Ünsüz sertleşmesi nedir

Ünsüz Benzeşmesi (Ünsüz Sertleşmesi) Türkçede sert ünsüzle biten bir sözcüğe yumuşak ünsüzlerden “c, d, g” ile başlayan bir ek geldiğinde, ekin başındaki ünsüz değişerek sertleşir. Bu ses özelliğine ünsüz uyumu, ünsüz sertleşmesi veya ünsüz benzeşmesi denir. Örneklere bakacak olursak:

Sert Ünsüzler: ç, f, h, k, p, s, ş, t (Sert sessizleri FıSTıKÇı ŞaHaP olarak kodlayabiliriz.)

Yumuşak Ünsüzler: c, d, g, b, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z

Ünsüz benzeşmesinde;
c ünsüzü → ç ünsüzüne,
d ünsüzü → t ünsüzüne,
g ünsüzü → k ünsüzüne dönüşerek sertleşir.

• Gökten üç elma düşmüş. (Gök+den = gökten)
• Çok unutkan biridir. (Unut+gan = unutkan)
• Sırtındaki yükü yavaşça yere indirdi. (Yavaş+ca = yavaşça)
• Paketleri sarmakta çok hünerlidir. (Sarmak+da = sarmakta)
• Irmaktan su içmek çok zordu. (Irmak+dan = ırmaktan)
• Evin salonu genişçe idi. (Geniş+ce = genişçe)
• Soluğu kebapçıda almıştık. (Kebap+cı = kebapçı)
• Çalışkan bir öğrenci idi. (Çalış+gan = çalışkan)
• Türkçede sesteş kelimeler vardır. (Ses+deş = sesteş)
• Yurttan iyi haberler geliyordu. (Yurt+dan = yurttan)