12. Sınıf Meb Biyoloji Sayfa 122-128 Cevapları

2. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI

A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.

Cevap: 1. riboz, 2. fosforilasyon, defosforilasyon, 3. CO2 4. sitoplazma, mitokondride 5. glikoliz, 6. ETS, 7. fotoliz, 8. NADPH, ATP 9. H2O 10. ışıktan bağımsız, 11. NAD+, NADP+, 12. inorganik maddelerin 13. prokaryot

1. ATP’nin yapısında; adenin bazı, riboz şekeri ve üç tane fosfat molekülü bulunur.
2. ATP üretimine fosforilasyon, tüketimine defosforilasyon denir.
3. Etil alkol fermantasyonu sırasında etil alkol ve CO₂ gazı oluşur.
4. Oksijenli solunum; ökaryot canlılarda sitoplazma başlar, mitokondride tamamlanır.
5. Oksijenli solunum ve fermantasyonun glikoliz reaksiyonunda aynı çeşit enzimler görev alır.
6. Oksijensiz solunumda fermantasyondan farklı olarak ETS görev alır.
7. Fotosentezin ışığa bağımlı reaksiyonunda suyun parçalanmasına fotoliz denir.
8. Fotosentezin ışığa bağımlı evresinden ışıktan bağımsız reaksiyonlarında NADPH ve ATP aktarılır.
9. Fotosentez sırasında atmosfere verilen O2 gazına H₂O molekülü kaynaklık eder.
10. CO2 fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonunda tüketilir.
11. Hidrojenler; fermantasyon ve oksijensiz solunumda NAD⁺, fotosentezde NADP⁺molekülleri ile taşınır.
12. Kemoototroflar, inorganik maddelerin oksidasyonundan elde ettikleri enerjiyi organik madde sentezinde tüketir.
13. Kemosentez sadece prokaryot hücre yapısına sahip canlılarda görülür.

B) Aşağıda numaralar ile verilen ifadeleri, harf ile verilen ifadelerle eşleştiriniz.

Karanlıkta çoğalamayan bir bakteri (ç) ATP gereksinimini, oksidatif fosforilasyonla
karşılar.
Kalp kası (a) Fotosentezle ATP üretebilir.
Karanlıkta oksijensiz koşullarda üreyebilen ve CO₂ üreten bakteri (c) ATP gereksinimini, glikozu etil alkole çevirerek karşılar.
Olgun alyuvarlar (b) ATP gereksinimini, glikozu laktik aside çevirerek karşılar.

C) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız.

15. Fotosentezin ışığa bağımlı ve ışıktan bağımsız reaksiyonlarının farklarını yazınız.
Cevap: Işığa bağımlı reaksiyonlarda su tüketilir, oksijen üretilir. Bu reaksiyonlarda ışık ve klorofile ihtiyaç duyulur. NADPH ve ATP sentezlenir. Işıktan bağımsız evrede ise CO2 ve ATP ile NADPH’ın hidrojenleri tüketilerek glikoz sentezlenir.

16. Glikolizin tüm canlılarda aynı şekilde gerçekleşmesinin sebebi nedir?
Cevap: Glikoliz tüm canlılarda aynı çeşit enzimlerle yürütüldüğü için aynı şekilde gerçekleşir.

17. Oksijensiz solunum ile fermantasyonun farkını yazınız.
Cevap: Oksijensiz solunumda fermantasyondan farklı olarak ETS görev alır.

18. Kemosentez reaksiyonlarının gerçekleşmemesi ilk önce bitkilere zarar verir. Bu durumun sebebini kısaca açıklayınız.
Cevap: Çünkü kemosentez sürecinde oluşan nitrit ve nitrat tuzları, ilk önce bitkiler tarafından alınıp organik madde sentezinde kullanılır.

19. Oksijensiz solunumun madde döngüsü açısından önemini kısaca açıklayınız.
Cevap: İnorganik maddeleri başka inorganik maddelere dönüştürerek madde döngüsüne katkı sağlar(NH3’ün nitrit ve nitrata dönüşmesi)

20. Oksijenli solunumda fermantasyona göre enerji veriminin daha fazla olmasının sebepleri nelerdir?
Cevap: Glikozun CO2 ve H2O’ya kadar parçalanması.

21. Etil alkol ve laktik asit fermantasyonunda farklı son ürünler oluşmasının nedenlerini yazınız.
Cevap: Son ürünler evresinde kullanılan enzimlerin farklı olması

22. Bitkilerin gece gündüz oksijenli solunum yapmalarına rağmen atmosfere sadece geceleri CO2 gazı vermelerinin nedenleri nelerdir?
Cevap: Fotosentez solunumdan daha hızlı gerçekleşir. Bu yüzden bitkiler gündüz atmosfere CO2 vermezler.

23. Ökaryot hücrelerde oksijenli solunum sırasında substrat düzeyinde fosforilasyon ve oksidatif fosforilasyonla ATP üretimi hangi hücresel yapılarda gerçekleşir?
Cevap: Substrat düzeyinde fosforilasyon, sitoplazma ve mitokondride; oksidatif fosforilasyon, mitokondride gerçekleşir.

24. Fermantasyon çeşitlerinde glikoliz tamamlandıktan sonra ATP üretimi ya da tüketimi olmamasına rağmen fermantasyonun bir süre daha devam etmesinin sebepleri nelerdir?
Cevap: Pirüvik asit birikimini engellemek ve indirgenmiş NADH’ları tekrar yükseltgemek için son ürünler evresi gerçekleşir.

25 - 27. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplandırınız.

Bir aşçı kefir yapmak için bir kavanoza süt ile kefir mayalarını koyarak karıştırır. Sütün mayalanması için sütü bir gün kavanozda bekletir. Mayalanma boyunca sütte kimyasal değişiklikler meydana gelir. Mayalar; sütteki şekeri, CO2 ve etil alkole dönüştürür.

25. Kefir oluşurken sütün kütlesinde azalma görülür mü? Açıklayınız.
Cevap: Evet, çünkü sütteki şekerler etil alkol ve CO2′ ye kadar parçalanmıştır.

26. Mayalar, kefir üretiminde metabolik faaliyetlerini gerçekleştirmek için gerek duydukları ATP’yi hangi yolla sentezler?
Cevap: Substrat düzeyde fosforilasyonla ATP sentezler.

27. Mayalanmada hafif asidik kefir oluşumuna sebep olan olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kefir oluşurken etil alkol üretilmesi
B) Kefir içindeki mayaların sayıca azalması
C) Kefir oluşurken CO2 üretilmesi
D) Kefir oluşurken sütteki suyun buhar hâlinde uzaklaşması
E) Kefir oluşurken sütteki karbonhidratların enzimlerle parçalanması
Cevap: C

28 - 32. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplandırınız.

Birçok hücrenin yaşamını sürdürebilmesi için mitokondri denilen ve ATP üreten santrallere ihtiyacı vardır. Bir hücrenin ne kadar mitokondriye sahip olacağını, üstlendiği faaliyetin yoğunluğu belirler. Bu nedenle kalp kası hücrelerinin %50’si, beyin hücrelerinin %30 – 35’i, böbrek ve karaciğer hücrelerinin ise %20 – 25’i mitokondriden oluşur. Metabolik faaliyetleri oldukça yavaş olan kemik ve yağ dokusu hücrelerinde ise 2 – 3 tane mitokondri bulunur. Hücrelerdeki mitokondriler azaldıkça ya da görevini tam olarak yapamadıklarında kronik yorgunluk, bağışıklık sisteminde zayıflama ve yaşlanma gibi bazı sorunlar oluşmaya başlar.

28. Birçok hücrede ATP sadece mitokondri tarafından mı üretilir? Açıklayınız.
Cevap: Hayır, sitoplazmada da glikoliz ile ATP üretilir.

29. Düzenli egzersiz yapan insanların kas hücrelerinde diğer insanlara göre daha çok mitokondri bulunur denilebilir mi? Açıklayınız.
Cevap: Evet çünkü düzenli egzersiz mitokondri sayısını artırır.

30. Hangi durumlarda mitokondriler görevlerini tam olarak yapamaz?
Cevap: Kötü beslenme, ağır metallerin vücuda alınması, alkol ve sigara kullanımı.

31. Hücrelerdeki mitokondri sayısı azaldıkça insanlarda hangi sorunlar görülmeye başlar?
Cevap: Kronik yorgunluk, bağışıklık sisteminde zayıflama ve yaşlanma

32. Mitokondri ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Mitokondriler, metabolik faaliyetlerde tüketilecek ATP’leri üretir.
B) Ürettiği ATP’yi depolar.
C) Kemik ve yağ doku hücrelerinde az miktarda bulunur.
D) Metabolizma hızı yüksek olan hücrelerde bol miktarda bulunur.
E) Hücrelerdeki oksijen yetersizliği mitokondri faaliyetlerini yavaşlatır.
Cevap: B

33 - 35. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplandırınız.

Işık Kompensasyon Noktası: Solunumla kaybedilen organik maddenin temin edilebilmesini sağlayabilen fotosentez değeri için gerekli olan ışık miktarı olarak tanımlanır.
Silvikültür: Planlı olarak ormanların gençleştirilmesi, yeni ormanların kurulması, orman alanlarının varlıklarının devam ettirilmesidir.
Orman bitkilerinde genel olarak fotosentez solunum ilişkisi grafikteki gibidir.

Ormanlık alanlarda bulunan ağaç türlerinden Fagus grandifolia [Fagus grandifolya (Amerika kayını)] ve Pinus sylvestris [Pinus silvestiris (sarıçam)] fidanlarının gelişimi için gerekli olan optimum ışık kompensasyon noktaları tablodaki gibidir.

33. Hangi bitki türünde büyüme ve gelişme döneminde silvikültür yapılmaması gerekir?
Cevap: Fagus grandifolia

34. Hangi tür fidanının iyi gelişebilmesi için orman tabanının iyi ışık alması gerekir?
Cevap: Pinus sylvestris

35. Verilen grafik ve tablodaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangileri doğrudur?
I. Grafikte t2 ile gösterilen değerde bitki, ışık şiddeti yönünden doygunluk noktasına ulaşmıştır.
II. Grafikte t1 ile gösterilen değer, kompensasyon noktasıdır ve bitki türlerine göre farklılık gösterir.
l III. Fagus grandifolia (Amerika kayını) gölge bitkisi olarak değerlendirilir ve çimlenme döne- | minde az ışığa ihtiyaç duyar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

Ç) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

36. Kemosentezle ilgili
I. Sadece prokaryot canlılar tarafından gerçekleştirilir.
II. Işık enerjisi kullanılmadığı için gece gündüz
gerçekleşebilir.
III. Hidrojen kaynağı olarak H₂O ya da H₂S kullanılabilir.
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

37. Oksijenli solunumun
I. Glikoliz
II. ETS
III. Krebs döngüsü
evrelerinden hangilerinde oksidatif fosforilasyon ile ATP sentezlenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
Cevap: B

38. ATP
I. Nükleotit yapılı olma
II. 5 karbonlu şeker içerme
III. Fosfat bağı bulundurma
özelliklerinden hangilerine sahiptir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

39. Fotosentez reraksiyonları sırasında
I. Glikoz sentezlenmesi
II. Oksijen üretilmesi
III. ATP sentezlenmesi
olaylarından hangilerinde ışık doğrudan etkili değildir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A

40. Solunum çeşitlerinin ilk basamağını oluşturan glikoliz reaksiyonlarında aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez?
A) Karbondioksit üretimi
B) Substrat düzeyinde fosforilasyon
C) ATP harcanarak glikozun aktifleştirilmesi
D) ATP üretimi
E) NAD+ molekülünün hidrojen yakalaması
Cevap: A

41. Oksijensiz solunumla ilgili
I. Besin monomerlerinden koparılan elektronlar ETS yardımı ile başka organik maddelere aktarılır.
II. Fermantasyondan farklı olarak ETS kullanılır.
III. Madde döngüsü açısından oldukça önemlidir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D

42. Kemiozmotik görüş ile ilgili
I. ETS yardımıyla ATP sentezini açıklar.
II. ATP sentezinde ATP sentaz görev alır.
III. ATP sentezi protonların (H+) zarlar arası boşluktan matrikse difüzyonla geçişi sırasında gerçekleşir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

43. Aşağıdaki olaylardan hangisi fotosentez yapan canlıların tamamında tepkimeler sırasında ortak olarak gerçekleşmez?
A) ATP üretmek B) Işık enerjisi kullanmak C) Besin üretmek
D) Karbondioksit tüketmek E) Su tüketmek
Cevap: E

44. Görselde verilen deney düzeneği hazırlanarak cam fanusa fotosentetik bir bitki ve canlı fare konulmuş, bir süre sonra renkli sıvının hiç hareket etmediği gözlemlenmiştir.

Buna göre renkli sıvının hareket etmemesinin temel sebebi aşağıdakilerden hangisin de doğru ifade edilmiştir?
A) Bitkiye gönderilen ışığın dalga boyu
B) Düzenekte CO₂ tutucu bir maddenin olmaması
C) Bitkide klorofil molekülünün bulunmaması
D) Farenin oksijen tüketmemesi
E) Deney kabında üretilen ve tüketilen gaz oranlarının aynı olması
Cevap: E

45. Aşağıda bir bitkide gerçekleşen enerji dönüşümü şema ile gösterilmiştir.

Bu şema ile ilgili olarak hangisi söylenemez?
A) Kloroplast ve mitokondri enerji dönüşümünde görev alır.
B) Mitokondri, kloroplastın ürettiği glikoz ve oksijeni kullanır.
C) Mitokondri, sadece ışık varlığında ATP üretir.
D) Bitkiler, solunum sonucu ürettikleri bazı maddeleri fotosentezde kullanır.
E) Kimyasal bağ enerjisinin bir kısmı, ısı enerjisine dönüştürülür ve atmosfere verilir.
Cevap: C

46. Aşağıda fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimelerinin bir kısmı şema ile gösterilmiştir.

Bu şema ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bitkiler, ihtiyacı olan yağ asidi çeşitlerini sentezleyebilir.
B) PGAL’in bir kısmı, topraktan gelen azotlu bileşiklerle amino asitlere dönüşür.
C) Vitamin sentezi sırasında azot kullanılır.
D) Bitki, fotosentez reaksiyonları ile tüm polisakkarit çeşitlerini sentezleyebilir.
E) Işıktan bağımsız tepkimelerde karbonhidrat, yağ ve proteinlerin yapı taşları sentezlenir.

Cevap: D