Virüslerle ilgili özellikler

Virüs, sadece canlı hücreleri enfekte edebilen ve böylece replike olabilen mikroskobik enfeksiyon etkenleri. Virüsler; hayvanlardan ve bitkilerden, bakterilerin ve arkelerin de içinde bulunduğu mikroorganizmalara kadar her türlü canlı şekillerine bulaşabilirler.

1. Hücresel yapıları yoktur.

2. Nükleik asit ve onun etrafını çevreleyen protein yapısında bir kılıf bulunur. Buna kapsid veya kılıf proteini denir. Bazı virüslerde kılıf protein etrafında ayrı bir katman bulunur. Bu çoğunlukla membran veya zarf olarak adlandırılır ve lipid, protein ve bazen de karbonhidrat içerir. Hayvan virüslerinde membran (zarf) içeren virüslerin sayısı bir hayli fazladır.

3. Virüsler yapılarında tek tip nükleik asit bulundururlar. Bu ya RNA ya da DNA’dır. Her ikisini birden içermezler. Hayvan virüslerinin çoğu DNA, bitki virüslerinin ise çoğu RNA yapısında genoma sahiptir.

4. Virüsler konukçu hücre dışında replike olamazlar (kendilerini yenileyemezler). Konukçu hücrenin protein sentezi veya nükleik asit çoğaltım sistemini kendileri için kullanırlar. Çok az virüs kendi nükleik asitinin sentezi için enzime sahiptir.

5. Virüslerin tamamı obligat (zorunlu) parazittir. Yani tamamıyla konukçuya bağımlıdır.

6. Virüsler elektron mikroskop ile görüntülenebilirler. Boyutları nanometre ile ifade edilir. 1 nm= 10-6 milimetre veya 1 nm= 10-3 mikrometre (veya 1 nm=10-9 m). Bitki virüslerinin boyutları 20-2000 nm arasında değişir.

7. Enerji (ATP) üretim sistemleri veya protein sentezi için bir mekanizmaya sahip değildirler.

8. Virüsler antibiyotiklere duyarlı değildirler, ancak interferon adı verilen madde insanlarda patojen virüsler üzerinde etkili olabilir.

9. Viral hastalıkların kontrolünde etkili ve tedavi edici bir kimyasalın olmaması, virüslerin çoğalmasının konukçu hücreye bağımlı olması ile yakından ilgilidir. Virüs çoğalmasını durdurmak için kullanılan antiviral maddelerin bir çoğu, konukçu hücrenin nükleik asit veya protein sentezine olumsuz etkisi nedeniyle toksik etkiye sahiptir.

10. Virüsler hücre dışı ortamda kristalize haldedirler. Ancak hücre dışında virüsün enfeksiyon yeteneğini sürdürmesi virüs türlerinegöre oldukça değişkendir. Tobacco mosaic virus (TMV) gibi virüsler hücre dışı ortamda uzun süre kalabilirken Apple mosaic virus (ApMV) gibi bazı virüsler ise birkaç dakikada hastalık oluşturma yeteneğini yitirmektedir.