11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 161-162-163 Cevapları Meb Yayınları

5. BÖLÜM SONU ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI

1 ve 2. kısa cevaplı soruları cevaplayınız. Verilen boşluklara yazınız.

1. Solunum sistemi ile ilgili yapıların verildiği görsel üzerinde numaralandırılmış kısımların adlarını verilen boşluklara yazınız.

I : Burun
II : Yutak
III : Epiglottis
IV : Gırtlak
V : Soluk borusu
VI : Bronş
VII : Bronşçuk
VIII: Akciğer
IX : Diyafram

2. Alveollerdeki işaretlenmiş bir oksijen molekülünün beyin hücrelerine gelinceye kadar izlediği yoldaki yapılar aşağıda sıralanmıştır. Numaralarla belirtilen yerlere gelmesi gereken ifadeleri ilgili boşluklara yazınız.

I : Alveol kılcal damarı
II : Akciğer toplardamarı
III : sol
IV : sol
V : Aort atardamarı
VI: Beyin kılcal damarı

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri verilen kavramlardan uygun olanını kullanarak boşluk doldurma soru tekniğine uygun biçimde tamamlayınız. Açıkta kalan kavramla ilgili bir cümle yazınız.

a) Solunum organı ile kan arasındaki gaz alışverişine dış solunum denir.
b) Soluk borusunun devamlı açık kalmasında yapısındaki kıkırdak halkalar etkilidir.
c) Bronşçukların uçları akciğerlerde gaz alışverişinin gerçekleştiği alveol adı verilen yapılara açılır.
ç) Alveol hücrelerinin ürettiği sürfaktan maddesi yüzey gerilimini azaltarak solunumu kolaylaştırır.
d) Göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden diyafram kası ayırır.
e) Alyuvarlarda bulunan hemoglobin kanın oksijen taşıma kapasitesini artırır.
f) Akciğerler plevra adı verilen iki katlı zarla örtülüdür.
g) Alyuvarlarda karbondioksidin taşınmasında karbonik anhidraz enzimi görevlidir.
ğ) Karbondioksit alyuvarlarda hemoglobinle birleşerek karbaminohemoglobin şeklinde taşınır.
h) Ses telleri solunum organlarından gırtlak içinde bulunur.
ı) Açıkta kalan kavram: iç solunum; kan ve doku hücreleri arasındaki solunum gazları alışverişidir.

4 ve 5. açık uçlu soruları aşağıda verilen metinden yararlanarak cevaplayınız.

Enerji üretip tüketme canlıların ortak özelliklerinden biridir. Enerji üretebilmek için hücrelerde besinlerin parçalanması gerekir. Bunun için oksijene ihtiyaç duyulur. Oksijenin hücrelere ulaşabilmesi için atmosferden akciğerler aracılığıyla alınıp kana geçmesi gerekir. Aynı zamanda solunum sonucu üretilmiş olan karbondioksidin uzaklaştırılmasından da akciğerler sorumludur. Akciğerler kasılıp gevşeme yeteneğine sahip değildir. Soluk alıp vermede diyafram, kaburgalar arası kaslar ve göğüs boşluğundaki basınç değişimi etkili rol oynar. Yetişkin bir insan dakikada yaklaşık 12-18 kez soluk alıp verirken çocuklar yetişkinlerden daha hızlı soluk alıp verir. Soluk alıp verme hızını etkileyen egzersiz gibi başka faktörler de vardır.

4. Okulun basketbol takımında oynayan bir öğrencinin yoğun geçen bir antrenman sırasında vücudunda aşağıdaki olaylardan hangilerinin gerçekleşmesi beklenir? Gerekçeleriyle açıklayınız.
I. Hücrelerinde ATP kullanımının artması
II. Soluk alıp verme hızının artması
III. Kan pH’sının artması
IV. Alyuvar sayılarının artması

I. Yoğun antrenmanda daha çok enerji harcayacağı için ATP kullanımın artması beklenir.
II. Enerji ihtiyacı artacağı için hücrelerin oksijen kullanımı artacak dolayısıyla solunum hızlanacaktır.
III. Normal bir insanda yoğun bir egzersiz sonucunda oluşan C02 kan pH nın düşmesine neden olacaktır.
IV. Antrenman sırasında alyuvar sayısının artması beklenemez.

5. Lise basketbol takımındaki öğrencinin antrenmana başlamasından sonra
I. Kanda CO2 miktarında artış olması
II. Soluk alıp verme merkezinin uyarılması
III. Kan pH’sının düşmesi
IV. Soluk alıp vermenin hızlanması
durumlarının ortaya çıkışlarına göre sıralanışını yazarak açıklayınız.
Cevap: I-III-II-IV

6-15. çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

6. Soluk borusu ile ilgili
I. Gırtlak ile bronşçuklar arasında yer alır.
II. Yapısında C şeklinde kıkırdak halkalar bulunur.
III. İç yüzeyinde silli epitel hücreler bulunur.
IV. Yapısında düz kas bulunmaz.
V. İç yüzeyinde mukus salgılayan hücreler bulunur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I, II ve III B) I, III ve V C) II, III ve IV D) II, III ve V E) I, II, III ve V
Cevap: D

7. Soluk alma ve verme olayları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Diyafram düz kaslardan oluşmuştur.
B) Diyafram ve kaburga kaslarının kasılıp gevşemesi göğüs boşluğundaki hacim değişikliklerinde etkilidir.
C) Akciğerler kasılıp gevşeme özelliğine sahip değildir.
D) Yetişkin bir insan dakikada ortalama 12 kez soluk alıp verir.
E) Soluk alıp verme olayı akciğerlerin hacminin artması ve azalması sonucu gerçekleşir.
Cevap: A

8. Alveoller ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Bir sıra epitel hücre tabakasından oluşur.
B) Bronş adı verilen hava borularının ucundaki küreciklerdir.
C) Yüzey gerilimini azaltan bir madde üreten hücreleri vardır.
D) Etrafı kılcal damarlarla sarılmıştır.
E) Makrofaj hücreleri ile mikropları fagositoz eder.
Cevap: B

9. İnsanda demir eksikliği sonucunda aşağıdakilerden hangisi görülmez?

A) Alyuvar sayısında azalma
B) Kanın karbondioksit taşıma kapasitesinde azalma
C) Hücrelerde enerji üretiminde azalma
D) Hemoglobin miktarında azalma
E) Metabolizmada hızlanma
Cevap: E

10. Aşağıdaki hastalık çiftlerinden hangisi solunum sistemi hastalığı değildir?

A) Ateroskleroz – Anemi
B) Tüberküloz – Pnömoni
C) Verem – Bronşit
D) Zatürre – Amfizem
E) KOAH – Astım
Cevap: A

11. Kan, içindeki oksijenin hızla azalmaya başladığı bir zaman diliminde aşağıdaki damarlardan hangisinden geçmektedir?

A) Alt ana toplardamar
B) Akciğer atardamarı
C) Akciğer kılcal damarı
D) Karaciğer toplardamarı
E) Mide kılcal damarı
Cevap: E

12. Aşağıdakilerden hangisi solunum sistemi sağlığının korunmasında etkili değildir?

A) Kapalı alanları havalandırmak
B) Temiz havada spor yapmak
C) Burundan nefes almak
D) Solunan havanın kuru olmasına dikkat etmek
E) Tozlu ortamlarda çalışırken maske takmak
Cevap: D

13. Kanda karbondioksidin artması durumunda aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşmez?

A) Omurilik soğanı uyarılır.
B) Kanın pH’sı azalır.
C) Soluk alışverişi yavaşlar.
D) Hemoglobinin oksijene ilgisi azalır.
E) Kanda hidrojen iyonu miktarı artar.
Cevap: C

14. Akciğer kılcallarından geçmekte olan kan, atardamar ucundan toplardamar ucuna ulaşıncaya kadar aşağıdakilerden hangisinin oranında bir değişiklik olmaz?

A) Oksihemoglobin B) Bikarbonat iyonu C) Hidrojen iyonu
D) Alyuvar E) Karbaminohemoglobin
Cevap: D

15. Aşağıdaki ifadelerden hangisi burnun görevlerinden değildir?

A) Solunan havanın temizlenmesini sağlar.
B) Solunan havanın ısısını ayarlar.
C) Solunan havanın nemini ayarlar.
D) Solunan havayı koku yönünden kontrol eder.
E) Solunan havayı yapısındaki kılcal damarlara geçirir.
Cevap: E