11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 176-177-178-179 Cevapları Meb Yayınları

6. BÖLÜM SONU ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI

1-7. açık uçlu soruları aşağıda verilen görsele göre cevaplayınız.

1. Görselde numaralandırılmış kısımların adlarını ilgili boşluklara yazınız.

I: Nefron
II: Kabuk (Korteks)
III: Havuzcuk (Pelvis)
IV : Öz (Medulla)
V : Üreter
VI : Böbrek atardamarı VII: Böbrek toplardamarı

2. Görsele göre I numaralı kısmın bölümlerini sırasıyla yazınız.
Cevap: Glomerulus kılcalları. Bowman kapsülü. Proksimal tüp. Henle kulpu. Distal tüp. Toplama kanalı

3. IV ve V numaralı kısımları su yoğunluğu yönünden karşılaştırınız.
Cevap: V>IV

4. V, VI ve VII numaralı kısımları üre yoğunluğu bakımından çoktan aza doğru sıralayınız.
Cevap: V > VI > VII

5. VI ve VII numaralı yapıları glikoz miktarı, karbondioksit miktarı ve amonyak miktarı yönünden karşılaştırınız.

Glikoz miktarı: VI > VII
Karbondioksit miktarı: VII > VI
Amonyak miktarı: VI > VII

6. Glikoz nefron kanallarına geçmesine karşın sağlıklı bir kişide III numaralı kısımda bulunmaz. Bu durumun sebebi nedir? Açıklayınız.
Cevap: Glikozun tamamı nefronun proksimal tüp denilen kısmından kan dolaşımına geri emildiği için III numaralı kısımda ve idrarda bulunmaz.

7. III ve V numaralı kısımlardaki sıvıların kimyasal bileşimini karşılaştırınız.
Cevap: III numaralı kısımdaki sıvı idrar adını alır ve V numaralı kısım ile idrar kesesine göndenlir. Dolayısıyla içenklen aynıdır.

8-10. açık uçlu soruları aşağıda verilen metinden yararlanarak cevaplayınız.

İnsanlarda yaklaşık olarak 10-12 cm uzunluğunda, ortalama 150 g ağırlığında ve fasulye tanesi şeklinde iki böbrek vardır. Dış kısmı bağ dokudan oluşan ince bir zarla çevrili olan böbrekler; karın boşluğunun arka tarafında, bel hizasında ve omurganın iki yanında yerleşmiştir. Böbrek dıştan içe doğru üç kısımdan oluşur. Dışta koyu kırmızı renkte kabuk (korteks) bölgesi ve içte açık renkli öz (medulla) bölgesi bulunur. Böbreğin orta kısmında ise idrar kanalının çıktığı geniş bir çukur alan vardır. Bu bölge havuzcuk olarak adlandırılır. Havuzcuk idrar toplama kanallarının sonlandığı kısımdır.

Böbreklerde idrar oluşumunun sağlandığı yapısal ve işlevsel görev birimine nefron denir. Her böbrekte yaklaşık bir milyon nefron bulunur. Nefronlarda idrar oluşumu süzülme, geri emilim ve salgılama olmak üzere üç aşamada gerçekleşir.

8. Aşırı miktarda tuzlu su içmiş bir birey ile normal su içmiş bir birey arasında idrar oluşumu sırasında ne gibi farklılıklar olması beklenir? Cevabınızı gerekçeleri ile yazınız.
Cevap: Aşırı miktarda tuzlu su içmiş bir bireyde hücreler arası sıvı hacminde artış görülür. Bu durum kan basıncını artırır. Böbrek üstü bezlerinin aklosteron salgısı azalır. Dolayısıyla böbreklerde su ve tuz tutulması azaltılır.

9. Bir bireyin nefron kanallarından proksimal tüpünde yeteri kadar geri emilim gerçekleşmez ise bu bireyin idrarında hangi maddelerin olmasını beklersiniz?
Cevap: Proksimal tüpte su. bikarbonat iyonları, tuz. glikoz, ami- no asitler ve elektrolitler geri emilerek kan dolaşımına geçer. Proksimal tüpte glikozun tamamı geri emilir. Proksimal tüpte yeterince geri emilimin olmaması bu maddelerin idrardaki miktarını artırır. İdrarda glikoz görülür.

10. Vücut sıvılarının mineral dengesinde, böbrek üstü bezlerinden salgılanan aldosteron hormonu rol oynar. Bu hormonun gereğinden fazla salgılanması durumunda boşaltım kanallarından Na+ ve Cl- emilimi artar.
Bir bireyde aldosteron hormonu gereğinden fazla salgılanır ise bireyin vücudunda ne gibi değişimler görülmesi beklenir?
Cevap: Aldosteron artışı ile böbrek tübüllerinden tuz ve su geri emilimi artar. Kan hacmi ve hücreler arası sıvı hacminde artış görülür. Dolayısıyla kan basıncı artar, hipertansiyona neden olur.

11. soruyu doğru yanlış tekniğine uygun şekilde cevaplayınız. Yanlış olan bilginin doğrusunu tablodaki boşluğa yazınız.

a) Glomerulus kılcallarında doku kılcallarından farklı olarak kan basıncı yüksek ve sabittir. (D)
b) Nefronlarda suyun geri emilmesinde hipofiz bezinin ürettiği ADH hormonu görevlidir. (Y)→ ADH hormonu hipotalamusta üretilir.
c) Sağlıklı bir kişinin idrarında suda çözünen vitaminler bulunur. (D)
ç) Henle kulpunun çıkan kolu tuzlara geçirgen değilken suya geçirgendir. (Y)→ Henle kulpunun çıkan kolu suya geçirgen değil, tuzlara geçirgendir.
d) Nefronu oluşturan yapılardan toplama kanallarında üre geri emilimi gerçekleşir. (D)
e) Glomerulus kılcallarındaki kanın Bowman kapsülüne süzülmesinde aktif taşıma etkilidir. (Y)→ Kan basıncı etkisiyle pasif olarak geçer.
f) Kanın pH dengesi için amonyak ve hidrojen iyonları salgılama olayı ile nefron kanallarına verilir. (D)

12-22. çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

12. Aşağıdakilerden hangisi nefronun yapısında bulunmaz?

A) Bowman kapsülü
B) Distal tüp
C) Glomerulus kılcallan
D) Havuzcuk
E) İdrar toplama kanalları
Cevap: D

13. Glomerulus kılcallarından Bowman kapsülüne doğru gerçekleşen süzülme sırasında
I. Glomerulus kılcallarındaki kan basıncında artış
II. Bowman kapsülündeki hidrostatik basıncın artması
III. Glomerulus kılcallarındaki ozmotik basıncın artması
olaylarından hangileri süzülme hızını artırır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: A

14. Böbreklerde bazı maddelerin aktif taşıma ile nefron kanallarına geçmesi
I. Süzülme (Filtrasyon)
II. Geri emilim
III. Salgılama
olaylarından hangilerinde gerçekleşir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D

15. Yetişkin bir insanda iki böbrekten geçen kan akımı dakikada yaklaşık 1.200 ml’dir. Tüm kan akımı miktarının böbreklerden geçen kesimine böbrek fraksiyonu denir.
Yetişkin bir erkekte normal kalp atım hacmi ortalama dakikada 5.600 ml’dir. Böbreklerden geçen kan akımı ise yaklaşık dakikada
1.200 ml olduğuna göre normal böbrek fraksiyonu yaklaşık olarak %21 olarak hesaplanır.
Bir insanda böbrek fraksiyonunu
I. Kan basıncının artması
II. Dinlenme durumunda olunması
III. Aşırı baharat ve tuz tüketimi
olaylarından hangileri artırır?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: D

16. Aşağıdakilerden hangisi üriner sistemin görevleri arasında yer almaz?

A) Minerallerin üretimi
B) Homeostasinin korunması
C) Kanın ozmotik basıncının ayarlanması
D) Vücuttan ürenin uzaklaştırılması
E) Kan pH’sının ayarlanması
Cevap: A

17. Böbrek taşının oluşumu ve rahatsızlığıyla ilgili olarak
I. Kalsiyum ve fosfat minerallerinin çökelmesi sonucu oluşur.
II. Böbrek kanallarını tıkayabilir.
III. Böbrek taşlarının oluşumu daha çok alkali idrarda görülür.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

18. Bu böbrek görselinde harflerle belirtilmiş kısımlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) b’de oksijen miktarı a’dan fazladır.
B) a’da üre miktarı b’den fazladır.
C) Havuzcuk ve d’nin üre derişimleri farklıdır.
D) a’da glikoz miktarı b’den azdır.
E) c ve d’nin üre derişimleri farklıdır.
Cevap: B

19. Uluslararası Nefroloji Birliğinin çocuklarda böbrek sağlığının korunmasını ana
hedef olarak belirlemesinde böbreklerin
I. Kemik sağlığını, büyümeyi ve zihinsel gelişimi etkilemesi
II. Çocuklarda ve yaşlılarda hipertansiyon üzerine etkisi
III. Çocuklarda obezite görülmesi üzerine etkisi
durumlarından hangileri etkili olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C

20. Sağlıklı bir bireyde aşağıdaki yapılardan hangisinde glikoza rastlanmaz?

A) Böbrek atardamarı
B) Böbrek toplardamarı
C) Glomerulus kılcalları
D) Havuzcuk
E) Proksimal tüp
Cevap: D

21. Kan pH’sının asitliğe doğru kaymasına asidoz, bazlığa doğru kaymasına alkaloz denir. İnsanda bu durumu önlemek için hidrojen iyonu konsantrasyonlarını düzenleyen asit-baz tampon sistemleri vardır.
Buna göre pH’nın ayarlanması sürecinde meydana gelen
I. Böbrekler fazla hidrojen iyonlarını uzaklaştırırken bikarbonat iyonlarının geri emilimini sağlar.
II. Karbonik asit hidrojen iyonuna ve bikarbonat iyonuna ayrışır.
III. Kanda hidrojen iyonu arttıkça pH azalır.
IV. Karbondioksit suyla tepkimeye girerek karbonik asit oluşur.
olaylarının doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisidir?

A) I-III-II-IV B) I-IV-III-II C) II-I-III-IV D) IV-I-II-III E) IV-II-III-I
Cevap: E

22. Böbrek nakliyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Benzer genetiğe sahip bireyler arasında böbrek nakli yapılabilir.
B) Böbrek naklinden sonra reddetmeyi önlemek için bağışıklığı baskılayan ilaçlar kullanılır.
C) Böbrek nakillerinde böbreğini veren kişinin doku uygunluğu incelenmeden nakil yapılabilir.
D) Böbreğini bağışlayan kişiler tek böbrekle de yaşamlarını sürdürebilirler.
E) Böbrek nakli, doku ve organ nakillerinde ilk sıralarda yer alır.
Cevap: C