenden bütün ödevlerimi bitirdim.
D) Yolda eski bir arkadaşımla karşılaştık.
Cevap: C

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklem etkendir?

A) Evleri depremde yıkılmıştı.
B) İftar hazırlığı tamamlandı.
C) Birdenbire kapı açıldı.
D) Konuşması beni çok etkiledi.
Cevap: D

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem geçişli olduğu hâlde nesne kullanılmamıştır?

A) Arka taraftaki pencerenin camını kırmışlar.
B) Hasta, şikâyetlerini uzun uzun anlattı.
C) Ne zaman aradın?
D) Tahtadaki yazılan hızlıca sildi.
Cevap: C

6. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi özne-yüklem ilişkisine göre edilgen, nesne-yüklem ilişkisine göre geçişsizdir?

A) Kitap okumayı seviyorum.
B) Eşyaların fazlası, ihtiyaç sahiplerine verildi.
C) Tıkanan mutfak lavabosunu açtırdık.
D) Akşam misafirlerimiz gelecek.
Cevap: B

7. Aşağıdakilerden hangisi isim cümlesidir?

A) İşim gücüm budur benim.
B) Gökyüzünü boyarım her sabah.
C) Deniz yırtılır, kimi zaman.
D) Bilmezsiniz kim diker, ben dikerim.
Cevap: A

8. Aşağıdakilerden hangisi fiil cümlesidir?

A) Bugünlerde bir akım var.
B) Tiyatro bir eğlencedir.
C) Tiyatro, kişinin sınırlarını genişletir.
D) Tiyatro, sanatın tümü gibi bir okuldur.
Cevap: C

8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Ferman Yayınları Sayfa 124 Cevabı

9. Aşağıdakilerden hangisinde bitmemiş bir cümle vardır?

A) Can çıkmayınca huy çıkmaz
B) Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan
C) Yuvarlanan taş yosun tutmaz
D) Adam, adamdan korkmaz
Cevap: B

10. Yüklemi isim soylu sözcükten oluşan cümlelere “isim cümlesi”, yüklemi fiil olan cümlelere ise “fiil” cümlesi” denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi yükleminin türü yönüyle diğerlerinden farklıdır?

A) Küs olan kardeşler birbiriyle anlaştı.
B) Dünyanın en güzel kokusu gül kokusudur.
C) Bana hediyesi bir kutu kalemmiş.
D) Heyecan verici bir yarıştı.
Cevap: A

11. Aşağıdakilerden hangisi kurallı cümledir?

A) Eğlence, eğlence diyoruz boyuna.
B) Biz de hazin bir kaderi var dergilerin.
C) Çoğu bir mevsim yaşar, çiçekler gibi.
D) Hayatı, eseri, davranışları zıtlıklarla doludur.
Cevap: D

12.
Edilgen Fiiller
Cümlede gerçek öznesi belli olmayan; eylemin bildirdiği işi yapan değil, işten etkilenen durumunda öznesi bulunan fiillere ”edilgen çatılı fiiller” denir.
1. Tüm çamaşırlar yıkandı.
2. Akşama kadar soru çözdüm.
3. Tüm param çalındı.
4. Mülakat için hazırlandı.
5. Giriş işlemleri yapıldı.
Numaralı cümlelerden hangileri edilgen çatılı değildir?

A) 1,3,5 B) 1,4,5 C) 2 ve 3 D) 2 ve 4
Cevap: D

13. Geçişli fiiller, nesne alabilen fiillerdir. Cümlede nesne varsa veya cümleye sonradan nesne eklenebiliyorsa cümlenin yüklemi geçişli bir fiildir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde buna benzer bir kullanım vardır?

A) Babam seni sordu.
B) Ara tatilde üç kitap okudum.
C) Öğrenciler okul bahçesinde bekliyor.
D) Bu sınavı geçtim.
Cevap: C

8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Ferman Yayınları Sayfa 125 Cevabı

Mustafa Kemal Atatürk’ün “Türk dili, Türk milletinin kalbidir, zihnidir.” sözünden yararlanarak “Millî kültürün oluşmasında dilin önemi nedir?” sorusuna cevap olacak bir metni aşağıya yazınız.

DİLİN KÜLTÜRDEKİ YERİ

Millî kültür, bir milletin tarih boyunca biriktirdiği değerler, gelenekler ve yaşam biçimleridir. Peki, bu kültürü bir arada tutan ve onu yeni nesillere aktaran şey nedir? İşte burada dilin önemini anlamamız gerekiyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi, “Türk dili, Türk milletinin kalbidir, zihnidir.” Bu söz, dilin sadece konuşma ya da yazma aracı olmadığını, aynı zamanda bir milletin duygularını, düşüncelerini ve değerlerini yansıttığını vurguluyor.

Dil, bir milletin özgün kimliğinin en önemli parçalarından biridir. Bir milletin şarkıları, masalları, hikayeleri ve tarihî olayları dil sayesinde nesilden nesile aktarılır. Bu aktarım sırasında kültür de korunmuş olur. Eğer dil kaybolursa, o milletin kültürü de zamanla yok olabilir. Çünkü dil olmadan kültürü anlamak ve yaşatmak zordur.

Kısacası, dil bir köprüdür. Geçmişle bugünü, büyüklerle küçükleri birbirine bağlar. Millî kültürümüzü korumak ve gelecek nesillere aktarmak için dilimize sahip çıkmamız gerekir. Çünkü dil, milletimizin kalbi ve zihninin aynasıdır.