11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Hürriyet Kasidesi Cevapları

11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 68 Cevabı

Namık Kemal’ in “Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini / Yoğimiş kurtaracak bahtı kara maderini” beyiti ile Atatürk’ün “Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini / Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini” dizelerini farklı zamanlarda yaşayan iki kişinin dünya görüşleri açısından karşılaştırınız. Ortak noktaları belirleyiniz.

Cevap: İkisi de vatanın zor durumda olduğunu düşmanlar tarafından kuşatıldığını vatanın elden gitmekte olduğunu söylemektedir. Ancak Namık Kemal ümitsiz bir şekilde bu düşünceleri ortaya koyarken Mustafa Kemal ise tam tersi vatan ne kadar zor durumda olursa olsun düşman hançeri boğazında dursa da yine de vatanı kurtaracak bir kahraman olacağını, vatanın bu kötü kaderinin değişeceğini söylemektedir. 

“Büyük şairler, ülkeleri acı çekerken mutluluk şarkıları söyleyemezler.” sözünü sınıfınızda kısaca tartışınız.

Cevap: Büyük şairler için vatan ve içinde bulundukları toplumun koşulları çok önemlidir. Büyük şairler halkın acılarına sırt çeviren ve fildişi kulelerde hayatı görmezden gelen insanlar olamazlar. Bu yüzden hak acı çekerken onun acılarını dillendirirler. 

11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 71 Cevabı

1. Okuduğunuz şiirde geçen “mazlum”, “hakîr”, “şan”, “felek”, “esaret” gibi kelimelerin anlamını dizelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.

• mazlum : haksızlığa uğrayan ve baskı altında ezilen, kendisine zulmedilen, zulüm gören.
• hakîr: aşağı görülen, hor görülen, küçük, önemsiz, zavallı.
• şan: şöhret nam ün
• felek: dünya, evren, âlem / baht, talih, şans.
• esaret: kölelik, tutsaklık, esirlik.

2. Okuduğunuz şiirde kullanılan “ejder”, “ateş”, “kavga”, “kemend”, “cellat”, “şemşir”, “hun” gibi kelimeleri, şairin yaşamıyla ve söyleyiş üslubuyla ilişkilendiriniz.

Cevap: Namık Kemal romantik bir şairdir. Onda kahramanca duygular ve coşkulu bir söyleyiş dizelere yansımaktadır. Bu kelimeleri kullanması tesadüf değildir. Namık Kemalin şiirlerinde bunun gibi ateş kavga kemend celllat savaşmak çokça görülür. Çünkü onun yaşamı vatan aşkına vatanın bağımsızlık mücadelesine adanmıştır. 

3. Tematik bütünlüğe sahip okuduğunuz şiirin temasını ve temanın yaşam gerçeğini yansıtması özelliklerini aşağıdaki kutucuklara yazınız.

4. Okuduğunuz şiirde Batılılaşma ile toplum hayatımıza giren kelimeleri ve kelime gruplarını belirleyiniz

Cevap: Hürriyet, esaret, ademiyet, hürriyetin sihirli yüzü 

11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 72 Cevabı

5. Şair, hürriyet aşkını ifade etmek için şiirsel anlatımdan niçin yararlanmıştır? Açıklayınız.

Cevap: Çünkü bazı duyguları en iyi anlatan tür şiirdir. Şiirde her türlü coşkuyu ve mesajı kısa yoldan etkili bir şekilde vermek mümkündür. 

6. Okuduğunuz şiirde divan şiirine özgü mazmun var mıdır? Örnek veriniz.

Cevap: Var. Kemend-î can-güdâzı ejder-î kahr olsa cellâdın kullanımı divan edebiyatında can alan sevgili için kullanılırken şair burada sevgili yerine hürriyet düşüncesi için bu benzetmeyi kullanmıştır. 

Benzer bir kullanım Ne efsun-kâr imişsin âh ey dîdâr-ı hürriyet dizesinde de görülür. Sihirli olan sevgili yerine hürriyet kavramı düşünülmüştür. 

7. Hürriyet Kasidesi şiirinin nazım biçimi özelliklerini ve türünü belirleyiniz. Defterinize yazınız.

Şiirin nazım biçimi: Beyitlerle yazılmış, aruz ölçüsü kullanılmış, aa xa xa xa şeklinde bir kafiye örgüsü vardır.

Nazım türü: Kaside

8. “Ne efsunkâr imişsin ah ey didâr-ı hürriyet
Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esâretten” beyitindeki söz sanatlarını bulunuz.

• Kişileştirme: Hürriyet sihirli bir insan yüzü gibi düşünülmüştür. 
• Kişileştirme: Aşk esir alan bir sahip gibi düşünülmüştür. 

9. Şiirde ahengi sağlayan unsurları belirleyerek aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri doldurunuz, ahenk unsurlarının şiire katkısını değerlendiriniz.

10. Okuduğunuz şiirde şairin Osmanlı tarihine hayranlık duyduğu beyitler hangileridir? Bunlardan yola çıkarak şairin Osmanlıya bakışını değerlendiriniz.

Biz ol nesl-î kerîm-î dûde-yî Osmâniyânız kim
Cihan-gîrâne bir Devlet çıkardık bir âşiretten

Şair bu dizelerde bir aşiret çadırından  bütün dünyaya hükmeden koca bir imparatorluk kurduklarını gururla bahsetmektedir. Çünkü Osmanlı savaşçı ve esarete boyun eğmeyecek yüce bir imparatorluktur. 

11. I. Dönem Tanzimat sanatçıları, düşüncelerini halka duyurabilmek için sade bir dil kullanmayı savunmuşlardır. Okuduğunuz şiiri bu açıdan değerlendiriniz.

Cevap: günümüze göre ağır bir dile sahipse de o dönemin koşullarına göre sade bir kullanılmaya çalışmış olan şair yine de bazı kısımlarda eski ağır ve süslü dil alışkanlığından kurtulamamıştır. 

12. Edebiyatta düşünceyi ön plana çıkarmak isteyen Namık Kemal, okuduğunuz şiirde bir sanat endişesi taşıyor mu? Şiirin son beyitinden hareketle soruyu cevaplayınız.

Cevap: Elbette taşımaktadır. Çünkü söyleyiş güzelliği de şair için önemlidir.  Anlatmak istediği konu önemli olsa da onun nasıl anlatıldığı da şair için önem arz etmektedir. 

13. Söyleyici; şiirde konuşan, şairin sesini ve söyleyişini emanet ettiği kişi veya varlıktır. Şiirin söyleyicisini bulunuz. Şiirde söyleyicinin coşkulu bir söyleyişte bulunduğu beyitleri tespit ediniz. Bunun nedenlerini sözlü olarak sınıfınızda belirtiniz.

Şiirin söyleyicisi yine şairin kendisidir. Ben dili kullanılmıştır. 

Civân-merdân-ı milletle hazer gavgaadan ey bî-dâd
Erir şemşîr-i zulmün âteş-î hûn-î hamiyyetten

Biz ol nesl-î kerîm-î dûde-yî Osmâniyânız kim
Cihan-gîrâne bir Devlet çıkardık bir âşiretten

gibi dizelerde coşkulu söyleyişe rastlamak mümkündür.

14. Okuduğunuz şiirden, günümüz demokrasi anlayışına yakın düşünceleri bulunuz.

Cevap: Hürriyet düşüncesi ve her milletin özgür bağımsız yaşama düşüncesi demokrasi düşüncesiyle uyuşan kısımlardır. 

15. “Hürriyet, adalet, eşitlik” düşüncelerinin dile getirildiği beyitleri tespit ediniz. Fransız Ihtilali’nin metne etkilerini değerlendiriniz.

Ne gam pür âteş-î hevl olsa da gavgaa-yı hürriyet
Kaçar mı merd olan bir cân için meydân-ı gayretten

Ne mümkün zulm ile bîdâd ile imhâ-yi hürriyet
Çalış idrâki kaldır muktedirsen âdemiyyetten

Fransız ihtilali dünyaya yayılan hürriyet eşitlik bağımsızlık gibi duygular bu şiirde de görülür.