10. Sınıf SDR Dikey Kimya Sayfa 163-168 Cevapları

3. ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

A. Aşağıdaki cümleleri kutucuklarda verilen kelime ve kelime gruplarından doğru olanları noktalı yerlere yazarak tamamlayınız.

1. Suda çözündüğünde H⁺ iyonu oluşturan maddeler asit, OH^– iyonu oluşturan maddeler bazdır.
2. Mavi turnusol kâğıdını asitler kırmızı renge, kırmızı turnusol kâğıdını bazlar mavi renge çevirir.
3. Bazlar alkali olarak da isimlendirilir.
4. Asitlerle karşılaştığında baz, bazlarla karşılaştığında asit özelliği gösteren maddelere amfoter.. madde denir.
5. CaO, Na2O gibi yapısında hidroksit iyonu içermediği hâlde suda çözünürken hidroksit iyonu oluşturan bazik özellikteki bileşiklere bazik oksit denir.
6. Bakır elementi H2SO4 çözeltisine atıldığında SO₂ gazı açığa çıkarır.
7. Nötralleşme tepkimelerinde oluşan tuza ait iyonlardan anyon asitten, katyon bazdan gelir.
8. Sülfürik asit su çekme özelliği ve organik maddelerle gerçekleştirdiği tepkimelerin ekzotermik olması nedeniyle canlı bir doku üzerine döküldüğünde yanma hissi ile tahrip edici etki gösterir.
9. Sirke ruhu halk arasında beyaz sirke olarak bilinir.
10. Mg metali tuz ruhu çözeltisine atıldığında H₂ gazı açığa çıkarır.
11. Yarı soy metaller Cu, Hg ve Ag’tür.
12. Formülü CaCO₃ olan tuz halk arasında kireç taşı olarak bilinir.
13. Potas kostiğin formülü KOH
14. Piyasa adı zaç yağı olan sülfürik asidin formülü H₂SO₄.
15. Amfoter metallerden olan Zn hem asitlerle hem de bazlarla tepkime vererek H₂ gazı oluşturur.

B. Aşağıdaki cümlelerde bildirilen yargılar doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. (D) Asit ve bazların sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
2. (D) Maddelerin tepkimeye girme isteklerine reaktiflik denir.
3. (Y) Ag metali HN03 çözeltisi ile tepkime vererek H2 gazı açığa çıkarır.
4. (D) Asitlerin ve bazların sulu çözeltilerinin gerçekleştirdiği nötralleşme tepkimelerinde tuz ve su oluşur.
5. (Y) Bir çözeltinin pH değeri 14’e yaklaştıkça bazlık kuvveti azalır.
6. (D) Elektron verme eğilimi hidrojenden küçük olan altın, platin gibi metallere soy metal denir.
7. (Y) Kuvvetli bazlar sadece aktif metallerle tepkimeye girerek bu tepkimelerinde hidrojen gazı açığa çıkarır.
8. (D) Asitler, cam ve plastik kaplarda saklanabilirken metal kaplarda saklanamaz.
9. (D) Kostik, bazik özellikte bir maddedir ve temas hâlinde cilt yanıklarına neden olur.
10. (Y) Temizlikte kullandığımız kireç çözücüler bazik özellikteki maddelerden üretilir.
11- (D) Mide öz suyu hidroklorik asit içerir.
12. (Y) Kuru pillerde elektrolit olarak sodyum klorür kullanılır.
13. (Y) Tıpta kullanılan serum fizyolojik, sodyum sülfatın sulu çözeltisidir.
14. (D) İndikatörlerin rengi ortamın pH’sine göre değişir.

C. Aşağıdaki tanımları karşılarındaki kelime ya da kelime grupları ile eşleştiriniz. Eşleştirme sırasında kelimelerin ve kelime gruplarının başındaki harfleri kullanabilirsiniz.

1. Sodyum bikarbonat tuzunun halk arasında bilinen adı. (ı. Kabartma tozu)
2. Metallerin oksijenle teması sonucunda gerçekleşen tepkime ile metal oksidine dönüşmesi.  (a. Paslanma)
3. Asidik ya da bazik ortamda renk değiştiren organik boyar madde. (d. İndikatör)
4. Sulu bir çözeltideki hidrojen iyonu miktarını ölçmek için geliştirilmiş cihaz. (b. pH metre)
5. Maddelerin tepkimeye girme isteksizliği. (ğ. Asallık (inertlik)
6. Nötralleşme tepkimesinin bir indikatör yardımıyla takip edilmesi işlemi. (f. Titrasyon)
7. Sirkeye ekşi tadını veren asit. (ç. Asetik asit)
8. Cam temizleme sularında ve endüstride nitrik asit üretiminde kullanılan bazik özellikteki madde. (g. Amonyak)
9. CO₂, SO₂, NO₂ gibi asidik özellikteki gazların atmosferdeki su buharı ile tepkimeye girerek oluşturduğu yağmur. (c. Asit yağmuru)

1. Asitlerin genel özelliklerinden üçünü defterinize yazarak günlük yaşantınızda kullandığınız asidik özellikteki maddelere örnekler veriniz.

Cevap: Yakıcı ve korozif etki gösterir. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. pH’leri 7’ den küçüktür. Tuz ruhu, gazoz, limonata, kireç çözücü

2. Bazların genel özelliklerinden üçünü defterinize yazarak günlük yaşantınızda kullandığınız bazik özellikteki maddelere örnekler veriniz.

Cevap: Korozif etki gösterir. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. pH’leri 7’den büyüktür. Yağ çözücü, sabun, çamaşır suyu, lavabo açıcı

3. Yukarıda verilen maddeleri asit ve baz olarak sınıflandırınız. Bu maddeleri asit ya da baz olarak sınıflandırma nedenlerinizi asit ve bazların özellikleri ile ilişkilendirerek açıklayınız.

Asitler: Turşu, portakal, tuz ruhu
Bazlar: Sabun, diş macunu, çamaşır suyu

4. Aşağıdaki maddelerin su ile verdiği tepkime denklemlerini yazarak asidik mi yoksa bazik mi olduğunu belirtiniz.

5. Nötralleşme tepkimesine örnek vererek tepkime üzerinde asit, baz ve tuzu belirtiniz.

6. İndikatörlere iki örnek vererek bunların asidik ve bazik maddelerle alacağı renkleri belirtiniz.

Cevap: Fenolftalein, asitlerle renk vermezken bazlarla mor-menekşe renk verir. Metil kırmızısı, asitlerle kırmızı; bazlarla sarı renk verir.

7. Aktif metal, amfoter metal ve yarı soy metallere birer tane örnek vererek bu metal sınıflarının asit «eya bazlarla gerçekleştirdiği tepkimelere örnek veriniz

8. Çaydanlıklarda oluşan kireç tabakasını gidermek için kullanılabilecek bir yöntem öneriniz.

Cevap: Çaydanlıklarda zamanla oluşan kireç tabakası bazik özelliktedir. Bu tabaka asidik özellik gösteren limon tuzu ya da sirke kullanılarak giderilebilir.

9. Sodyum klorürün kullanım alanlarına iki tane örnek veriniz.

Cevap: Sodyum klorür, kışın karlı yollarda buzlanmayı engellemek için yapılan tuzlama çalışmalarında ve ham derilerin saklanmasında uygulanan tuzlama çalışmalarında kullanılır.

10. Asit yağmurlarından korunmak için alınması gereken önlemlerden ikisini defterinize yazınız.

Cevap: Fabrikalarda bacalara filtre takılması ve toplu taşımacılığa önem verilmesi asit yağmurlarından korunmak için alınması gereken önlemlerdendir.

D. Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. I. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
II. Zn ile tepkimeye girdiğinde H2 gazı açığa çıkarır.
III. Turnusol kâğıdına etki eder.
Yukarıdaki yargılardan hangisi ya da hangileri asit ve bazların ortak özelliğidir?
A) YalnızI B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: E

2. Aşağıdakilerden hangisinde, maddenin sulu çözeltisinin özelliği yanlış verilmiştir?

Cevap: B

I. Cu(k) + HN03(suda) —►
II. Na(k) + HCI(suda) —►
III. Zn(k) + NaOH(suda) —
3. Yukarıda verilen tepkimelerden hangisi ya da hangilerinde H2 gazı açığa çıkar?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: D

4. Aşağıdaki maddelerden hangisi hem HCI hem de KOH ile tepkime verir?
A) Al B) Cu C) Au D) C02 E) S02

Cevap: A

5. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinde açığa çıkan gaz diğerlerinden farklıdır?
A) Zn(k) + KOH(suda) —►
B) Cu(k) + H2S04(suda) —►
C) Al(k) + HCI(suda) —►
D) Mg(k) + HN03(suda) —►
E) Na(k) + HCI(suda) —-►

Cevap: B

6. I. H2S04(suda) + NaOH(suda) —►
II. KOH(suda) + HN03(suda) —►
III. HCI(suda) + CH3COOH(suda) —►
Yukarıda verilen madde çiftlerinden hangisi ya da hangileri arasında nötralleşme tepkimesi gerçekleşir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve

Cevap: B

7. Kaplardaki sulu çözeltilere, kırmızı turnusol kâğıdı batırılırsa çözeltilerin her birinin turnusol kâğıdını dönüştüreceği renkler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Cevap: A

8. “Oda sıcaklığında hazırlanan asidik çözeltilerin pH’si 7’den küçük, bazik çözeltilerin pH’si 7’den büyük, nötr çözeltilerin pH’si ise 7’dir.”
Yandaki kapta bulunan X çözeltisi üzerine, Y çözeltisi eklendiğinde oluşan yeni çözeltinin pH’si 12 olarak ölçülüyor.
Buna göre;
I. X çözeltisi asidiktir.
II. Y çözeltisi NaOH çözeltisi olabilir.
III. X ve Y çözeltileri karıştırıldığında nötralleşme tepkimesi gerçekleşir, yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: E

9. Yukarıdaki tabloda bazı maddelerin sulu çözeltileri asit ve baz olarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaların kaç tanesi doğrudur?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Cevap: B

10. Yandaki düzenekte erlenmayerde bulunan KOH çözeltisi üzeri ne büretteki HCI çözeltisi yavaş yavaş ekleniyor. Buna göre;
I. Erlenmayerde nötralleşme tepkimesi gerçekleşir.
II. Erlenmayerde KCI tuzunun sulu çözeltisi oluşur.
III. Erlenmayerde başlangıca göre pH değeri azalır, yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: E

11.1 mol H2S04 içeren bir sulu çözelti,
I. 2 mol KOH
II. 2 mol HCOOH
III. 1 mol Ca(OH)2
içeren sulu çözeltilerden hangileri ile tepkimeye girdiğinde tamamen nötrleşir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Cevap: D

12. “Bir maddenin tepkimeye girme isteksizliğine asallık (inertlik) adı verilir.”
Buna göre
I- Au(k) + H2S04(suda) —►
II. Cu(lc) + 2H2S04 (suda) —►
III. Zn(lt) + H2S04 (suda) —►
tepkimelerinden hangilerinde altı çizilerek belirtilen elementler asal olarak davranmaz?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: D

13. Asidik ve bazik içerikli temizlik maddeleri ve bunların kullanımlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Yağ çözücüler ciltte yanık ve yaralara neden olabilir.
B) Tuz ruhu kullanımı, havasız bir ortamda zehirlenmeye neden olabilir.
C) Kireç çözücüler kuvvetli bazik maddeler içerir.
D) Lavabo açıcıların aşırı kullanımı küvet ve lavabo taşlarını aşındırabilir.
E) Deterjanların içerdiği yüzey aktif maddeler çevre kirliliğine neden olur.

Cevap: C