Yazının icadından önce zamanın dönemlendirilmesi

Tarih öncesinin sınıflandırılmasında, insanın sosyo-ekonomik hayatını ilgilendiren teknolojik gelişmeler esas alınmıştır. Bu konuda günümüze kadar ortaya konan birçok modeller vardır. Bunlardan öne çıkan bazıları:

a) Teknolojik Model [kullanılan aletlere göre Eski Taş (Paleolitik) Çağı, Orta Taş (Mezolitik ) Çağı, Yeni Taş Çağı (Neolitik), Bakır Taş (Kalkolitik ) Çağı]

b) Sosyoekonomik Model(avcılık, balıkçılık, çobanlık, tarım ve uygarlık aşamaları)

c) Kültürel Model [Yazı merkezli, tarih öncesi (prehistoria) ve tarih çağları şekline iki dönem]

d) Arkeolojik model (yabanıllık, barbarlık ve uygarlık dönemleri)

e) Ekonomik ve Toplumsal Model (Yabanıllık Çağı ve Uygarlık Çağı) vd. Sonuç olarak günümüzde üzerine uzlaşılan aşağıdaki şablon kullanılmaktadır.

• Yaklaşık; MÖ 1 milyon- 15000 Eski Taş Çağı (Paleolitik Çağ)
• Yaklaşık; MÖ 15000- 8000 Ara Taş Çağı (Mezolitik Çağ)
• Yaklaşık; MÖ 8000- 5500 Yeni Taş Çağı (Neolitik Çağ)
• Yaklaşık0 MÖ 5500- 3000 Bakır Taş Çağı (Kalkolitik Çağ)
• Yaklaşık; MÖ 3000- 1200 Tunç Çağı

Unutulmamalıdır ki her coğrafi bölgede insanların izlemiş olduğu gelişim seyri diğerleri ile aynı dönemlerde olmamıştır. Bu şablon ortalama kabul edilen verilerdir.

PALEOLİTİK 3 - 1500 Karain ve Yarımburgaz Mağaraları. İnsanoğlu ayakları üzerinde

MEZOLİTİK Yaklaşık 15.000-8.000 Samsun Tekeköy, Antalya Belbaşı ve Beldibi Kumbucağı Mağaralarında renkli duvar resimleri. Üretici-Yerleşik hayat

NEOLİTİK Yaklaşık 8.000-5.5000 Ergani Çayönü, Burdur Hacılar, Konya Çatalhöyük, Karaman Canhasan vd. Yerleşik düzene geçiş, sırlarla dolu Şanlıurfa Göbeklitepe

KALKOLİTİK MÖ 5.500-3200 Burdur Hacılar, Denizli Beycesultan, Karaman Canhasan, Mersin Yumuktepe İstanbul Fikirtepe vd. Yaygın seramik kaplar, konut alanlarının dışında mezarlar.

TARİH ÇAĞLARI TUNÇ (Bronz)MÖ 2000-12000 Malatya Arslantepe, Çorum Alacahöyük, Çanakkale Truva V-I. vd. çömlekçi çarkı, kent dokusunda gelişme, çoğalan boyalı seramik, mezar ve ölü gömme kültünde heykeller ve ölü armağanları Asur ticareti ile Anadolu’da yazı yaygınlaşmıştır.