12. Sınıf Meb Din Kültürü 3. Ünitemizi Değerlendirelim Cevapları

3. ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM
A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplandırınız

1. Tasavvufi düşüncenin oluşum dönemlerini yazınız.

Tasavvufi düşüncenin oluşumu ve gelişimi üç aşamadan meydana gelir.

1. Züht Dönemi

• Asr-ı Saadetle başlar. Sahabeden sonraki nesil ve tabiin devrini ve miladi 7. ve 8. asrı içine alır.
• Tasavvuf kavramının ortaya çıkışı ve sufi deyiminin ilk defa kullanıma başladığı döneme kadar devam eder.
• Bir zaman sonra Müslümanların dünya ve malına önem vermesi gibi nedenlerle bir grup Müslüman dünya nimetlerinden mümkün olduğunca uzak durup kendisini ibadete verdi.

2. Tasavvuf Dönemi

• Hicri ikinci asrın sonundan tarikatların ortaya çıktığı zamana kadar olan üç buçuk asırlık dönemdir.
• Cüneyd-i Bağdadi ve Beyazid Bestami bu dönemde yetişmiştir.

3. Tarikat Dönemi

• Tarikatlar, hicri ikinci asırda ortaya çıkmış, hicri altıncı asırdan başlayarak sosyal hayatın bir parçası haline gelmiştir.
• İbnü’l Arabi en büyük temsilcisidir.

2. Tasavvufi düşüncede Züht Dönemi’nin özelliklerinden üç tanesini yazınız.

• Asr-ı Saadetle başlar. Sahabeden sonraki nesil ve tabiin devrini ve miladi 7. ve 8. asrı içine alır.
• Tasavvuf kavramının ortaya çıkışı ve sufi deyiminin ilk defa kullanıma başladığı döneme kadar devam eder.
• Bir zaman sonra Müslümanların dünya ve malına önem vermesi gibi nedenlerle bir grup Müslüman dünya nimetlerinden mümkün olduğunca uzak durup kendisini ibadete verdi.

3. Tasavvufun önemli konularından edep nedir? Açıklayınız.

Ehlullah, Hz. Resûlullah (sav) Efendimizin öğrettiği hem zâhir hem de bâtıni edeplere sımsıkı sarılmışlardır.

Seyri sülük esnasındaki sohbet, vird, hatme ve diğer zikirler zâhirî edepler içine girer.

Kalbin gaflet ve kötülüklerden temizlenmesi, nefsin terbiye edilmesi ve ruhun ilahi huzura yükselecek hâle getirilmesi de bâtınî edepler içine girer.

Edeb, her şeyi gereğince ve yerince yapmaktır. Bunun yolu da, bütün fikir ve fiillerde edeb abidesi, peygamberlerin imamı Hz. Resûlullah (sav) Efendimize uymaktır. Bütün Allah dostları, Hak yolunda ne elde etmiş iseler, Efendimizin edebine uyarak elde etmişlerdir.

Büyük veli Seriy es-Sakati (ks):

“Edeb, aklın tercümanıdır.” demiştir. Demek ki herkes edebi kadar akıllı, aklı kadar şerefli, şerefi kadar kıymetlidir.

Edebine göre yapılmayan şeyler ne kadar çok olursa olsun fayda sağlamaz. İnsan bir işin usulüne göre gitmez ise o işte ömrünü verse hayırlı bir sonuç alamaz.

Allah’ın yeryüzündeki şahidi ve hâlifesi olan ariflere hürmet kalpteki takvadan ileri gelir. Onlara karşı edebi koruyamayan kimsenin tasavvuf yolunda hiç bir nasibi olmaz.

Arifler: “Önce usul, sonra vusul” demişlerdir. Yani, maksadına ulaşmak isteyen kimse, önce o işin usulüne göre yola çıkarsa, hedefine varır, yoksa yolda kalır.

Büyük alim Abdullah b. Mubarek (ra) ne güzel söylemiş: “Bizler daha çok ilme değil, daha fazla edebe muhtacız.”

4. Kültürümüzde etkili olan tasavvufi yorumlardan dört tanesini yazınız.

• Yesevilik
• Kadirilik
• Rifailik
• Mevlevilik
• Nakşibendilik
• Alevilik-Bektaşilik

Kadirilik: Kadirilik, Abdülkadir Geylani’nin görüş ve düşünceleri çerçevesinde oluşup yaygınlaşmış tasavvufi akımdır

Rifailik: Rifailik Ahmet Rifai (ö.1182) tarafından kurulmuştur.

Mevlevilik: Mevlevilik, Mevlana Celaleddin Rumi’nin görüşleri çerçevesinde oluşan tasavvufi akımdır.

Nakşibendilik: Nakşibendilik, Muhammed Bahauddin Nakşibend’in görüşleri çerçevesinde oluşmuş tasavvufi düşünce akımıdır.

Alevilik-Bektaşilik: Alevilik kavramı sözlükte; Ali’ye mensup, Ali’ye ait, Ali taraftarı gibi anlamlara gelmektedir.

5. Aşağıdakilerden hangisi tasavvufi düşünce için söylenemez?
A) Tasavvuf, kelime ve sistem olarak Hz. Peygamber zamanında mevcut değildi.
B) Tasavvufi düşünce Hz. Peygamberin emriyle oluşturulmuştur.
C) Tasavvufun hedefi nefsin kötü istek ve arzularından arındırılmasıdır.
D) Anadolu’nun İslamlaşmasında tasavvufi düşüncenin büyük etkisi olmuştur.
E) Tasavvufi düşüncede ahlak en önemli konular arasında yer alır.

Cevap: B

6. Tasavvufta, hakikate ulaşmak için bir rehberin öncülüğünde ve denetiminde çıkılan manevi ve ruhi yolculuk.
Yukarıda tanımı verilen tasavvufi kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mâsîva B) Zahid C) Seyr-u sülûk D) Tezkiye E) Zikir

Cevap: C

Aşağıdaki boş yerleri uygun şekilde doldurunuz.

Cevap: 7. Kardeş 8. Mevlana 9. Musahiplik 10. Hoca Ahmet Yesevi 11. Gülbank

7. Kur’an-ı Kerim’de belirtildiği gibi “Müminler ancak Kardeştir.”
8. Mevleviliğin kurucusu ve Mesnevi adlı eserin sahibi Mevlanadır.
9. Alevilik-Bektaşilikte Hz. Peygamberin Medine’ye hicretinden sonra ensar ve muhaciri kardeş etmesine dayandırılan, dede’nin huzurunda iki ayrı ailenin söz vererek kardeş olmasına Musahiplik denir.
10. Türkler arasında İslam’ın yayılmasında önemli rol oynamıştır. Onun yetiştirdiği öğrenciler, Türk illerine dağılarak insanlara İslam’ı anlatmışlardır. Divan-ı Hikmet adlı kitabın sahibi Hoca Ahmet Yesevidir.
11. Alevilik-Bektaşilikte Allah’a (c.c.) sığınma, ondan af dileme, dua edip ona yakarma amacıyla okunan dualara Gülbank denir.

“Hz. Muhammed (s.a.v.) hem Allah’ın (c.c.) Resulü hem de içinde yaşadığı toplumun devlet başkanıydı. O hayattayken İslamiyet hemen hemen bütün Arabistan Yarımadası’nda yayılmıştı. Ancak Hz. Peygamber siyasi ve toplumsal açıdan önemli bir konuma sahip olduğu hâlde son derece sade bir hayat yaşadı. Onun yaşadığı ev, Mescid-i Nebi’nin bitişiğindeki birkaç odadan ibaretti. Kullandığı eşyalar ise ihtiyacı kadardı.”

12. Yukarıdaki metne uygun bir başlık yazınız.
Cevap: MÜTEVAZİLİK

13. Yukarıdaki metnin ana konusunu yazınız.
Cevap: Bu hayatta ismin, unvanın, toplumdaki konumun ne olursa olsun şatafatlı bir hayat değil sade ve İslam’a uygun bir hayat yaşamalı.

D. Aşağıda verilenleri uygun şekilde eşleştiriniz.

1- Abdulkadir Geylânî (C) Kadirilik
2- Mevlana (B) Mevlevilik
3- Bahauddin Nakşibend (A)
4- Ahmet Yesevi (F) Yesevilik
5- Cem törenini yöneten kişi (D) Dede

Cevap: 1. C 2. B 3. A 4. F 5. D