Tevazu, hilm ve rıfk kavramlarının anlamı

Tevazu: Nefsini her zaman ikinci planda tutmak, alçak gönüllü olmak, kendi hatalarının farkına varması, gurur ve kibirden uzak bir hayat yaşayan insanlara denir.

Hilm: Yumuşak huyluluk, yumuşak karakterlilik, sakin tabiatlılık, nefsi hakim olma halidir. İntikam almaya gücü yettiği halde, öfkeye sebep olacak söz ve davranışlara kızmamak, tahammül göstermektir.

Kur'an'da hilm kavramı, Allah'ın kulları ile olan ilişkisinde ve insanların birbirleriyle olan ilişkisinde ortaya çıkan bir kavramdır. Allah'ın özelliği olarak hilm, kullarına karşı yumuşak davranışlı ve merhametli demektir.

Rıfk: İşlerde zorluk göstermeyip kolaylık göstermek, yumuşak ve müsamahakâr davranmaktır. Bir çok ayet-i kerimede Allah Teâlâ’nın Halîm olduğu zikredilmektedir: “Allah Gafurdur, Halîmdir.” (Bakara 2/225) “Allah her şeyi hakkıyla bilir. Hilm sahibidir.” (Hac 22/59) “Allah Gafur’dur, Halîm’dir.” (Maide 5/101) Rıfk u mülâyemet hakkında Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmaktadır: “Muhakkak Allah lütuf sahibidir. Yumuşaklığı sever ve sertlikten dolayı vermediğini yumuşaklık sebebiyle verir.” (Ebû Dâvud, Edeb 11; Buhârî, İstîtâbe 4, İsti’zan 22, Deavât 59, edeb 35; Müslim, Birr 77, Selâm 10;Tirmizî, İsti’zan 12; İbn Mâce, Edeb 9; Dârimî Rikâk 75; Muvattâ, İsti'zan 38; Ahmed b. Hanbel, 1,112, IV, 87, VI, 37, 85, 199; İbn Ebî Şeybe, Musannef, 6/87) “

Rıfk: Huyda ve hareketlerde ılımlı olma, nezâketle davranma, yavaşlık, mülâyimlik anlamındadır.

“Yumuşak ve yararlı olmak; yardım etmek” anlamlarındaki rıfk kelimesi terim olarak “iyi huyluluk, uyumlu, geçimli ve nazik olma, yumuşak davranma” mânalarına gelir. Ayrıca lutf, leyn (yumuşaklık), hilm, teysîr (kolaylık gösterme) kavramları rıfk ile yakın anlamda; “sertlik, kaba ve kırıcı davranış” mânasındaki unf, gılzat, hiddet, huşûnet, hurk ve şiddet karşıt anlamda kullanılmaktadır. (Lisânü’l-Arab, “rfķ” md.; Tâcü’l-arûs, “rfķ” md.; İbn Hazm, s. 48, 62, 75; Gazzâlî, III, 184-185)

Güzel ahlakı öğütleyen ayet ve hadisler