11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 236-242 Cevapları Anadol Yayıncılık

2. Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.

1. Birlikte yaşayan her iki türün yarar gördüğü yaşam şekli. (Mutualizm)
2. Komünitelerde tür yönünden zengin sınır bölgeleri. (Ekoton)
3. Canlıların besin, yaşama alanı gibi çevresel etkenlere karşı birbirleriyle yarışmaları. (Rekabet)
4. Belirli bir alanda yaşayan aynı türe ait bireyler topluluğu. (Popülasyon)
5. Sıralı değişim. (Süksesyon)
6. Ortak yaşam. (Simbiyoz)
7. Komünite içinde sayı ya da etkinliği fazla olan tür. (Baskın tür)
8. Kararlı ve dengeli komünitelere verilen ad. (Klimaks)
9. Birlikte yaşayan türlerden birinin yarar sağlarken diğerinin zarar gördüğü yaşam şekli. (Parazitlik)
10. Belirli bir alanda yaşayan canlıların tümü. (Komünite)
11. Popülasyonun büyüme hızını sınırlayan canlı ve cansız etmenlerin tümü. (Çevre direnci)

B. Değerlendirme Soruları

Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

1. Popülasyon ve komünite arasındaki fark nedir?
Cevap: Popülasyon, belirli bir alanda yaşayan bir türe ait bireylerin oluşturduğu topluluktur. Komünite ise belirli bir alanda etkileşim hâlinde bulunan iki ya da daha fazla popülasyonun oluşturduğu topluluktur.

2. Ekotonların zengin tür çeşitliliğine sahip olmasını nasıl açıklarsınız?
Cevap: Birbirinden farklı ekosistemlerin kesişim alanlarına verilen addır. Şöyle ki, sazlık adı verilen bitki hem karada hem de sudadır. Bu ekotona bir örnektir. Yani birbirlerine komşu olan çayır ve orman gibi birbirinden farklı iki bitki topluluğunun arasında kalan geçiş bölgesine denmektedir. Ekoton içinde farklı iki habitatın özellikleri bulunduğu için, bitkiler ve hayvanlar bu ortak alanlarda yaşadığı sürece çeşitliliğin fazla olması kaçınılmazdır. Bu yüzden bir sınırlama yoktur.

3. Tür içi ve türler arası rekabetin olası sonuçlarını belirtiniz.
Cevap: Bir türün bireyleri arasındaki rekabet tür içi rekabet olarak adlandırılır. Türün bireyleri besin, ışık, yuva bulma ve saklanma gibi kaynaklar için rekabet eder. Tür içi rekabet popülasyon yoğunluğunu etkiler. Aynı türe ait bireylerin yoğunluğunun artması, tür içi rekabetin artmasına neden olur. Rekabet sonucu popülasyondaki birey başına düşen kaynak alımı, hastalıklara ve avcılara karşı dayanıklılık, büyüme ve gelişme oranları azalır. Aynı türün bireyleri, ortak özelliklere sahip olduğundan ve benzer kaynakları kullandığından çevre ko­şullarına karşı benzer tepkiyi verir. Tür içi genetik çeşitlilik, bireylerin rekabet ortamında güçlü veya zayıf olarak yarışmasına ve farklılıkların oluşmasına neden olur. Örneğin uzun boylu mısırlar, aynı türün kısa boylu olanlarını gölgede bırakarak onları baskılar. Güçlü genç fideler, bodur ve yaşlı olanları gölgeleyerek yeterli ışık almalarını engeller. İki veya daha fazla türün bireylerinin sınırlı olan aynı kaynağı kullanmaları sonucu gelişen rekabete türler arası rekabet denir. Türler arası rekabet, o komünitenin yapısı ve dinamiği üzerinde etkilidir. Tür içi ve türler arası rekabette canlının sınırlı kaynaklara erişiminin engellenmesi ve kaynak paylaşımı şeklinde iki ana mekanizma görülür.

4. Dış ve iç parazit canlılara örnek veriniz.

Dış parazit canlılar:

• ➜ Bit, kene, uyuz ve sülük örnek olarak verilebilir.
• ➜ Bu canlılar, diğer hayvanların vücutlarının dış kısmında yaşar.
• ➜ Dış parazitlerin; hareket yetenekleri, duyu organları, sindirim enzimleri ve üreme yetenekleri gelişmiştir.

İç parazit canlılar:

• ➜ Tenyalar, karaciğer kelebekleri, bağırsak solucanı ve kıl kurdu örnek olarak verilebilir.
• ➜ Bu canlılar, diğer hayvanların vücutlarının iç kısmında yaşar.
• ➜ İç parazitlerin; hareket yetenekleri, duyu organları ve sindirim enzimleri gelişmemiştir.
• ➜ Üreme yetenekleri ise çok gelişmiştir.

5. Popülasyon büyüklüğünü etkileyen etmenler nelerdir?
Cevap: Popülasyonun büyüklüğünü; besin miktarı, salgın hastalıklar, göç, doğal afetler, rekabet, içgüdüsel ve sosyal davranışlar belirler.

6. Ülkemiz, nüfus piramidi verilerine göre hangi popülasyon tipine örnek verilebilir?
Cevap: Ülkemiz, genç nüfusun fazla olmasından dolayı büyümekte olan popülasyona örnektir.

7. “S” tipi büyüme eğirisinde birey sayısının en düşük değerde olduğu evre hangisidir?
Cevap: Birey sayısının en düşük olduğu evre, pozitif artış evresidir.

8. Hızlı nüfus artışının popülasyonların gelişimi üzerindeki etkilerini belirtiniz.

• ➜ Kişi başına düşen milli gelirde azalma meydana gelir.
• ➜ İnsan sayısının artması, bölgede iş bulma imkanını zorlaştırır.
• ➜ Nüfus artışının yaşanması, tüketimin artmasını etkiler.
• ➜ İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılaması daha zor hale gelir.
• ➜ Ülkedeki kalkınma hızı düşüşe geçer.
• ➜ İnsanların bilinçsizce hareket etme olasılığı artacağı için çevre kirliliği yaşanmaya başlar.
• ➜ Ülke genelinde tasarruf azalmaya başlar.
• ➜ Nüfus artışının başlanması insanların göç etmesine neden olur.
• ➜ Belediye hizmetlerinde aksamalar meydana gelir.
• ➜ Ülkede ihtiyaç daha fazla olacağından ihracat azalmaya başlar.
• ➜ Nüfusa bağlı yatırımlar artmaya başlar.
• ➜ Nüfus sayısının artması konut sıkıntısını doğurur ve gecekonduların sayısı artmaya başlar.
• ➜ Tarım arazileri amacının dışında kullanılmaya başlanır.
• ➜ Eğitim ve sağlık hizmetlerinde aksamalar meydana gelmeye başlar.
• ➜ Nüfus artışının yaşanması hava kirliliğinin oluşmasına neden olur.
• ➜ Çarpık kentleşme sorunları başlar.
• ➜ Fabrika, sanayi ve park alanları daha fazla ihtiyaç dahilinde olacağı için orman sayısı azalmaya başlar.
• ➜ Artan nüfusu besleyebilmek için toprak kullanımında aşırılık meydana gelir bu da toprak erozyonunu hızlandırır.
• ➜ Ulusal gelirin büyük bir bölümü ülke nüfusuna harcanmak zorunda kalır ve bu da kalkınma hızının düşmesini etkiler.

C. Boşluk Doldurma

Aşağıdaki ifadelerde noktalı yerleri tablo içinde verilen sözcükleri kullanarak uygun şekilde tamamlayınız.

1. Komünitelerdeki tür çeşitliliğinde, bulundukları bölgedeki ekolojik özellikler etkilidir.
2. Sucul komünitelerde suyun derinliği tür çeşitliliğini belirleyen en önemli etmenlerden biridir.
3. Nehirlerin denizlere döküldüğü alanlar ekoton bölgelerine örnek verilebilir.
4. Canlının yaşadığı habitattaki ekolojik işi ekolojik niş olarak tanımlanır.
5. Bir komünitede yer alan canlılar beslenme, korunma ve üreme gibi yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştirmek için simbiyoz denilen ekolojik ilişkiler kurarlar.
6. Aynı tür canlıların belirli habitat sınırları içinde oluşturduğu topluluk popülasyon olarak tanımlanır.

Ç. Doğru-Yanlış

Aşağıdaki ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduklarını karşılarına yazınız.

1. Yaş piramitleri, popülasyonların yapısı bakımından önemli bilgiler verir. (D)
2. Popülasyonların büyüklüğünü komünitelerin canlı ve cansız etmenleri belirler. (D)
3. Çevre direnci popülasyonların büyüme hızını artırır. (Y)
4. Doğal popülasyonlarda “J” tipi büyüme eğrisi gözlemlenir. (Y)
5. Parazit canlılarda üreme hızı yüksektir. (D)
6. Kommensalizm, birlikte yaşayan canlıların birbirlerinden etkinlenmediği yaşam şeklidir. (Y)
7. Bir komünitedeki av ve avcı popülasyonlarının birey sayısı, yıllara bağlı olarak dalgalanmalar gösterir. (D)
8. Popülasyonların yaşadıkları çevreye uyum sağladıkları ve doğum oranlarının yüksek olduğu evre, pozitif artış evresi olarak tanımlanır. (Y)

D. Ünite Değerlendirme Testi

Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.

1. Bir popülasyona ait büyüme eğrisi yukarıdaki grafikte gösterilmiştir.
Buna göre;
I. Avcı hayvan sayısı azalmıştır.
II. Bireyler arasında rekabet artmaktadır.
III. Çevre direnci düşüktür.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: D

2. Denge hâlindeki bir popülasyonda çevre direncinin artmasına bağlı olarak;
I. Rekabet artar.
II. Doğum oranı azalır.
III. Popülasyon içine göçler artar.
yukarıda belirtilenlerden hangisi ya da hangilerinin gerçekleşmesi beklenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: D

3. Yukarıdaki grafik, bir popülasyonun farklı sıcaklıklardaki büyüme eğrisini göstermektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Popülasyon için en uygun sıcaklık değeri 15-20°C arasıdır.
B) Popülasyon bireyleri düşük sıcaklıklarda yaşayamaz.
C) Popülasyonun en hızlı arttığı sıcaklık aralığı 10-15°C’tır.
D) Sıcaklığın belli bir değere kadar artırılması popülasyonun büyümesini olumlu etkilemiştir.
E) Popülasyonun, sıcaklık değişimlerine toleransı yüksektir.
Cevap: B

4. I. Yaşam alanlarının aynı fiziksel özelliklere sahip olması
II. Farklı tür popülasyonları içermeleri
III. Birim zamanda madde ve enerji üretiminin aynı olması
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri farklı komünitelerin tümü için ortaktır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: B

5. Yukarıdaki grafik, birbirleriyle rekabet etmeyen üç türün mevsimlere bağlı olarak birey sayılarında meydana gelen değişimi göstermektedir. Bu grafiğe göre;
I. 1. türe ait birey sayısı, yaz döneminde en düşük değerdedir.
II. 2 ve 3. türe ait bireyler 1. türün yaşadığı ortamda bulunamaz.
III. 1. tür, 3. tür ile beslenmektedir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: A

6. Aşağıdakilerden hangisi popülasyon örneği değildir?
A) Marmara Denizi’ndeki istavrit balığı
B) Bolu Dağı’ndaki orman gülleri
C) Belgrad Ormanı’ndaki hayvanlar
D) Ankara’daki dağ keçileri
E) Karadeniz’deki hamsi balığı
Cevap: C

7. Yukarıdaki grafikte bir popülasyonun büyüme hızının zamana bağlı değişimi gösterilmiştir. Buna göre;
I. 3. evrede popülasyonun birey sayısı artmaktadır.
II. 5. evrede doğum oranı, ölüm oranına eşittir.
III. 4. evre, negatif artış evresidir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

8. Tam parazit bitkilerle ilgili;
I. Konak, canlıya zarar verir.
II. Konak, canlının odun borularından su ve minerallerini alır.
III. Konak, canlının soymuk borularından organik besinini alır.
IV. Gerektiğinde fotosentez yapabilir.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV
Cevap: D

9. I. Mutasyon
II. Eşeyli üreme
III. İç göçler
IV. Dış göçler
Yukarıda verilenlerden hangileri popülasyonu oluşturan bireyler arasında çeşitliliğin ortaya çıkmasına neden olur?
A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV
Cevap: C

10. Yukarıda verilen yaş grafikleri üç ayrı popülasyona aittir.
Buna göre grafiklerden hangileri gerileyen bir popülasyona örnek olarak verilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: B

11. I. Karışık beslenen canlılar olabilirler.
II. Hücre dışı sindirim yaparlar.
III. Sindirim sistemleri gelişmiştir.
Holozoik beslenen canlılarla ilgili olarak, yukarıda belirtilenlerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

12. Yarı parazit olan ökse otu, ihtiyacı olan inorganik maddeleri üzerinde yaşadığı canlının odun borularından alır.
Buna göre;
I. Kök sistemi gelişmemiştir.
II. Kloroplastı yoktur.
III. Organik besinlerini sentezleyebilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: D

13. Ekolojik nişleri aynı olan iki tür ile ilgili olarak verilen;
I. Komünite içinde bir arada yaşayabilirler.
II. Aralarında rekabet görülmeyebilir.
III. Türler farklı kaynaklara yönelebilir.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

14. Aynı besini kullanan X ve Y türleri, besin ortamına birlikte konulduğunda bir süre sonra Y türünün rekabeti kaybettiği, X türünün ise yaşamına devam ettiği ve sayıca arttığı gözlemlenmiştir.
X ve Y türleri arasındaki bu etkileşimi aşağıdaki grafiklerden hangisi gösterir?
Cevap: A

15. Aşağıda verilen durumlardan hangisi, sürekli artan bir fare popülasyonunun dengeye ulaşmasında etkili değildir?
A) Ölüm oranının artması
B) Besin yetersizliği ve sınırlı alan
C) Sınırsız besine karşı sınırlı alan
D) Dışa göç > İçe göç
E) İçe göç > Dışa göç
Cevap: E

16. Aşağıdaki ekolojik birimlerden hangisi en dar kapsamlıdır?
A) Popülasyon B) Komünite C) Tür D) Ekosistem E) Biyosfer
Cevap: A

17. I. Timsah ile timsahın dişleri arasındaki besinlerle beslenen kuşlar
II. Ölü organizmaların üzerinde yaşayarak enzimleriyle onu ayrıştıran canlılar
III. Kovandaki arı topluluğunun hiyerarşiye dayalı iş birliği
IV. Odun yiyerek beslenen termit ile termitin bağırsağında yaşayan ve selülozu sindiren enzimi salgılayan tek hücreliler
Yukarıdaki yaşam şekillerinden hangileri simbiyoz yaşama örnektir?
A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV
Cevap: C

18. Canlılarda görülen birlikte yaşam şekillerinin bazıları şunlardır:
I. İki canlının, karşılıklı fayda ilişkisi içinde bir arada yaşaması
II. Biri fayda, diğeri zarar gören iki canlının bir arada yaşaması
III. Biri fayda gören diğeri fayda ya da zarar görmeyen iki canlının birlikte yaşaması
Yukarıda verilen örneklerden hangilerinde ilgili türler birbirinden ayrıldığında sadece canlılardan birisi bu durumdan fayda sağlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
Cevap: B