11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 110-111-112-113-114-115 Cevapları Meb Yayınları

2. Ünite Ünite Sonu Soruları

Gazlarla ilgili aşağıdaki kavram haritasında yer alan boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.

A - Boyle Yasası
B- Gay Lussac Yasası
C- Avagoda Yasası
Ç- Gaz Yasaları
D- Gaz Karışımları
E- Toplam Basınç
F- Kısmi Basınç
G- Kinetik teori
Ğ- Gerçek gazlar
H- Düşük sıcaklık, yüksek basınçta sıkıştırdıklarında moleküller arası etkileşim artacağı için sıvılaşır.
I- İdeal gazlar
İ- Yüksek sıcaklık düşük basınçta
J- İdeal gaz yasası
K- p. V = n. R. T
L- 22,4 / 273 b 0,0821'dirM- Kelvin

Aşağıda Romen rakamlarıyla sıralanan gaz yasalarını bağıntılı olduğu niceliklerle eşleştirerek doğru harfi ayraç içine yazınız.

Aşağıdaki yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. Yanlış olduğunu düşündüğünüz yargının karşısına nedenini yazınız.

I. Gaz molekülleri belirli bir doğrultuda hareket eder. (Y) → Gaz molekülleri birbirinden bağımsız, sürekli ve rastgele hareket eder.
II. İdeal gaz molekülleri arasında itme ve çekme kuvvetinin olmadığı varsayılır. (D)
III. Gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi sıcaklıkla ters orantılıdır. (Y) → Gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi sıcaklıkla doğru orantılıdır.
IV. Kinetik teoriye uygun gazlar, gerçek gaz kabul edilir. (Y) → Kinetik teoriye uygungazlar ideal gazlar olarak kabul edilir.
V. Kinetik teoriye göre gaz moleküllerinin toplam hacmi kabın toplam hacmi yanında ihmal edilir. (D)

Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri verilen uygun sözcüklerle doldurunuz.

Gaz moleküllerinin aynı ya da farklı gaz molekülleri arasında yayılmasına (a) difüzyon küçük bir delikten boşluğa yayılmasına (b) efüzyon denir. Gaz moleküllerinin yayılma hızı, molekül kütlelerinin karekökü ile (c) ters; kinetik enerjileri, hızlarının karesiyle (ç) doğru ; yayılma süreleri, (d) yoğunluklarının karekökü ile doğru orantılıdır.

Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını boş bırakılan alanlara yazınız.

5. Aşağıdaki hacim birimi dönüşümlerini yazınız.

a) 4 L = 4 dm³
b) 2 400 mL = 2,4L
c) 0,2 mL = 2 . 10^-4L

6. Aşağıdaki basınç birimi dönüşümlerini yazınız.

a) 0,4 atm = 304 mmHg
b) 38 cmHg = 0,5 atm
c) 456 mmHg = 0,6 atm

7. Aşağıda verilen sabit sıcaklıktaki kaplar arasında bulunan M musluğu açıldığında kaplardaki son basınç kaç atm olur?
Cevap: P_son = 2,5 atm

8. Aşağıdaki olayları gaz yasalarıyla ilişkilendirerek açıklayınız.

9. Aşağıdaki tabloda Joule-Thomson olayıyla ilişkili ifadeleri ✓ işareti ile belirleyiniz. İlişkili olmayanları gerekçesi ile açıklayınız.

10. İnsan metabolizması araşidonik asit (C20H32O2) gibi yağ asitlerini biyokimyasal olarak yakar ve metabolizmanın ihtiyacı olan enerjiyi sağlar. 1 824 g’lık bu asidin (C₂₀H₃₂O₂) yanması için 298 K ve 1 atm’de hacimce yaklaşık %78,1 N2 ve %20,9 02 içeren kaç L hava gereklidir? ( H: 1 g/mol, C: 12 g/mol, O: 16 g/mol )
Cevap: X = 17362,68 L hava gereklidir.

11. Araba üreticileri otomobil lastik basınçlarının belirli bir değer arasında olması, lastik basıncının her zaman soğukken ölçülmesi gerektiği bilgisini verir.

a) Bunun sebebi ne olabilir? Açıklayınız.

b) Otomobil lastiklerinin soğukken ölçülmesi hangi gaz yasasına örnek oluşturmaktadır? Açıklayınız.
Cevap: Sıcak yaz günlerinde otomobil lastiklerinin basıncında oluşan düzensizlik Charles Yasası’nın günlük hayattaki örneklerindendir.

12. Tuğba Hanım, oğluna ekmek yapmayı öğretmek istediği için hamur mayalar. Bir süre sonra hamur kabarır. Hamurun kabarmasını glikozun fermantasyonu sırasında oluşan gaz sağlar. Ekmek hamuru 27 oC ve 1 atm basınçta hazırlandığında oluşan bu gazın hacmi 0,75 L’dir. Hamurun sıcaklığını 47 oC’ye çıkartabilmek için hamurun üzeri örtülüp hamur 1 atm basınçta mayalanmaya bırakılır.

Hamur mayalanıp pişmeye hazır hâle geldiğinde hamurun kabarmasını sağlayan gazın son hacmi kaç litreye ulaşır?
Cevap: V = 0,8 L

13. İdeal bir gaz için aşağıdaki tabloda verilen boşlukları doldurunuz.
Cevap: T = 546 K, n = 0,25 mol, P = 80 atm, V = 8,2 L

14. Aynı koşullardaki A gazının molekül kütlesi, B gazının molekül kütlesinin 2 katıdır. A ve B gazlarının difüzyon hızları arasındaki ilişki denklemini yazınız.
Cevap: √2 V_A = V_B

15. He gazı ile CH₄ gazının difüzyon hızları birbirine eşittir. He gazının sıcaklığı 100 K olduğuna göre CH4 ın sıcaklığı kaç oC’dir? (H: 1g/mol,He: 4g/mol C: 12g/mol, )
Cevap: t = 127 ^oC

16. Mısır, nişasta ve sudan oluşan bir tahıldır. Mısır tanesi en içte embriyo, ortada nişasta ve dışta kabuk olmak üzere üç katmandan oluşur. Mısır tanesi ısıtıldığında mısırın içindeki su molekülleri buhar hâline dönüşür. Buharlaşan ve hareketleri hızlanan su molekülleri mısır tanesinin içinde büyük bir basınç oluşturur. Basınca dayanamayan dıştaki kılıf yırtılır. Basınç aniden düşer. Suyun buharlaşması ile düşen basınç, nişastanın normal büyüklüğünün yaklaşık otuz katına kadar çıkmasına neden olur. Patlamanın hızı mısır tanesini beyaz mısır patlağına dönüştürür. Mısırın patlaması, gaz yasalarından hangisi ile açıklanabilir?
Cevap: Basınç-hacim değişimi (Boyle Mariotte Kanunu)

17. Lavabo temizleyicilerinin içinde sodyum hidroksit ve alüminyum tozu bulunmaktadır. Karışım, tıkanmış bir lavaboya döküldüğünde 2NaOH(- suda) + 2Al(k) + 6H2O(s) -> 2NaAl(OH)4(suda) + 3H2(g) + ısı tepkimesi gerçekleşir. Normal şartlar altında 5,4 g Al yeteri kadar NaOH ile tepkimeye girdiğinde oluşan hidrojen gazının hacmi kaç litre olur? (Al: 27 g/mol)
Cevap: V = 6,72 L oluşmalıdır.

18. Kapalı kaptaki He ve CH₄ gazlarından oluşan karışıma bir miktar daha He gazı eklenirse He gazının kısmi basıncı (PHe), CH₄ gazının kısmi basıncı (PCHl) ve toplam basınç (PT) nasıl değişir?

P_He : artar
P_CH4 : azalır
P_T : artar

19. Sabit sıcaklıkta su üzerinde suda çözünmeyen CH4 gazı birikmiştir. Aynı sıcaklıkta piston aşağıya doğru itilerek gaz hacmi yarıya düşürülüp piston sabitlenmiştir. Bu durumda CH4 gazının kısmi basıncı, suyun denge buhar basıncı ve toplam basınç nasıl değişir?
Cevap: P_T artar ancak iki katına çıkmaz. CH₄ gazının basıncı iki katına çıkar. Suyun denge buhar basıncı değişmez.

20. Yukarıdaki grafikte K, L ve M doğrularıyla gösterilen ideal gazların farklı basınçlardaki hacim-sıcaklık grafiği verilmiştir.
Buna göre;
I. K doğrusunun basıncı en küçüktür.
II. T noktası mutlak sıfır noktasıdır.
III. T noktası -273 oC’yi göstermektedir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

21. Sıcaklığı T, basıncı P, hacmi V olan n mol O2 gazına aşağıdaki hangi işlem uygulanırsa hacim 4V olur?

A) Sıcaklığı 4T’ye çıkarmak (P ve n sabit)
B) Kap içine n mol O2 gazı eklemek (P ve T sabit)
C) Basıncı 4P’ye çıkarmak (n ve T sabit)
D) Kap içine 2n mol O2 gazı eklemek (P ve T sabit)
E) Sıcaklığı 2T’ye çıkarmak (P ve n sabit)
Cevap: A

22. 34 gram X gazı 0 ^oC’de 1 atm basınca ve 44,8 L hacme sahiptir. X gazı aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H: 1 g/mol, C: 12 g/mol, O: 16 g/mol, N: 14 g/mol, S: 32 g/mol )

A) CH₄ B) NH₃ C) C₂H₂ D)H₂S E) SO₂
Cevap: B

23. 819 K’de 2,24 atm basınç uygulayan C₃H₆ gazının yoğunluğu kaç g/L’dir? (C: 12 g/mol, H: 1 g/mol)

A) 1,1 B) 1,2 C) 1,3 D) 1,4 E) 1,5
Cevap: D

24. Saf X maddesine ait faz diyagramı şekilde verilmiştir. Buna göre X maddesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

A) Kritik nokta C noktasıdır.
B) AB eğrisi erime-donma eğrisidir.
C) 1 atm basınç ve -78,5 ^oC’de X süblimleşir.
D) B noktası üçlü noktadır.
E) Bu gaz 36 ^oCde sıvılaştırılabilir.
Cevap: C

25. 0,1 mol potasyum kloratın (KClO₃) ısıtılmasıyla su üzerinde 127 ^oC’de bir tüp içinde O₂ gazı toplanmaktadır. Toplanan O₂ gazının hacmi 8,2 litre olduğuna göre tüp içindeki toplam basınç kaç cmHg’dır? (127 oC’de suyun denge buhar basıncı 25 mmHg alınacaktır.)

A) 48,1 B) 56,4 C) 64,6 D) 71,6 E) 73,1
Cevap: A

26. Normal şartlar altında ideal davranışlara sahip olan H2 ve Ne gazları karşılaştırıldığında aşağıdaki yargılardan hangisi yanlış olur? (H: 1 g/mol, Ne: 20 g/mol)

A) 1 mol H2 gazının hacmi 1 mol Ne gazının hacmine eşittir.
B) 1 mol H2 gazının kütlesi 1 mol Ne gazının kütlesinden küçüktür.
C) H2 gazının difüzyon hızı Ne gazının difüzyon hızından daha büyüktür.
D) 1 gram H2 gazının mol sayısı 1 gram Ne gazının mol sayısından küçüktür.
E) 1 mol H2 deki atom sayısı 1 mol Ne gazının atom sayısından fazladır.
Cevap: D

27-28. soruları aşağıdaki metinden yararlanarak cevaplayınız.

Adana’da deniz kenarında yaşayan Erol ve ailesi, Toros Dağlarında kamp yapmaya karar verirler. Erol, marketten yiyecek ve ayran alır. Toroslara çıktıklarında plastik ayran kutularının şiştiğini ve patlamak üzere olduğunu fark ederler.

27. Ayran kutularının şişmesine neden olan olayı, gazların davranışları ile ilişkilendirerek açıklayınız.

28. Bu olay gazlara ait hangi yasa ile açıklanabilir?
Cevap: Dağdaki hava basıncının düşmesi hacim artmasına neden olur. Bu durum da Boyle Yasası ile açıklanır.

Aşağıdaki metinden yararlanarak 29-30. soruları cevaplayınız.

Ahmet Öğretmen sınıfta balonla deney yapar. Balonu önce 25 oC ve 0,9 atm basınç altında 2,95 L hava ile doldurur. Sonra balonun içindeki havayı -196 oC’ye kadar soğutur. Soğuyan balon küçülür. Balonun küçüldükten sonra hacmi 0,61 L olur.

29. Balon -196 ^oC’ye kadar soğutulduğunda balonun beklenen hacmi kaç litre olmalıdır?
Cevap: V2 = 0,76 L

30. Balonun gerçek hacmi ile beklenen hacim arasındaki farkı nedeniyle açıklayınız.

Aşağıdaki metinden yararlanarak 31-33. soruları cevaplayınız.

2. Dünya Savaşı sırasında, Birleşik Devletler’e ait uçaklar suya düştüğünde pilotun hayatını kurtaracak cankurtaran botu ve yeleğinin kendiliğinden şişmesi için bot ve yelek içine bir mekanizma yerleştirilmiştir. Bot ve yelek, suyla temas ettiğinde mekanizmadaki LiH tableti ile bir miktar su tepkimeye girer ve tepkime sonucu hidrojen gazı açığa çıkar. Hidrojen gazının cankurtaran botu ve yeleğini şişirmesi hedeflenmiştir. LiH’ün su ile tepkimesi aşağıdaki gibidir.
LiH(k) + H2O(s) A LiOH(suda) + H2(g) 31

31. 27 oC sıcaklık ve 0,9 atm basınçta 4,1 litrelik cankurtaran yeleğini şişirebilmek için kaç gram LiH kullanılmıştır? (H: 1 g/mol, Li: 7 g/mol)
Cevap: m = 1,2 g LiH kullanılmıştır.

32. Oluşan hidrojen gazı kaç litredir?
Cevap: V = 3,36 L hidrojen gazı oluşmuştur.

33. Oluşan hidrojen gazı yeleği tamamen şişirebilir mi?
Cevap: Yeleğin hacmi 4,1 L olduğu için bir miktarı şişmeden kalmıştır.

Aşağıdaki metinden yararlanarak 34-35. soruları cevaplayınız.

Egzozlardan ve fabrika bacalarından çıkan gazlar hava kirliliğine sebep olmaktadır. Şehir merkezinde yapılan ölçümde birim hacimde %20 CO2 bulunduğu görülmüştür.

34. CO₂ gazının aynı bölgede atmosferdeki mol kesri ne kadardır?
Cevap: 20/100 = 1/5 olmalıdır.

35. Şehirdeki araba veya fabrika sayısı artarsa atmosferdeki CO₂ in mol kesri nasıl değişir?
Cevap: Karbon dioksidin miktarı artacağı için mol kesri büyür.

36-37. soruları aşağıdaki metinden yararlanarak cevaplayınız.

Doğal gaz, yeryüzünün alt katmanlarındaki metan (CH4) ve etan (C2H6) başta olmak üzere çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır. Birincil enerji kaynağı olduğu için çıkarıldığı hâliyle kullanılabilir. Renksiz, kokusuz ve havadan hafif bir gazdır. Konutlara verilen doğal gaza çürük sarımsak kokusu vermesi için genellikle THT (tetra hidro teofen) veya TBM (tersiyer bütil merkaptan) katılır.

36. THT (tetra hidro teofen) veya TBM (tersiyer bütil merkaptan) hangi özelliklerinden dolayı doğal gaz dağıtım sistemine katılır?
Cevap: Havadan hafif ve kokulu bir gaz olduğu için.

37. Doğal gazın içindeki maddelerin kokularını algılamamız gazların hangi özelliğinden kaynaklanır?
Cevap: Difüzyon yoluyla.