10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 271 Cevapları Meb Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Belgrad adlı metinde geçen “yürekle kese,yumrukla kafa, kuvvetle bilginin birleşmesi”ifadesinden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Cevap: Burada “yürek, yumruk, kuvvet” fiziksel gücü, askerliği, savaşçılığı “kese” maddi zenginliği, “kafa, bilgi” beyin gücünü, aklı, zekâyı temsil etmektedir. Yani Sırplar daha çok fizik gücü ve savaşçılıkla, Hırvatlar ise zenginlik ve bilim ile ön plandalarmış.

2. Metinde geçen “Duruşuna bile yürüyüş veren bu beldeyi çok sevdim” cümlesindeki altı çizili ifadeden ne anladığınızı belirtiniz.
Cevap: Yani nehir üzerinde hareket edip şehirden uzaklaştıkça şehir de vapurla beraber geliyor izlenimi veriyormuş.

3. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.

Ana düşünce: İstanbul ve Belgrad birbirine çok benzeyen iki şehirdir.

Yardımcı düşünceler:

• Belgrad’ın en görülecek iki yeri Kale Meydanı ve Teraziya’dır.
• Belgrad’daki yer adlarında Türkçenin etkisi vardır.
• Belgrad’da eski ve yeni yapılar bir arada yer almaktadır, yeniler eskiye göre daha büyük yapılmıştır.
• Büyük yapılar, saraylar yapmak bir devletin gücünü, büyüklüğünü göstermez.
• Daha önce çok kötü bir durumda olan Belgrad, Hırvatlar ile birlikte bakımlı hâle gelmiştir.
• Belgrad, her şeyiyle Osmanlı’dan ve Türklükten izler taşımaktadır.
• Osmanlı zamanında Belgrad, birkaç denemenin ardından alınabilmiştir.
• Belgrad fethedilince yerli halkın bir kısmı İstanbul’a gönderilmiştir ve o yerlerin adlandırılmasında bu durum etkili olmuştur.

Kitabın tüm sayfa cevapları burada...10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2023-2024)

4. Belgrad adlı metin ile metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

Konusu: Belgrad’ın tarihî, coğrafi, mimari, kültürel özellikleri ve tüm bunların yazar üzerinde bıraktığı izlenimlerdir.

Amacı: Belgrad’ı tanıtmak ve izlenimlerini okuyucuya aktarmaktır.

Hedef kitlesi: Farklı ülkeleri, coğrafyaları, şehirleri tanımak isteyen okur kitlesidir.

5. Cümle yapıları, deyimler, kelime kadrosu, söz sanatları, akıcılık, nesnellik, öznellik, duygusallık, coşkunluk gibi hususları dikkate alarak metinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

Cevap: Metinde farklı türde cümle türlerine yer verilmiştir. Özellikle ilk bölümlerde şehir tanıtılırken kişileştirme ve benzetmeler yapılmıştır. Metinde “serilip serpilmek, dillere destan, ayak basmamak, Yaradan’a sığınmak gibi deyimler kullanılmıştır. Metin her ne kadar açık, anlaşılır ve akıcı olsa da yer yer eski kelimeler de kullanılmıştır. Yazar, gezip gördüğü yerin vaktiyle Türk toprağı olmasını öznel ve duygulu ifadelerle anlatmakta ve o zamanlara duyulan bir özlemi ve üzüntüsünü dile getirmektedir. Şehir nesnel bir şekilde tanıtılırken yer yer öznel ve duygulu ifadelere yer verilmiştir.

6. Metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi ve tarihî ögeleri belirleyiniz.
Cevap: Belgrad’ın vaktiyle bir Türk şehri olması ve bu durumun yazarda ortaya çıkardığı hüzün metindeki milli ve manevi değerlere örnektir. Hırvatların gelmesiyle şehrin daha güzel hâle gelmesi, Belgrad’ın vaktiyle bir Osmanlı toprağı olması da sosyal, siyasi, tarihî ögelerdir. Yine Belgrad’ın Osmanlı tarafından fetih sürecinin anlatılması, din adamlarının oynadığı rol de tarihî ögelerdir.

7. Metinde yazarın bakış açısını belirleyiniz. Bakış açısını belirlerken yazarın konuyu hangi açıdan ele aldığını, yönlendirme yapıp yapmadığını, öznel veya nesnel davranıp davranmadığını dikkate alınız.
Cevap: Yazar bir taraftan şehri tanıtırken bir taraftan da aklı hep tarihte, Belgrad’ın eski bir Türk şehri olmasındadır. Yani yazar anlattıklarına duygularını da katmıştır. Bu da metinde öznel unsurların ortaya çıkmasına neden olmuştur ve okuru yönlendiren bir hava yaratmıştır.

8. Metinde fikrî, felsefi, siyasi veya estetik akım, gelenek veya anlayışların yansımalarını değerlendiriniz.
Cevap: Metinde duygusal bir milliyetçilik kendisini gösteriyor, bu durum da yazarı romantizme yaklaştırıyor. İçinde bulunduğu anın boğuculuğundan geçmişin şanlı sayfalarına sığınarak uzaklaşıyor ve sürekli Belgrad’la İstanbul arasında özdeşlikler kurmaya çalışıyor.

9. Metindeki açık ve örtük iletileri; metinle ilgili beğeni, tespit, eleştiri ve güncellemelerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.

Açık İletiler:

• Belgrad’ın en güzel yerleri Kale Meydanı ve Teraziya’dır.
• Yer adlarında Türkçe etkisi kendisini göstermektedir.
• Şehirde pek çok yapının eskisi ve yenisi vardır ve yeniler hep daha büyüktür.
• Belgrad 5 sene önce çok kötü bir durumdaymış.
• Belgrad pek çok yönüyle İstanbul’a benzemektedir.
• Belgrad 3 asır Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır.

Örtük İletiler:

• Devletlerin büyüklüğü yapılarının büyüklüğü ve ihtişamıyla belirlenmez.
• Fatih Sultan Mehmet de Belgrad’ı fethetmeye çalışmıştır.
• Belgrad, Avrupa’ya açılan kapıdır.
• Belgrad’ı Kanuni Sultan Süleyman fethetmiştir.

Etkinlik

a. Belgrad adlı metinde kullanılan anlatım biçimlerini, anlatım tekniklerini ve düşünceyi geliştirme yollarını belirleyiniz.
Cevap: Metinde anlatım biçimi olarak açıklama, öyküleme ve betimlemeye yer verilmiştir. Düşünceyi geliştirme yollarından karşılaştırma ve benzetme çok kullanılmıştır.

b. Kullanılan anlatım biçimlerinin, anlatım tekniklerinin ve düşünceyi geliştirme yollarının metindeki işlevlerini değerlendiriniz.
Cevap: Kullanılan anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları ile okur bir olayı yaşarcasına zihninde canlandırmış, varlıklar belirgin özellikleriyle göz önüne getirilmiş ve anlatım daha canlı ve çekici hâle getirilmiştir.