Ünlü düşmesi nedir

Ses olayları kelimelerin yapısında da meydana gelebilir. Ses bilgisi bakımından kelimede anlam konusunun iyi anlaşılması ve öğrenilmesi gerekir. Türkçedeki sesli harflerin uyumu yazarken ve konuşurken bazı değişikliklerin kurallara bağlı olarak gerçekleşmesini sağlar. Benzeşme, kaynaşma, yumuşama, düşme gibi olaylar sesli harflerin ve sessiz harflerin özelliklerine göre değişiklik göstermekte ve kelime yapısının değişmesinde etkin rol oynamaktadır. Ünlü düşmesi en az iki hece olan kelimelerin sonuna ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde ikinci hecedeki ünlünün düşmesi ile gerçekleşir.

Ünlü düşmesine örnekler şu şekildedir:

• isim-im --> ismim
• keşif-im --> keşfim
• omuz-un --> omzun
• alın-ın --> alnın
• beyin-in --> beynin
• fikir-im --> fikrim
• çevir-e --> çevre
• ağız-ı --> ağzı
• burun-u --> burnu
• koyun-u --> koynu

Ünlü Düşmesi Nedir

Türkçe dilinde, son hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan kelimelere ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde, kelimenin son hecesindeki ünlü düşer.

Bu ses olayına ünlü düşmesi ya da hece düşmesi denir.

• Bazı ünlü ile biten isim köklerine “-la -le” ekleri getirilip fiil türetildiğinde ünlü düşmesi meydana gelir. (koku -la- → koklamak)
• Bazı renk isimlerine “-ar, -er” isimden fiil yapma eki getirildiğinde ünlü düşmesi meydana gelir. (sarı -ar- → sararmak)
• Bazen iki kelime birleşerek birleşik kelime oluşturulduğunda ünlü düşmesi meydana gelir. (kahve altı → kahvaltı)

Aşağıda 30 adet ünlü düşmesi örnekleri verilmiştir. Kelimeler alfabetik sıraya göre listelenmiştir.

Ünlü Düşmesine Örnek Kelimeler (Hece Düşmesi)

• Ağız –ım → ağzım
• Alın –ı → alnı
• Ayır –ım → ayrım
• Beyin –im → beynim
• Boyun –u → boynu
• Burun –un → burnun
• Çevir –im → çevrim
• Devir –im → devrim
• Emir –et- → emret(mek)
• Fikir –i → fikri
• Gönül –ü → gönlü
• İsim –iniz → isminiz
• Kahve altı → kahvaltı
• Karın –ı → karnı
• Karın –ım → karnım
• Kayın ana → kaynana
• Kayıp etmek → kaybetmek
• Kıvır –ım → kıvrım
• Koku –la- → kokla(mak)
• Oğul –u → oğlu
• Oyun –a- → oyna(mak)
• Ömür –üm → ömrüm
• Sabır –et- → sabret(mek)
• Sarı –ar- → sarar(mak)
• Savur –ul- → savrul(mak)
• Sızı –la → sızlamak
• Şekil –i → şekli
• Şükür etmek → şükretmek
• Uyu –ku → uyku
• Zikir –et- → zikret(mek)