4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 103-104-105-106 Cevapları Ata Yayıncılık

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 103

Katı, Sıvı ve Gaz Maddeler

Yukarıdaki görseli incelediğimizde katı, sıvı ve gaz hâldeki maddelerden örnekler görürüz. Tencere, ocak, tezgâh ve bulaşıklar, katı hâldeki maddelerdir. Tenceredeki yemeğin suyu ve musluktan akan su, sıvı hâldedir. Tencereden çıkan buhar ise gaz hâldedir. Peki, maddelerin katı, sıvı ve gaz hâllerine ait temel özellikler nelerdir? Şimdi katı, sıvı ve gaz hâldeki maddeleri daha yakından tanıyalım.

Katı: Bir şekli ve hacmi olan maddelerdir.
Sıvı: Akışkan ve şekli olmayan maddelerdir. İçine girdikleri kabın şeklini alırlar.
Gazlar: Atom ve molekülleri arasında fazla boşluk olan maddelerdir.

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 104

Sıvı Maddeler

• Belirli bir kütlesi ve hacmi vardır.
Sıvı maddelerin kendilerine has özellikleri vardır. Bu özellikler şunlardır:
• Belirli bir şekli yoktur.
• Akışkandır.
• İçine konuldukları kabın şeklini alır.
Sıvının miktarı, konulduğu kabın alabileceği miktardan fazla ise sıvı kaptan taşar.
Süt, su, meyve suyu, kolonya ve cıva gibi maddeleri sıvı maddelere örnek olarak verebiliriz.
Katı ve sıvı hâldeki maddelerin neler olduğunu daha iyi anlamak için “Katı mıyım, Sıvı mıyım?” isimli deneyi yapalım.

Deney Yapalım

Katı mıyım, Sıvı mıyım?

• Malzemeleri masanın üzerine koyalım.
• Malzemeleri inceleyerek maddelerin benzer özelliklerini belirleyelim.
• 1 bardak su, 1 fincan kırmızı mercimek, 1 fincan toz şeker, 1 fincan kolonya, 1 fincan süt, yemek kaşığı, kalem ve küp şekeri ayrı ayrı cam bardakların içine yerleştirelim. Bu maddelerin şekillerinin değişip değişmediğini gözlemleyelim.

Sonuç

• Belirli bir şekli olan maddeler hangileridir?
Cevap: Mercimek, toz şeker, yemek kaşığı, kalem, küp şekeri.

• Sıvı hâlde olan maddeler hangileridir?
Cevap: Su, kolonya, süt.

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 105

Gaz Maddeler

Gaz maddelerin kendilerine has özellikleri vardır. Bu özellikler şunlardır:
• Belirli bir şekli yoktur.
• Bulundukları kabı doldururlar.
• Bulundukları ortama yayılırlar.
• Sıkıştırılabilirler.

Tüp gaz, doğal gaz, balon içindeki hava, çakmak gazı gibi maddeleri gaz maddelere örnek olarak verebiliriz.

Ben balonun içindeki havayım. Gaz hâlde bulunurum. En küçük bir gözenek bulduğumda kaçarım.

Bilgi Kutusu

Dünyamızın etrafını saran hava katmanı çeşitli gazlardan oluşur.

Havanın varlığını hissedebilmek için “Havayı Hissediyorum” isimli deneyi yapalım.

Deney Yapalım

Havayı Hissediyorum

• Yelpazeyi yüzümüze doğru birkaç kez sallayalım ve durumu gözlemleyelim.
• Balonu şişirip ağzını iple bağlayalım ve durumu gözlemleyelim.

Sonuç

• Yelpazenin sallanması ile hissedilen esintinin nedeni nedir?
Cevap: Sağa sola hızla sallanması ile hava akımı oluşur. Bu esintinin nedeni de oluşturduğu hava akımıdır.

• Balonun şişmesine neden olan madde nedir?
Cevap: Balonun şişmesine neden olan madde gazdır.

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 106

Gazların, bulundukları ortama yayılma özelliği olduğunu belirtmiştik. Buna örnek olarak mutfakta pişen yemeğin kokusunun diğer odalara, bacalardan çıkan dumanın çevreye, çiçek kokularının etrafa yayılmasını verebiliriz.

Gazların, bulunduğu ortama yayılmasını daha iyi anlamak için “Gazların Yayılması” isimli deneyi yapalım.

Deney Yapalım

Gazların Yayılması

• Pamuğa bolca kolonya döküp kolonyalı pamuğu sınıfın bir köşesine yerleştirelim.
• Kolonyanın kokusunu alan ilk arkadaşımızdan el kaldırmasını isteyelim. Daha sonra diğer arkadaşlarımıza kolonyanın kokusunu alıp almadıklarını soralım.

Sonuç

• Kokuyu ilk olarak algılayan arkadaşımız pamuğa yakın mıdır, uzak mıdır?
Cevap: Kokuyu ilk olarak algılayan arkadaşımız pamuğa yakındır.

• Kokuyu en son algılayan arkadaşımız pamuğa yakın mıdır, uzak mıdır?
Cevap: Kokuyu en son algılayan arkadaşımız pamuğa uzaktır.