12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 244 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. “Düşe Çağrı” adlı metinde geçen “düşünceyi aşılayan bilgiler”, “duvar olmak” sözcük gruplarının anlamını açıklayınız.
Cevap: “Düşünceyi aşılayan bilgiler” ifadesi, edebiyatın insanlara yeni fikirler, düşünceler ve bakış açıları sunarak onlarda bir değişim yaratması anlamına gelir. “Duvar olmak” ifadesi ise, gerçekliğe kapılmış insanların hayal güçlerini kısıtlayarak onlara bir engel olması anlamındadır.

2. Bu metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini söyleyiniz.
Cevap: Ana düşünce, gerçekçi edebiyatın önemli olduğu kadar, hayal gücüne dayalı masalsı edebiyatın da insanlar için gerekliliği olduğudur. Yardımcı düşünceler ise, gerçekçi edebiyatın insanları gerçek hayatla yüzleştirdiği, hayal gücüne dayalı edebiyatın ise insanların hayal güçlerini canlandırdığıdır.

3. Yazar hangi tür edebiyatı seviyor? Bunun sebebini nasıl açıklıyor? Metinden hareketle belirtiniz.
Cevap: Yazar gerçekçi edebiyatı ve sanatı en üstün görüyor ancak hayattan kopuk kalmaması için “hülya”ya ve masallara da ihtiyaç duyulduğunu savunuyor. Çünkü onlar da insanı “biteviyelikten” kurtarıp yeni bakış açıları kazandırır.

4. “Fransız düşünürlerinden Jules Soury’yi (Jül Suri) bir gün yolda görmüşler; ‘Bütün masalları çürüttüm, yıktım. Masalsız kaldım… Bana masal verin, masal verin bana, masalsız yaşayamıyorum!’ diye bağırıyor. Çıldırdı demişler onun için belki de çılgınlıktan o gün kurtulmuştur.” ifadeleriyle anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Yazar, Jules Soury’nin masalları yıktığında bir anlamda kaybettiği bir şey olduğunu, onlar olmadan yaşayamayacağını söyleyerek, masalların ve “hülya”nın yaşamda önemini vurguluyor.

5. Nurullah Ataç’ın “Düşe Çağrı” adlı denemesini taşıdığı edebî nitelikler, verilmek istenen ileti ve içerdiği kültürel ögeler açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metin edebî bir deneme niteliği taşıyor. Yazar, okurlarını düşünmeye sevk eden, hayata farklı açılardan bakabilmelerini sağlayan bir anlayışla yazmış. Metinde kültürel, tarihsel ve felsefî içerikler de yer alıyor. Verilmek istenen ileti, insanların yaşamlarındaki “biteviyeliği” aşabilmeleri için sanata ve hülyaya ihtiyaç duyulduğu yönündedir.

6. Okuduğunuz metinde yazar ile anlatıcı aynı kişi midir? Niçin?
Cevap: Evet, metindeki yazar ile anlatıcı aynı kişidir. Çünkü metnin bütün kısımlarında birinci tekil şahıs anlatıcı vardır ve yazar, kendi görüş ve düşüncelerini ifade ediyormuş gibidir.

7. Metindeki bilgi, tespit ve yorum içeren ifadeleri gerekçe, kanıt, tutarlılık, geçerlilik açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metindeki bilgi, tespit ve yorumlar genelde geçerli görüşlere ve kültürel birikime dayanıyor. Yazar, örnekler ve karşılaştırmalar yoluyla düşüncelerini destekliyor. Ancak bazı yargılar salt yazarın kanaatlerini yansıtıyor. Tutarlılık açısından metin genel olarak içinde bir bütünlük taşıyor. Ancak yeri geldiğinde yazarın fikirleri birbirini tamamlamaktan çok, açıkça zıtlaşıyor da. Geçerlilik, yorumlama farklılıklarına açık.

8. “Düşe Çağrı” adlı metnin konusunu, amacını ve hedef kitlesini saptayınız. Bunların arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

Konu: Sanat ve edebiyatın görevi, insanları “biteviyelikten” kurtarmak.
Amaç: Okurları düşünmeye sevk ederek hayata farklı bakış açıları kazandırmak.
Hedef kitlesi: Düşünen, hayata farklı açılardan bakabilen okurlar.

Bu unsurlar birbiriyle bağlantılıdır. Sanatın görevi okuru düşündürüp farklı Bakış açıları kazandırarak onu “biteviyelikten” kurtulmasını sağlamaktır.

9. Metindeki açık ve örtük iletileri saptayınız.

Açık ileti: Sanat hayattan kopuk kalmamak için “hülyaya” ve masallara ihtiyaç duyar.
Okurlar yaşadıkları dünyanın güzelliklerini fark edebilmeli.

Örtük ileti: Gerçekçi edebiyat yeterli değildir. Salt gerçeklik içinde kalmak insanı üzer.

10. Okuduğunuz denemede hangi anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarının kullanıldığını tespit ediniz. Bunlara ait örnek ifadeleri tabloya yazınız.