10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 244-245-246-247 Cevapları Öğün Yayınları

6. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

İlk dört soruyu Cevat Fehmi Başkut’un Makine adlı tiyatro oyunundan alınan yukarıdaki parçaya göre cevaplandırınız.

1. Okuduğunuz metinden hareketle büyük şehirlerde yaşamanın zorluklarını aşağıya yazınız.
Cevap: Yeni neslin artı eski gelenek göreneklere yeterince saygı göstermediği, eski değerler yerine toplumun bozulmuş yeni değerlere uygun yaşadıkları anlatılmaktadır. Büyük şehirlerdeki geçim sıkıntısı, insanların işsizlik ve ekonomik dar boğazdan dolayı istedikleri gibi refah içinde yaşayamamaları anlatılmaktadır.

2. Okuduğunuz metindeki sosyal ve kültürel değerlerle günümüz değerlerini karşılaştırarak aşağiya yazınız.
Cevap: O zamanlar insanların birbirine hürmeti varmış. Günümüzde ise ne yazık ki genç nesil ihtiyarladıklarını düşündükleri esnafa gidememektedir. Bunun yanında eskiden yaşlı esnaf demek tecrübe demek saygı gösterilmesi gereken sınıf demek iken günümüzde işe yaramaz gibi gözükmekteymiş.

3. Türk tiyatrosunun oluşumunda yazılı kültürün ve toplumsal değişimlerin etkisini metni de dikkate alarak aşağıya yazınız.
Cevap: Sözlü ve yazılı eserler oluşturulurken o dönemin toplumsal olaylarından etkilenilir. Bu nedenle toplumsal olaylara göre bazı türler yok olur ya da bazı türler değişim gösterir. Toplumun etkilendiği ve yaşadığı olaylardan o dönemin edebiyatı direkt olarak etkilenir. Çünkü sanatçılar eserlerinde toplumsal olaylara yer verirken, toplumun içinde bulunduğu durumdan da yola çıkar. Bu metinde de bu değişimlerden örnekler verilmiş bir berber gençlerin artık kendilerinde tıraş olmak istemediklerinden yakınır.

4. Okuduğunuz metni de dikkate alarak Türk tiyatrosunun özellikleri hakkında bildiklerinizi aşağıya yazınız.
Cevap: Modern Türk tiyatrosu, dünyadaki diğer Modern Dönem tiyatroları gibi büyük ölçüde Batı tiyatrosunun etkisinde şekillenmiş ve gelişmiştir. Bugün hem Türkiye’de hem de dünyada tiyatro ve drama denince akla gelen sahne sanatı; metin, sahne, dekor, bina, dramatik örgünün nitelikleri, eserin sahnelenmesi vb. bakımlardan Batı tiyatrosundan esinlenerek oluşturulmuş ya da Batı tiyatrosundan aynen alınmıştır. Cumhuriyet’in ilanından günümüze dek Türk tiyatrosunda önemli gelişmeler yaşanmış, birçok kentte yeni ve modern tiyatro binaları yapılmış, Devlet ve Şehir Tiyatrolarının yanı sıra pek çok özel tiyatro kurulmuş, tiyatro sanatının en doğru biçimde öğretilmesi için konservatuvarlarda tiyatro ve sahne sanatları bölümleri açılmıştır. Bu süreçte pek çok oyuncu, yazar ve yönetmen yetişmiştir.

5. Aşağıdaki bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

(D) a. Karagöz oyunundaki kişiler birer tiptir. Bu tiplerin en önemlileri “Karagöz” ile “Hacivat’tır.
(Y) b. Fasıl, Karagöz oyununda sadece Karagöz ile Hacivat arasında geçen karşılıklı konuşmanın olduğu bölümdür.
(D) c. Orta oyununda dekor az da olsa vardır. Özellikle dükkân ve yenidünya denilen paravanlar birçok amaçla oyunda kullanılır.
(Y) ç. Orta oyununda yazılı bir metin vardır. Oyun kişiler tarafından doğaçlama olarak oynanmaz.
(D) d. Güldürme esasına dayanan Karagöz oyunu, ağırlıklı olarak yanlış anlamalarla doğan bir kargaşayı yansıtır.

6. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle doldurunuz.

a) Karagöz gösterimi yapan kişiye hayalî ya da hayalbaz denir. Yardak, hayalbazın, en önemli yardımcısıdır; perde gazeli, şarkı, türkü okuyup tef çalar.
b) , Karagöz oyununun ilk oynatıcısı olarak kabul edildiğinden Karagöz oyunun oynatıldığı yere Şeyh Muhammed Küşteri, Küşteri Meydanı da denir.
c) Orta oyununda özellikle başoyuncular olarak kabul edilen Pişekâr ve Kavuklu, Karagöz ve Hacivat’ın karşılıklarıdır.
ç) Orta oyunu; giriş, muhavere, fasıl ve bitiş olmak üzere dört bölümden oluşur.
d) Meddah, bir tiyatro eserindeki bütün şahısları kendisinde birleştirmiş bir oyuncu durumundadır.

7. Ortaoyunun oynandığı yuvarlak veya oval alana……………………………….denir. Oyunun dekoru;………………………………….denilen bezsiz paravandan ve………………………………….denilen iki katlı bir kafesten oluşur.

Yukarıdaki paragraftaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Palanga-yenidünya-dükkân B) Dekor-yenidünya-perde
C) Yenidünya-palanga-dükkân D) Dükkân-palanga-yenidünya
E) Dekor-yenidünya-palanga
Cevap: B

8. Orta oyunu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Orta oyununda yazılı bir metin yoktur. Oyun kişiler tarafından doğaçlama olarak oynanır.
B) Orta oyunu için hayal oyununun perdeden yere inerek üçüncü boyut kazanmış hâlidir denilebilir.
C) Orta oyunu araç ve yöntem açısından Karagöz oyununa benzer.
D) Orta oyunu perdede değil, seyircinin çepeçevre kuşattığı bir meydanda, canlı oyuncularla oynanan doğaçlama bir oyundur.
E) Orta oyunu, belli bir durumun ya da olayın çevresinde örülmüş çalgı, şarkı, dans, taklit ve konuşmalardan oluşmuştur.
Cevap: C

9. (I) Karşı derenin yamacında beliren karartının, fıstık toplamaya giden bir köylü olduğunu anlıyorum. (II) Eşeği üzerinde türkü söyleyerek doğanın ezgisine o da katılıyor. (III) Kumrular, serçeler bazen de denizden kopup gelen martı çığlıkları rüzgârın uğultusuyla güzel bir melodi oluşturuyor gökyüzünde. (IV) Temiz havanın da etkisiyle bu müzik coşku veriyor bana. (V) Yürüdükçe açıldığımı hissediyorum.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi yapısı bakımından ötekilerden farklıdır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: D

10. Çok acele yurda gitmek istiyordu; eşyalarını yerleştirecekti dolabına bugün. Bu cümle ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Birleşik fiil kullanılmıştır.
B) Yan cümlecik kullanılmıştır.
C) Olumlu-birleşik cümledir.
D) Öge ortaklığı vardır.
E) Her iki yüklem de fiildir.
Cevap: C

11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?

A) İnsanki bozuk paralarda bozgundur, yenilmiştir.
B) Katkısı ve ilgisi nedeniyle, kahve ikram edildi.
C) Renkler boşalmıştı bayrakların üstüne.
D) Dimdik çıkıyordu ırmaktan yukarı balıklar.
E) Yok oluş muydu hep varmak istediğim yer?
Cevap: A

12. Hangi imparatorluk hüküm sürmüş günümüze kadar, hiç düşündünüz mü (I) Süren olsaydı bile sonsuza kadar yaşayamazdı ki (II) Öyleyse çatışmak niye (III) Niçin boğuşmak (IV) Burada kalmaya çalışmak hangi aklın işi (V)

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangisine soru işareti (?) getirilemez?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: B