12. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 135-136-137-138-139-140-141 Cevapları Başak Yayınları

3. Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Cevapları

A. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri, kutucukların içinde bulunan kelime ve kelime grupları ile uygun şekilde tamamlayınız.

1. Dar bir aralıktan geçen doğrusal su dalgalarının bükülmesi olayına kırınım denir.
2. Kırınım gözlenen su dalgalarının dalga boyu, artarsa meydana gelen kırınım etkisi de artar.
3. Farklı kaynaktan gelen su dalgalarının üst üste binmesi sonucu meydana gelen olaya girişim denir.
4. Su dalgalarının oluşturduğu girişim deseninde çift tepe veya çift çukur olan noktalara katar noktası denir.
5. Işığın kırınım ve girişim yapması dalga özelliğinden ileri gelmektedir.
6. Işığın dalga özelliği gösterdiğini keşfeden ilk bilim insanı Huygens olmuştur.
7. Hareket hâlindeki dalga kaynağından çıkan dalgaların sıkışması ya da gevşemesi sonucu dalgaların frekansının değişmesi olayına Doppler olayı denir.
8. Elektromanyetik dalgalar elektrik alan ve manyetik alan vektörlerinin salınımı ile oluşur.
9. Elektromanyetik dalgalar ışık hızı hızı ile yayılır.
10. Canlı vücuduna zarar veren elektromanyetik dalgalara X-ışınları örnek olarak verilebilir.

B. Aşağıdaki yargıların doğru olanlarına “D” yanlış olanlarına “Y” yazınız.

(D) 1. Doğrusal şekilde ilerleyen su dalgaları, bir engelin köşesine çarpınca bükülerek yoluna devam eder.
(Y) 2. Doğrusal su dalgaları, iki engel arasından geçerken her zaman kırınıma uğrar.
(Y) 3. Su dalgalarında girişim oluşturan dalga kaynakları arasındaki uzaklığı azaltırsak gözlemlenen düğüm çizgisi sayısı artar.
(D) 4. Girişim olayının gerçekleştiği dalga leğenine su ilave edilirse katar ve düğüm çizgisi sayısı azalır.
(Y) 5. Işığın tek yarıkta oluşturduğu kırınım deseninde bütün saçaklar aynı büyüklüktedir.
(D) 6. Kırmızı ışıkla yapılan girişim deseninde saçak genişliği, mavi ışıkla yapılandan daha büyüktür.
(D) 7. Doppler etkisini kullanarak bir arabanın sürati tespit edilebilir.
(Y) 8. Elektromanyetik dalgalar, hiçbir zaman gözle görülmez.
(D) 9. Yüklü bir taneciğin ivmeli hareketi sonucu elektromanyetik dalgalar oluşur.
(Y) 10. Radyo dalgaları sadece radyo ve televizyon yayıncılığında kullanılır.

C. Aşağıda verilen kutuların içindeki cümleleri okuyunuz. Cümle doğru ise “D” yönünde, yanlış ise “Y” yönünde ilerleyiniz. Kaç numaralı çıkışa ulaşırsınız?
Cevap: 3 no’lu çıkış.

Ç. Aşağıda verilen çoktan seçmeli sorulardaki doğru seçenekleri işaretleyiniz.

1. Doğrusal su dalgaları, engelin ortasından geçerken kırınıma uğrar. Kırınım gözlenen bir dalga leğeninde
I. Su dalgalarının dalga boyu,
II. Suyun derinliği,
III. Engelin ortasındaki açıklığın boyu
niceliklerinden hangisinde ya da hangileri kırınımı etkiler?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

2. Bir dalga leğeninde kırınım olayını gözlemlemek için su dalgalarının dalga boyu (X) engel ortasındaki açıklıktan (w) büyük olmalıdır. Görseldeki dalga leğeninde su dalgalarının kırınım yapması için
I. X arttırılmalı,
II. w azaltılmalı,
III. X ve w yarıya düşürülmeli
değişikliklerinden hangisi ya da hangileri yapılmalıdır?
Cevap: C

3. Bir dalga leğeninde iki noktasal kaynağın oluşturduğu girişim deseninde oluşan düğüm çizgilerinin sayısı, aşağıdaki niceliklerden hangisine bağlı değildir?
A) Su dalgalarının dalga boyu
B) Dalga leğeninin derinliği
C) Dalga kaynaklarının frekansı
D) Su dalgalarının genliği
E) Kaynaklar arası uzaklık
Cevap: D

4. Özdeş K1 ve K^ kaynakları ile oluşturulan girişim deseni şekildeki gibidir.
Kaynaklar arasında daha fazla sayıda dalga katarı oluşması için
I. Dalga boyu küçültülmeli,
II. Ki – K2 arası azaltılmalı,
III. Dalga leğenine su ilave edilmeli değişikliklerinden
Hangisi ya da hangileri yapılmalıdır?
Cevap: A

5. Aşağıda verilen dalga leğenlerinin hangisinde kırınım olayı gözlemlenir?
Cevap: B

6. Derinliği her yerinde aynı olan bir dalga leğeninde, özdeş Ki ve K2 kaynakları ile elde edilen girişim deseni şekildeki gibidir.
Görseldeki çizgiler dalga tepesi, kesikli çizgiler ve dalga çukuru olduğuna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) A, 1. dalga katarı üzerindedir.
B) B, 2. dalga katarı üzerindedir.
C) C, 2. dalga katarı üzerindedir.
D) D, 1. düğüm çizgisi üzerindedir.
E) E, 1. düğüm çizgisi üzerindedir.
Cevap: A

7. Özdeş Ki ve K^ kaynakları ile şekildeki girişim deseni elde edilmiştir.
Girişim deseninde belirtilen noktalarla ilgili,
I. A ve B dalga katarı üzerindedir.
II. C düğüm çizgisi üzerindedir.
III. A noktası minimum genliktedir.
Yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
Cevap: C

8. Dalga boyu X olan ışık ışınları önüne yerleştirilen tek yarıklı bir engelin arkasındaki ekranda girişim deseni oluşmuştur. L, d ve X değişkenlerinden hangileri ışığın tek yarıkta kırınımını etkiler?
Cevap: E

9.Kırmızı ve mavi ışıkla yapılan çift yarıkta girişim deneylerindeki ekran görüntüsü aşağıdaki gibidir. Saçak genişliklerinin eşit olmasının nedeni,
L L2 > L1
II. d2 > d1
III. L1 > L2
özelliklerinden hangisi ya da hangileri olabilir?
Cevap: A

10. Kırmızı ışıkla yapılan tek yarıkta kırınım deneyinde, ekran üzerinde yandaki görüntü elde edilmiştir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) A ve C bölümü siyah renklidir.
B) A ve B eşit büyüklüktedir.
C) C merkezî karanlık saçaktır.
D) B bölümü kırmızı renklidir.
E) Yeşil ışıkta A daha kısa oluşur.
Cevap: E

11. Işık ışınlarının dalga özelliği gösterdiğini ortaya atan ilk bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: B

12. I. Işığın tek ve çift yarıkta kırınımı
II. Işığın manyetik alandan etkilenmemesi
III. Işığın tek ve çift yarıkta girişimi
Yukarıda verilen keşiflerden hangisi ya da hangileri ışığın dalga karakterinde olduğunu kanıtlayan gelişmeler arasında yer almaz?
Cevap: B

13. I. Bizden uzaklaşan arabanın sesinin kalınlaşması
II. Dünya’ya yaklaşan yıldızların renk tayfının mora kayması
III. Üst üste binen dalgaların birbirini sönümlemesi
Yukarıda verilen örneklerden hangisi ya da hangileri Doppler Olayı sonucu meydana gelir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III
Cevap: A

14. Yol kenarında bekleyen bir kişiye korna çalarak yaklaşan bir arabanın sesinin özellikleri ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Sesin frekansı değişmemektedir.
B) Ses dalgalarının hızı artmaktadır.
C) Sesin dalga boyu artmaktadır.
D) Ses dalgalarının hızı azalmaktadır.
E) Sesin frekansı artmaktadır.
Cevap: C

15. Bilim insanları, Doppler Olayı’ndan yararlanarak birçok araç gereç ve yöntemler geliştirmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu araç gereç ve yöntemler arasında yer almaz?
A) Trafikte araç hızlarının tespit edilmesi
B) Siren sesinin elde edilmesi
C) Yıldız hızlarının hesaplanması
D) Canlıların iç yapısının görüntülenmesi
E) Hava araçlarının takip edilmesi
Cevap: B

16. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi elektromanyetik dalgalara ait bir özellik değildir?
A) Uzayda yayılamaz.
B) Işık hızı ile yayılır.
C) Enine dalgalardır.
D) E ve B vektörlerinden oluşur.
E) E ve B, yayılma doğrultusuna diktir.
Cevap: A

17. Elektromanyetik dalgalarla ilgili,
I. Yükler, dururken oluşur.
II. Yükler, sabit hızla giderken oluşur.
III. Yükler, ivmeli hareket yaparken oluşur.
Yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve II
Cevap: C

18. Aşağıda verilen elektromanyetik dalga çeşitlerinden hangisi diğerlerinden daha büyük enerjiye sahiptir?
A) Kızılötesi
B) Gama ışınları
C) Mikrodalgalar
D) Morötesi
E) Radyo dalgaları
Cevap: B

19. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi radyo dalgalarına ait bir özellik değildir?
A) Radyo ve televizyon sinyallerini taşır.
B) Gece görüş gözlüklerinde kullanılır.
C) Dalga boyları çok büyük olabilir.
D) İletkenden, ivmeli yük geçişiyle oluşur.
E) Uzay araştırmalarında kullanılır.
Cevap: B