11. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Toplumcu Gerçekçilik Cevapları

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 96 Cevabı

Hazırlık

Ortak kültür ve tarih mirasına sahip olup farklı coğrafyalarda yaşayan milletlerin edebiyatlarında ne gibi benzerlikler olabilir? Açıklayınız.
Cevap: Dilsel benzerlikler olabilir. Bunun yanında işlenen konular, işlenen kahramanlar ve daha da önemlisi gelenek ve görenekler benzer olduğundan edebiyatlarının da benzer olduğunu görebiliriz.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 97 Cevabı

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Menim Anam adlı şiirdeki söyleyiciyi ve söyleyici ile hitap edilen kişi arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
Cevap: Menim anam şiirinde söyleyici şairin kendisidir. Okuruna anası ile aralarındaki dilsel ve gönülsel bağı aktarmaktadır. Hitap edilen kişi ile sohbet eder gibi bir hava vardır.

2. Şiirde söyleyici, kitaplarının yazarının okuma yazma bilmeyen annesi olduğunu dile getirmektedir. Bu durumu, ana dili ve kültür taşıyıcılığı bağlamında açıklayınız.
Cevap: İnsanın ana dili onun hayatını şekillendiren en önemli unsurdur. İnsanlar ilk dil deneyimlerini anneleri aracılığı ile öğrenir. Ana dilinin taşıyıcısı olur. Böylece nesilden nesle ana dil taşınmış olur

3. Şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Anne ve ana dilin önemi.

4. Şiirin dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Şiir Türkçe’nin Azeri şivesiyle yazılmıştır. Konuşma dili ve ağız özellikleri vardır. Bunun yanında sade, yalın akıcı bir anlatıma sahip olduğunu söyleyebiliriz. İfadeler durudur. Başarılı bir şekilde şiir oluşturulmuştur diyebiliriz.

5. Şiirdeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 98 Cevabı

Küçük yerleşim bölgelerindeki dağ, göl, ova gibi yer adlarının tanınmasında buraların adına şiirler yazılmış olmasının etkisi olabilir mi? Tartışınız.
Cevap: Kesinlikle vardır. Mesela Hasan Dağı adlı türkü sayesinde Hasan Dağı ve bir kaç yıl öncesine kadar çokça dillerde olan Ağrı Dağın Eteğinde türküsü ile de Ağrı Dağı herkes tarafından tanımış bilinmiştir.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 99 Cevabı

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Heyder Baba’ya Selâm adlı şiirde şair, duygularını anlatmak için doğadan nasıl yararlanmıştır?
Cevap: Doğanın görünümünden ve insan üzerinde bıraktığı etkilerinden faydalanmıştır. Doğa görünümü, şekli ve de sıradan durumlarıyla şaire anlatım zenginliği katmıştır.

2. Şiirle şairin hayatı arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Şairin kendi yaşadığı yerden başlayarak hislerini aktardığı bu şiir, doğa içinde var olan bir şairin dış dünyayı kendi çerçevesinden yorumlaması olarak çıkar karşımıza.

3. Şiirin konusuna göre hangi tür şiir (lirik, epik, pastoral, satirik, didaktik) olabileceğini gerekçesiyle açıklayınız
Cevap: Şiir pastoral bir şiirdir. Çünkü doğanın güzelliği anlatılmaktadır.

4. Şiirle ilgili beğeni ve eleştirilerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.
Cevap: Şiiri beğendim. Hem tasvirleri, benzetmeleri hem de akıcı bir dile sahip olmasından dolayı ilgimi çekti.

5. Heyder Baba’ya Selâm adlı şiiri, Menim Anam adlı şiirle tür, biçim, içerik, dil ve üslup özellikleri açısından karşılaştırınız.
Cevap: İkisinde de dil sade akıcı ve yalındır. İki şiirde de kelime ve ses tekrarları ile ahenk sağlanmıştır.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 100 Cevabı

Heyder Baba’ya Selâm adlı şiirden alınan aşağıdaki dizelerde kullanılan edebî sanatları ve bu sanatların nasıl yapıldığını tablodaki ilgili yerlere yazınız.

1. Dize:

• Edebî Sanat: Kişileştirme
• Nasıl Yapıldığı: Bulutlar insan gibi gömlek giyilmiş şekilde anlatılmıştır.

******

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 101 Cevabı

1. İncelediğiniz şiirlerden alınan aşağıdaki dizelerdeki cümlelerin öğelerini bulunuz.

• Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine
• Özne Yüklem Dolaylı Tümleç
• O anda karşıki evden bir orta yaşlı kadın Göründü
• Zarf T. Dolaylı T. Özne Yüklem
• Sen kubbesinde ince bir mozayik arar da Gezersin kırk asırlık mâbedin içini
• Özne Nesne Yüklem Nesne

2. Aşağıdaki dizelerde noktalama işaretlerinin hangi görevlerde kullanıldığını belirleyiniz.
Cevap: Ey Türk kızı, ey ana, “Sus!” sende duygu yok mudur?: Alıntı yapılırken tırnak, Soru anlamı için de soru işareti kullanılmıştır.

Bir oğlunu, bir goncanı kurban ettin çok mudur?: Aynı türden kelimeler için virgül , soru anlamı için ise soru işareti kullanılmıştır.

Her yanına kaygu çökmüş şu vatanın yolunda.: Cümle bitiminde nokta kullanılmış.

3. Aşağıdaki dizelerde yazılışı günümüz yazım kurallarına uymayan kelimeleri belirleyiniz.
Cevap: Bu bir ayaklı sefalet ki yalnayak, baş açık
Tekermeker küfe bîtâb düştü tâ öteye.
Bizde geçer en hazin bir mûsikî yerine!

4. Aşağıda Şehriyar’ın Heyder Baba’ya Selâm şiirinin ilk bendinin Azeri Türkçesindeki şekli ile Türkiye Türkçesine aktarılmış şekli birlikte verilmiştir. Bu bentlerde iki şive arasındaki ses ve söyleyiş farklılıklarını belirleyiniz.

• ildırımlar yerine yıldırımlar
• şakgıldıyup yerine şakıldayıp
• sef bağlıyup yerine saf bağlayıp
• şövketize yerine şevketinize

YAZMA ÇALIŞMALARI

a. İncelediğiniz şiirlerden birinin özelliklerine uygun bir şiir yazınız.

b. Yazdığınız şiirleri sınıf ortamında okuyunuz

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 102 Cevabı

Hazırlıklı konuşma aşamaları doğrultusunda, kendinize yakın bulduğunuz şiir anlayışı ile ilgili kısa bir konuşma yapınız. Konuşurken doğru telaffuzun gerektirdiği boğumlama, vurgulama, tonlama ve duraklamaya dikkat ediniz; gereksiz ses ve kelimeler kullanmaktan kaçınınız. Konuşmanızın içeriğini terim, alıntı, söz sanatları vb. unsurlardan yararlanarak zenginleştiriniz. Konuşmanızı görsel unsurlarla destekleyiniz.

Cevap: HALK ŞİİRİ

Halk şiirleri, yüzyıllarca, kuşaktan kuşağa halkın dilinde dolaşıp günümüze ulaşmayı başarmaları ile önem verilmeyi hak ediyor. Ozanlar, sevdikleri ve sevmedikleri her şeye karşı tepkilerini sazları eşliğinde şiirler okuyarak dile getirmişler ve bu şiirler halk tarafından öyle beğenilmiş ki yazıya dökülmeden, dilden dile dolaşarak günümüze kadar gelebilmişler. Halk şiirinin büyüsü, çarpıcılığı burada. Şiirler, herhangi bir kritere göre seçilmeden bu sayfada yer alacaklar. Bugüne ulaşmayı başarmış her şiir, bunu zaten hak ediyor.

İncelediğiniz metinlerde geçen “ahkâm, aşiyan, efsunkâr, nazende, nazenin, sükûn, yâd eylemek” kelimelerinin doğru telaffuzuna yönelik çalışmalar yapınız.

Cevap: BU ETKİNLİĞİ KENDİNİZ YAPMALISINIZ.