10. Sınıf SDR Dikey Kimya Sayfa 170 Cevapları

Hazırlık Çalışmaları

1. Kullandığımız temizlik maddelerinin hepsi aynı özelliklerde midir? Araştırınız.

Kullandığımız temizlik maddelerinin hepsi aynı özelliklerde değildir.

2. Bilişim teknolojileri yardımıyla bir araştırma yaparak sabun ve deterjanların kirleri nasıl temizlediği konusunda bilgi toplayınız. Edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

Kirli bir çamaşırın bulunduğu suya sabun eklendiğinde hidrofobi kısmı yağ ile etkileşir ve onları sarar. Diğer taraftan moleküllerin hidrofilik kısımları su molekülleri ile kuvvetli şekilde etkileşip kirlerle etkileşmez. Su karıştırıldığında yağ tanecikleri birbirinden ayrılır. Tamamı sabun molekülleriyle sarılır. Kiri bulunduğu ortamdan çekerek suya geçmesini ve çözünmesini sağlar. Böylelikle kir çamaşırdan ayrılmış olur.Ellerimizi sabunla yıkadığımızda kir, sabun moleküllerinin etkisiyle çözünerek su içinde yüzmeye başlar. Akan su ile birlikte çözünen kirler elden uzaklaşır. Magnezyum ve Kalsiyum tuzları yönünden zengin olan sert sularla yapılan yıkamalarda sabun anyonu bu iyonlarla çözünmeyen tuzlar meydana getirerek çöker. Sudaki sertliğe sebep olan bu iyonların hepsinin çökmesinden sonra köpük oluşarak temizleme işlemi başlamış olur.

3. Kişisel temizlikte hangi maddeleri kullanıyorsunuz? Bu maddelerin fayda ve zararları neler olabilir?

Sabun, şampuan, diş macunu vs. kullanıyorum.

4. Günlük yaşantınızda kullandığınız, polimerlerden üretilen maddelere örnek veriniz.

Polimer, (adı “birçok parça” anlamına gelir), monomer denilen birçok tekrar eden birimi oluşturan uzun zincirli moleküllerdir.  Yaşamımızın her alanında kullandığımız eşyalarımız, giydiğimiz elbiselerimiz, ayakkabılarımızın tümü polimer bir malzemeden yapılmıştır. Ayrıca PVC borularda polimer malzemeden üretilmiştir.

5. Bir araştırma yaparak kullandığınız hangi malzemelerin geri dönüşümü olduğunu belirleyiniz.

Kimyasal atıklar, cam, kağıt, alüminyum, plastik, piller, organik atıklar, elektronik atıklar, demir, tekstil, ahşap,  metal

6. Bireyler kendine, çevresine, vatanına karşı sorumlu olmalıdır. Siz de bunu göz önünde bulundurarak geri dönüşüm uygulamalarının ülke ekonomisine katkısını açıklayan bir kompozisyon yazınız.

GERİ DÖNÜŞÜM İLE İLGİLİ KOMPOZİSYON

Geri dönüşüm deyip de geçmeyin. Geri dönüşüm esasında dünyanın geleceğidir. Şöyle bir düşünün, günlük hayatımızda ne kadar çok şeyi çöpe atıyoruz: Pet şişeler, cam kavanozlar, ekmek parçaları, kağıt… Bu listeyi daha da uzatmak mümkün. Peki burada kendimize şu soruyu sormak gerekir. Çöpe attığımız her şey değersiz mi, işe yaramaz mı?

Aslında çöp kavramını açıklamak daha doğru olur. Çöp; bir işe yaramayan, başkalarına, enerjiye, ekonomiye fayda sağlamayan atıklara denir. Maalesef ki çöp diye günlük hayatımızda attığımız onca şey geri dönüşüme sokulduğunda hem enerjide tasarruf hem de maddi olarak birçok faydası vardır. En basiti kağıt. Günlük kullanıp işi biten kağıtları çöpe attığımız zaman bunun kimseye bir faydası olmayacaktır. Aksine doğayı kirlettiği için birçok alanda insanlığa zararı dokunacaktır. Fakat kağıdı geri dönüşüm olarak biriktirdiğimiz de çöpe atmadığımız da ağaçların kesilmesine engel olacağız. Milli servet yer altında yok olmayacak hem maddi, hem enerji hem de birçok alanda kazanca sebep olacaktır.

Ya da başka bir örnek verelim. Misal, plastik şişeler. Plastik şişeleri çöpe attığımızda bu şişeler binlerce yıl yok olmayacak. Doğayı kirletecek. Unutmamak gerekir ki plastiğin ham maddesi petroldür. Biz de petrolü dışarıdan ithal eden bir ülkeyiz. Bu durum zaten ekonomimize büyük bir yük. Hâlbuki kullanılan plastik şişeleri geri dönüşüm merkezlerinde toplasak. Onlardan tekrar yeni ürünler elde eder, ziyan etmemiş oluruz. Dışarıdan daha az petrol almamıza, enerjimizi daha az kullanmamıza neden olur.

Geri dönüşümün önemi saymakla bitmez. Çöpe karışan kullanılabilir metaller, plastik malzemeler, cam şişeler, kağıtlar hem toprağı zehirlemekte hem de yer altı sularını kirletmektedir.  Dolayısıyla bu durum hem bugünümüzü olduğu gibi geleceğimizi de tehlike altına sokmaktadır.

Bilinçli, geleceğini düşünen, dünyayı düşünen bir birey olmak için çocuklarımızı küçük yaştan geri dönüşümün önemini kavratmaya çalışalım. Unutmayalım ki çocuklarımız bizleri örnek alır. Biz de onlara iyi bir örnek olmalıyız. Önce biz doğaya saygı göstermeliyiz. Bizim saygı gösterdiğimizi gören diğer insanlar da bir süre sonra doğaya sevgi göstermeye başlayacaktır.

7. Günlük yaşantınızda kullandığınız kozmetik malzemelere örnekler veriniz. Bilişim teknolojilerinden yararlanarak kozmetik malzemelerin içerdiği zararlı kimyasalları belirleyerek sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

Kozmetik ürünlerde bulunan kimyasallar ve sağlığa zararları denildiğinde elbette aklımıza gün içerisinde kullandığımız çeşitli kozmetik ürünler geliyor. Gün içinde farkında olmadan bir çok kimyasala maruz kalıyoruz ve bunların bir çoğunun ne yazık ki farkında bile değiliz. Özellikle çok masum görünen ve aslında güzelliğimiz ve bakımımız için saçımızdan, cildimize kadar kullandığımız kozmetik ürünler, içerisinde sağlığımıza etki edebilecek çeşitli kimyasallar barındırıyor.

Deriye Uygulanan Kozmetikler

• Yumuşatıcı krem ve losyonlar
• Güneş ışınlarına karşı koruyucu kremler
• Terlemeye mani olanlar
• Yüz maskeleri
• Ter kokularını önleyenler (deodorant)
• Traş kozmetikleri

Saça Uygulanan Kozmetikler

• Saça şekil verenler
• Şampuanlar
• Saç boyaları
• Saçlara parlaklık verici ve saç şeklini koruyucular

Tozlar ve Pigmentli Kozmetikler

• Diş macunu
• Takma dişlerin temizlenmesi için kullanılanlar
• Ağız temizleme sıvıları
• Diş parlatıcılar
• Yüz pudraları
• Dudak boyaları
• Tırnak boyaları
• Göze uygulanan kozmetikler

8. İlaçların neden farklı formlarda kullanıldığını araştırınız.

Cevap: İlaçların farklı formlarının temel özellikleri aşağıda verilmiştir.

HAP

• Haplar bir veya daha fazla dozda etken madde içerebilir.
• Haplar sert, sıkıştırılmış ilaçlardır.
• Ağız yoluyla vücuda alınır.
• Haplar kolay tanınabilmesi için farklı renk ve şekillerde üretilebilir.
• Hapın bileşenlerinin tadını gizlemek, kolay yutulmasını sağlamak, çevreye daha dayanıklı hâle getirmek ve raf ömrünü uzatmak amacıyla kaplama veya kapsül uygulanabilir.
• Yutulan, dil altına uygulanan, emilen, çiğnenen veya suda çözüHap formunda ilaçlar nerek uygulanan türleri vardır.

ŞURUP

• Konsantre çözeltiler hâlinde hazırlanan sıvı ilaç formudur.
• Ağız yoluyla vücuda alınır.
• Aromalı şuruplar, etken maddenin rahatsızlık verici lezzetlerini baskılamak için uygun bir formdur.
• Genellikle hoş koku ve tadı olan şuruplar süspansiyon veya emülsiyon hâlinde olabilir. Bu tür ilaçlar kullanılmadan ön ce çalkalanarak alınacak etken maddenin şurup içinde dağılması.
• Şurup formunda ilaç sağlanmalıdır.

9. Hazır gıdaları seçerken neden bilinçli davranmalıyız? Hazır gıdaları satın alırken nelere dikkat etmeliyiz?

Cevap: Hazır gıdaları seçerken bilinçli davranmak sağlığımız açısından önemli. Özellikle gıda vb. hazır gıdaları alırken dikkatli olmalıyız.