11. Sınıf Gezegen Edebiyat Sayfa 62-63 Cevapları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. a. Metinde yazarın okuyucuya vermek istediği açık iletiler nelerdir?
Küçük yaşta çalışmak zorunda kalan çocuk işçilerin hayatlarının zorluğu

b. Edebî metinlerde bazı iletiler açıkça ortaya konmaz. Okuyucunun sezgisine ve yorumuna bırakılır. Bu iletilere örtük ileti denir.
Bu iletilere örtük ileti denir. Burada yazar, hayatın tüm zorluklarına ve olumsuzluklarına rağmen mücadeleden vazgeçmemek, her şeye rağmen gelecekten umudu kesmemek gerektiğini örtük şekilde okuyucuya iletir. Ayrıca, Bazı çocukların kaderi değişmez, alın yazılarında olanları yaşamak zorundadır. Okumak bir çocuk için hayal edilecek kadar uzak olabilir. Etrafımızda fark etmediğimiz çocuk işçilerin hayatlarına dokunup onlara yardım etmeliyiz gibi iletilere de yer vermiştir.

2. Metnin kahramanı Ayhan’ın içinde bulunduğu ruh hâli zaman ve mekân unsurlarına uygun mudur? Buna göre olayların gelişmesinde zaman ve mekân unsurlarının işlevlerini söyleyiniz.

Ayhan’ın çalıştığı iş hanının kirli, genzi tıkayan pis ortamı küçük yaşında hayatın yükünü omuzlayan, azmiyle hayat mücadelesi veren, kardeşlerine bakmak zorunda olan küçük bir işçi çocuğun yaşadığı zorlukları gerçekçi biçimde yansıtan bir mekan konumundadır.

3. Diyalogların metindeki işlevini açıklayınız.
Metindeki diyalogların işlevi kahramanları direkt kendi ağzından konuşturarak olayı gösterme tekniği ile daha nesnel daha gerçekçi aktarmak.

ÖRNEK DİYALOG

— Ne iş görüyorsun?

— Torna, tesviye…
— Ha?
— Kim duysa şaşıyor. Bu eylülde on ikiyi bitiriyorum halbuki…
— Yani, torna tesviyeye ait her işi yapabilir misin?
— Ne var yapamayacak? Babamın atölyesi vardı eskiden. Sabahları okula giderdim, öğleden sonra da

4. Metinde anlatıcı, “çocuk işçi sorununu” ortaya koyarken okuyucuyu kendi düşüncesi doğrultusunda yönlendirmeye çalışmakta mıdır? Anlatıcının tutumu yazarın düşünceleri ve kişiliği ile örtüşmekte midir? Yazar bunu yaparken sizce hikâyenin yapı unsurlarından hangisini öne çıkarmıştır? Niçin?

****Metinde anlatıcı, “çocuk işçi sorununu” ortaya koyarken okuyucuyu kendi düşüncesi doğrultusunda yönlendirmeye çalışmakta mıdır?
Evet

Anlatıcının tutumu yazarın düşünceleri ve kişiliği ile örtüşmekte midir?
Evet

Yazar bunu yaparken sizce hikâyenin yapı unsurlarından hangisini öne çıkarmıştır? Niçin?

Kahraman / kişi ön plana çıkarılmıştır. Çünkü olayın merkezinde çocuk yaşta evine bakmak zorunda kalan ve hayalleri olan biri var. Temel çatışma burada gizli.

5. Toplumcu gerçekçi sanat anlayışının okuduğunuz metne nasıl yansıdığını değerlendiriniz. Metni “Oğlumuz” adlı metinle üslup ve içerik açısından karşılaştırınız.

• Toplumcu gerçekçi sanat anlayışının okuduğunuz metne nasıl yansıdığını değerlendiriniz.
• Toplumsal konu işlenmiş.
• Genelde ezilen ve alt kısım insanı hikayede anlatılmış.
• Sanat toplum içindir anlayışı.
• Yazar okuyucuyu yönlendirmek işleniş.

Metni “Oğlumuz” adlı metinle üslup ve içerik açısından karşılaştırınız.
Oğlumuz bireyin iç dünyasını esas alan bir hikaye idi. Konu olarak bireysel bir konu var. Harika çocuk ise toplumsal.

Dil Bilgisi- Cümlenin Ögeleri
Cümledeki yüklem olan ögeler mavi renkle ve altı çizili şekilde gösterilmiştir.
“Bir sabah yemek odasında karşı karşıya geldiler.
O, yemek masasının muşambası üzerinde sakin ve parlaktı.
Güneş sarı pirinç maddenin üzerinde donakalmıştı.”

1. Etkinlik

Yüklemler yardımcı fiillerden, tamlamalardan, deyimlerden de oluşabilir. Aşağıdaki metindeki yüklemleri bu açıdan değerlendiriniz.

Anasını kucakladıktan sonra karşı kahveye, arkadaşlarının yanına koştu. (...) Fiil
Sonra evinin yolunu tuttu. deyim
Anası yatsı namazını kılıyordu. yardımcı eylem (Kılmak)
Her zaman yaptığı gibi anacığının önüne çömeldi. (fiil)
Seccadenin üzerinde taklalar attı.
Dilini çıkardı.
Nihayet kadını güldürmeye muvaffak olduğu zaman, kadıncağız selam vermek üzereydi.”

2. Etkinlik

Yüklemler yardımcı fiillerden, tamlamalardan, deyimlerden de oluşabilir. Aşağıdaki metindeki yüklemleri bu açıdan değerlendiriniz.

“Anasını kucakladıktan sonra karşı kahveye, arkadaşlarının yanına koştu. (Fiil) Sonra evinin yolunu tuttu. (Deyim) Anası yatsı namazını kılıyordu. (Yardımcı fiil) Her zaman yaptığı gibi anacığının önüne çömeldi. Seccadenin üzerinde taklalar attı. Dilini çıkardı. Nihayet kadını güldürmeye muvaffak olduğu zaman, kadıncağız selam vermek üzereydi.”