11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 111 Cevapları Meb Yayınları

ETKİNLİK

Etkinliğin Adı: Ne Yediğin Kadar Nasıl Yediğine De Dikkat Et!

Etkinliğin Amacı: Sindirim sistemi sağlığının korunmasında dikkat edilmesi gerekenleri açıklayabilme.

1. Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Genellikle fast-food tarzı beslenen genç bir birey; şişkinlik, karın ağrısı ve dışkılama bozukluğu şikâyetleri nedeniyle doktora başvurur. Doktor; şikâyetlerinin ne zamandır devam ettiğini, doktor kontrolünde olmadan antibiyotik ya da başka bir ilaç kullanıp kullanmadığını, son zamanlarda stres altında olup olmadığını sorar. Yaptığı tetkiklerden sonra hastasına irritabl bağırsak sendro- mu (İBS) teşhisi koyar. Hastalığın tedavisi sırasında yapması gerekenleri anlatır.

İBS; karın ağrısı, şişkinlik, his bozukluğu ve bozulmuş bağırsak hareketleri ile karakterize olan bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Genç yaştaki bireylerde ve erkeklere göre kadınlarda daha sık rastlanır. Alkol ve tütün mamulleri kullanma, bağırsak enfeksiyonları, bilinçsiz ilaç kullanımı, duygusal bozukluk, stres ve diyet değişiklikleri rahatsızlığın ortaya çıkmasının nedenleri arasında yer alır. İçerisinde probiyotik ve prebiyotiklerin yer aldığı, doktor tarafından önerilen kişiye özel diyet tedavisi olumlu etkilere sahiptir.

1. İshal durumunda posalı yiyeceklerle beslenmek ve bol su tüketmek neden önemlidir? Tartışınız.
Cevap: İshal durumunda posalı yiyecekler ve bol su tüketmek, dışkının daha fazla sıvı hâlinde olduğu bu durumda su kaybını önlemeye yardımcı olabilir. Posalı yiyecekler, sindirim sistemi sağlığını korumaya yardımcı olan lif içeriğiyle bağırsak hareketlerini düzenleyebilir.

2. Bilinçsiz ilaç ve antibiyotik kullanımı bağırsakların çalışmasını nasıl etkiler? Tartışınız.
Cevap: Bilinçsiz ilaç ve antibiyotik kullanımı bağırsak florasını dengesizleştirerek sindirim sistemi sağlığına zarar verebilir. Özellikle antibiyotikler, yararlı bağırsak bakterilerini öldürebilir ve sindirim sorunlarına yol açabilir.

3. Asitli içecekler tüketmenin ve fast-food tarzı beslenmenin sindirim sistemi üzerine etkileri nelerdir? Tartışınız.
Cevap: Asitli içecekler, fazla şeker içeriği nedeniyle aşırı tüketildiğinde kilo artışına ve obeziteye yol açabilir. Fast-food tarzı beslenme ise genellikle yüksek yağ ve kalori içeriğiyle sindirim sistemi üzerine olumsuz etkiler yapabilir, özellikle mide rahatsızlıklarını artırabilir ve kilo sorunlarına neden olabilir.

2. Yönerge: Aşağıdaki metin ve grafikten yararlanarak soruları cevaplayıp etkinliği tamamlayınız.

Bireylerin yemek yeme hızları ile sindirim sistemi rahatsızlıkları arasındaki ilişkiyi araştırmak üzere rastgele seçilmiş yetişkinlerden oluşan bir araştırma grubundan elde edilen verilerle yandaki grafik oluşturulmuştur. Araştırmada sindirim sistemiyle ilgili şişkinlik, mide yanması, reflü, gastrit gibi rahatsızlıklar ek olarak incelenmiştir (Barlin ve Ercan, 2020).

1. Sindirim sistemi şikayeti olan bireylerdeki yemek yeme alışkanlıklarının bu rahatsızlıkların ortaya çıkma sebepleriyle ilişkisini nasıl açıklarsınız? Tartışınız.
Cevap: Sindirim sistemi şikayeti olan bireylerde yemek yeme alışkanlıkları, bu rahatsızlıkların ortaya çıkma sebepleriyle ilişkili olabilir. Örneğin, hızlı yemek yeme, yemekleri iyi çiğnememe sindirim sürecini olumsuz etkileyebilir. Yemeklerin yeterince çiğnenmemesi, mideye daha büyük parçalar halinde ulaşmalarına ve sindirim sürecinin daha zorlu olmasına neden olabilir. Bu da sindirim rahatsızlıklarının ortaya çıkma riskini artırabilir.

2. Verilen grafikteki çizgilerin neyi ifade ettiği açıklama olarak verilmeseydi hangisinin sağlıklı bireylere ait olduğunu nasıl anlardınız? Açıklayınız.
Cevap: Grafikte çizgilerin açıklanmaması durumunda, sağlıklı bireylere ait çizginin daha düşük olduğunu ve sindirim şikayeti olan bireylerin daha hızlı yemek yediğini anlayabilirdik. Çünkü genellikle sağlıklı sindirim için yavaş yemek yemek önerilir.

3. Sağlıklı beslenme ve sindirim sisteminizin sağlığını korumak için aşağıdaki kutucuklarda yer alan ifadelerden en çok dikkat ettiklerinizi işaretleyiniz.

Sağlıklı beslenme ve sindirim sistemi sağlığını korumak için dikkat ettiğim ifadeler:

• Yemekleri yavaşça ve iyi çiğneyerek yemek
• Düzenli olarak lifli gıdalar tüketmek