11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 163-164-165-166 Cevapları Anadol Yayıncılık

6. Bölüm Sonu Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

A. Değerlendirme Soruları

Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

1. Böbrekte dıştan içe doğru yer alan kısımların adlarını yazınız.
Cevap: Böbrekte dıştan içe doğru kabuk bölgesi, öz bölgesi olarak iki kısım ayırt edilir.

Detaylı Cevap...Böbrekte dıştan içe doğru yer alan kısımların adları

2. Suyun üriner sistem için önemini açıklayınız.
Cevap: Su, üriner sistem için temel bir öneme sahiptir. Böbreklerin doğru çalışması ve atıkların vücuttan uzaklaştırılması için yeterli su alımı gerekir. Ayrıca, su tüketimi taş oluşumunu önler, idrar yolu enfeksiyonlarını azaltır ve elektrolit dengesini korur. Bu nedenle, günlük yaşamda yeterli miktarda su içmek üriner sistem sağlığının korunmasında kritik bir rol oynar.

Detaylı Cevap...Suyun üriner sistem için önemi

3. Üriner sistem ile solunum sistemi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Özellikle de üriner sistem enfeksiyonları ve böbrek taşlarının önlenmesinde ve tedavisinde suyun etkisi çok büyük. Günde 2 litre idrar üretmeyi sağlayacak kadar su içmek, böbrek taşına yol açabilecek maddelerden arınmayı sağlıyor.

Detaylı Cevap...Üriner sistem ile solunum sistemi arasındaki ilişki

4. Glomerulustan Bowman kapsülüne geçen maddeler ile havuzcukta toplanan maddeler birbirinden neden farklıdır?
Cevap: Bowman kapsülüne geçen maddeler boşaltım kanalları ile havuzcuğa iletilir. Bu sırada gerçekleşen geri emilim ve salgılama olayları havuzcukta toplanan sıvının farklılaşmasına neden olur.

Detaylı Cevap...Glomerulustan Bowman kapsülüne geçen maddeler ile havuzcukta toplanan maddeler birbirinden neden farklıdır

5. Nefronlarda idrar oluşumu sırasında gerçekleşen aşamaların adlarını yazınız.
Cevap: Nefronlarda idrar oluşumu; süzülme, geri emilme ve salgılama olmak üzere üç aşamada gerçekleşir.

Detaylı Cevap...Nefronlarda idrar oluşumu sırasında gerçekleşen aşamaların adları

6. Salgılama, böbreğin hangi kısımlarında gerçekleştirilir ve hangi amaçla yapılır?
Cevap: Glomerulustan bowman kapsülüne geçemeyen bazı iyonların (H⁺, K⁺, NH₄⁺), antibiyotik, NH₃, bikarbonat ve boya gibi bazı atık maddelerin aktif taşıma ile kılcal damarlardan nefron kanallarına verilmesidir. Ağırlıklı olarak distal tüpte gerçekleşir. Proksimal tüpte de bir miktar salgılama olur.

Detaylı Cevap...Nefronlarda idrar oluşumu sırasında gerçekleşen aşamaların adları

7. Böbrekler homeostazinin sağlanmasına nasıl yardımcı olur?
Cevap: Vücutta çözünmüş hâldeki mineral maddelerle suyun atılması veya tutulması üriner sistem sayesin­de gerçekleşir. Kanın ozmotik basıncının ayarlanması ve üre, ürik asit, kreatinin gibi metabolik atıkların vücuttan uzaklaştırılması da üriner sistemin görevidir. Süzülme, geri emilim ve salgılama fonksiyonları sayesinde böbrekler homeostasinin korunmasını sağlar.

Detaylı Cevap...Böbrekler homeostazinin sağlanmasına nasıl yardımcı olur

8. Glomerulus kılcallarının özelliği nedir?
Cevap: İki atardamar arasında bulunduğundan yüksek ve sabit kan basıncına sahiptir.

Detaylı Cevap...Glomerulus kılcallarının özelliği nedir

9. Üriner sistemin sağlıklı çalışabilmesi için nelere dikkat edilmelidir?

• Vücuda alınan sıvı miktarı sıcak ve nemli havalarda artırılmalıdır. Üriner sistemin dengeli ve düzenli çalışması için bol sıvıya ihtiyacı vardır. Günlük 1,5-2 litre su tüketilmelidir.
• Kış aylarında böbrek ve idrar yolları soğuktan korunmalıdır. İdrar yolu enfeksiyonu için dikkatli olunmalı, günlük iç çamaşırı değiştirilmeli ve hijyenik olmayan toplu tuvaletler tercih edilmemelidir.
• İdrar mesanede çok fazla tutulmamalıdır.
• Aşırı acı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
• Tükettiğimiz besinlerin temiz ve sağlıklı olmasına dikkat edilmelidir.
• Kişisel bakıma dikkat edilmeli, düzenli duş alınmalıdır.
• Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanımı, böbreğin gereğinden fazla çalışmasına neden olur. Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanımından kaçınılmalıdır.
• Diş çürükleri ve iltihaba yol açan mikroorganizmalar sindirim yoluyla vücuda girerek, üriner sistemde rahatsızlıklara neden olabilir. Diş çürükleri ve iltihaplar kısa sürede tedavi edilmelidir.

10. Vücut sıvılarının su ve iyon dengesi hangi hormonlar ile sağlanır?
Cevap: Su dengesi hipofiz hormonu olan ADH; iyon dengesi, böbrek üstü bezleri kabuk bölgesi hormonu olan aldosteron ile sağlanır.

Detaylı Cevap...Vücut sıvılarının su ve iyon dengesi hangi hormonlar ile sağlanır

B. Boşluk Doldurma

Aşağıdaki ifadelerde noktalı yerleri tablo içinde verilen sözcükleri kullanarak uygun şekilde tamamlayınız.

1. Böbreklerin çalışması otonom sinirlerle kontrol edilir.
2. Boşaltım kanallarından geri emilerek kana geçen maddeler böbrek toplardamarı ile alt ana toplardamara taşınır.
3. Havuzcukta toplanan idrar, idrar kanalı ile idrar kesesine götürülür.
4. Böbreğin, idrarın oluşturulmasını gerçekleştiren işlevsel birimine nefron denir.
5. Böbreğin öz bölgesinde idrar toplama kanalları bulunur.
6. Glomerulustaki kanda bulunan kan hücreleri, kan proteinleri ve yağ molekülleri Bowman kapsülüne geçemez.
7. Kan basıncı ile Bowman kapsülüne geçemeyen zararlı maddeler, salgılama ile aktif taşıma yapılarak nefron kanalcıklarına verilir.
8. Böbrek kanalcıklarında suyun geri emilmesini sağlayan antidiüretik hormon, hipofiz bezinden salgılanır.
9. Sağlıklı insanların idrarında glikoz ve amino asit bulunmaz.
10. Vücut sıvılarının pH, su ve iyon değerlerinin belirli sınırlar içinde tutulmasına homeostazi denir.

C. Doğru-Yanlış

Aşağıdaki ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduklarını karşılarına yazınız.

1. Böbrek atardamarı hem oksijen hem de üre bakımından zengindir. (D)
2. Azotlu bir atık ürün olan üre, böbrekler tarafından oluşturularak idrarla dışarı atılır. (Y)
3. Nefronlar glomerulus ve Bowman kapsülünden oluşur. (Y)
4. İdrarın ilk toplandığı yer havuzcuktur. (D)
5. Böbrek taşlarının oluşumunda yalnızca genetik faktörler rol oynar. (Y)
6. Kan basıncı ile süzülme hızı birbiriyle ters orantılıdır. (Y)
7. Boğaz enfeksiyonları tam olarak tedavi edilmediğinde böbreklerde iltihaplanmaya neden olabilir. (Y)
8. Böbreklerin işlevini yitirmesi durumunda kandaki atık maddeler diyaliz makinesinden süzülerek vücuttan atılır. (D)
9. Glomerulus kılcalları, böbrek atardamarı ile böbrek toplardamarı arasında bulunur. (Y)
10. Henle kulpunda suyun geri emilimi aktif taşıma ile gerçekleşir. (Y)

Ç. Değerlendirme Testi

Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.

1. Glomerelus kılcallarındaki kan ile Bowman kapsülünde bulunan sıvı, aşağıda belirtilen maddelerden hangisinin olmayışı ile birbirinden ayrılır?
A) Amino asit B) Kan proteinleri
C) Glikoz D) Üre E) İnorganik tuz
Cevap: B

2. Aşağıda, böbreğe ait bazı yapılar numaralandırılarak verilmiştir.
I. Proksimal tüp
II. Henle kulpu
III. Distal tüp
IV. Böbrek toplardamarı
Bu yapılardan hangilerinde üre yoğunluğu en yüksek değerdedir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve IV E) II ve IV
Cevap: C

3. Aşırı deniz suyu yutan bir kimsede aşağıda belirtilen olaylardan hangisi gerçekleşmez?
A) Kanın osmotik basıncı artar.
B) Kandaki tuz miktarı yükselir.
C) Hipofizden salgılanan ACTH miktarı azalır.
D) Aldosteron hormon miktarı artar.
E) Doku hücreleri su kaybeder.

• Cevap: D

4. Aşağıda böbrek atardamarındaki kanda bulunan bazı maddeler verilmiştir.
I. Na+
II. Glikoz
III. Protein
IV. Amino asit
V. Akyuvar
Buna göre bu maddelerden hangileri nefron kanallarından tamamen geri emilirken hangileri nefron kanallarına geçen süzüntü içinde bulunmaz?
Süzüntüde bulunmayan – Tamamen geri emilen
A) III ve V – II ve IV B) I, III ve V – II ve IV
C) IV ve V – II D) III ve IV – I ve V E) II ve III – IV ve V
Cevap: A

5. I. Glikoz
II. Amino asit
III. Üre
IV. Na+ ve Cl-
V. Amonyak
Yukarıda verilen maddelerden hangilerinin boşaltım kanallarından geri emilimi, aktif taşıma ile gerçekleşmez?
A) II ve IV B) I ve V C) III ve V D) I ve IV E) II, III ve IV
Cevap: C

6. Böbrek hücreleri oksijensiz kaldığında;
I. Süzülme
II. Geri emilme
III. Salgılama
olaylarından hangilerini kesinlikle gerçekleştiremez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: C

7. Hipofiz bezinden salgılanan ADH, boşaltım kanallarından suyun geri emilimini sağlar. Buna göre ADH yetersizliğinde;
I. Vücuttan su kaybı artar.
II. Kanın osmotik basıncı yükselir.
III. İdrar yoğunlaşır.
olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: C

8. İnsanın fazla miktarda su kaybetmesine bağlı olarak gerçekleşen olaylar aşağıda belirtilmiştir:
I. Hipofizin arka lobundan ADH salgılanması
II. İdrar toplama kanalının suya geçirgenliğinin artması
III. Kanın osmotik basıncının artması
IV. Suyun geri emiliminin artması
Buna göre belirtilen olayların gerçekleşme sırası aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) I, II, III, IV B) IV, I, II, III C) III, IV, II, I D) III, II, I, IV E) III, I, II, IV
Cevap: E

9. I. Kan basıncının artması
II. Terleme
III. Aldosteron miktarının artması
Yukarıda belirtilen olaylardan hangileri idrar oluşumunu artıran etkenlerdir?
A) Yalnız I B ) Yalnız II C ) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
Cevap: A

10. Aşağıda homeostazinin sağlanmasında etkili bazı olaylar verilmiştir:
I. Kandaki CO2’in HCO₃^– iyonu şeklinde taşınması
II. HCO₃^– iyonlarının sodyumla birleştirilerek vücuttan uzaklaştırılması
III. Amino asit ve glikozun tümünün nefron kanalcıklarından geri emilmesi
IV. H+ iyonlarının NH₃ ile birleşerek NH4⁺ iyonunu oluşturması
V. Kanda eşik değerin üzerindeki maddelerin geri emilmeyip idrarla dışarı atılması
Buna göre verilenlerden hangileri sağlıklı bir insanın böbreği tarafından gerçekleştirilir?
A) I, II ve III B) II, III ve IV C) III, IV ve V
D) II, III, IV ve V E) I, II, III, IV ve V
Cevap: D