12. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Sayfa 20 Cevapları Meb Yayınları

Bilgi Haritası 1

Aşağıda Osmanlı Devleti’nde etkili fikir akımlarına yönelik bir bilgi haritası verilmiştir. Buna göre soruları cevaplayınız.

..............................
(...) müslim ve gayrimüslim ahaliye ayni siyasî hakları tanımak ve vazifeleri yüklemek; (...) fikirlerce ve dince tam serbestî vermek; (...) söz konusu ahaliyi aralarındaki din ve soy ihtilaflarına rağmen yekdiğerine karıştırarak temsil ederek (...) vatanla birleşmiş yeni bir milliyet, Osmanlı milleti meydana çıkarmak (...) Yusuf Akçura, Üç Tarz-ı Siyaset, s. 19. (Metin, aslına sadık kalınarak kısaltılmıştır.)

..............................
(...) Osmanlı Devleti idaresindeki bütün Müslümanlar ve binaenaleyh onun bir parçası olan Türkler, pek güçlü bir bağ ile sımsıkı birleşecekler (...) İslam topluluğu, meydana getireceklerdi. (...) Yusuf Akçura, Üç Tarz-ı Siyaset, s. 31. (Metin, aslına sadık kalınarak kısaltılmıştır.)

..............................

İçinde yer aldığı toplumun geleneksel inanç, düşünce ve kurumlarından vazgeçilerek, egemen uygarlık olan Batı uygarlığının öne çıkardığı düşünce ve kurumları benimseyip yerleştirme taraftarlığı. Ömer Demir ve Mustafa Acar, Sosyal Bilimler Sözlüğü, s. 63. (Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

..............................
Gökalp (...) milleti aynı dili konuşan, aynı dine iman eden ve ortak bir geçmişi olan insan topluluğu olarak tanımlar. Ona göre bir ülkede farklı kavimlerden insanlar ortak bir kültür etrafında birleşerek bir milleti oluşturabilirler. (...) Mehmet Emin Bars, Ziya Gökalp ve Türkçülük Üzerine Bazı Değerlendirmeler, s. 38-51. (Metin, aslına sadık kalınarak kısaltılmıştır.)

1. Bilgi haritasında yer alan ifadeler hangi fikir akımlarına aittir? Kutucuklardaki ilgili boşluklara yazınız.

• İslamcılık
• Osmanlıcılık
• Batılılaşma ve Tanzimat
• Türkçülük

2. 20. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’nde etkili fikir akımlarının benzerlik ve farklılıkları nelerdir?

Benzerlikler:

• Bu fikir akımları, Osmanlı Devleti'nin zorlu dönemlerinde yeniden yapılanma ve birlik olma ihtiyacına yanıt olarak ortaya çıktı.
• Her üç akım da Osmanlı Devleti'nde siyasi, kültürel ve toplumsal değişimi teşvik etmeye çalıştı.

Farklılıklar:

• İslamcılık ve Osmanlıcılık, din ve çokkültürlülüğü vurgularken, Batılılaşma ve Tanzimat daha seküler ve Avrupa odaklıydı.
• Türkçülük ise Türk kimliğini vurgulayarak etnik milliyetçiliği teşvik etti ve diğer etnik grupları dışladı.