Tesbih ne demektir

Tespih değil tesbih'tir doğru yazımı ve kelimenin aslı.

tesbih; "s-b-h" kökünden arapça fiilin nesne halidir, saymak, sayarak anmak basit anlamı da var olduğu kabul edilen, Allah'ı ululamak, onu tüm eksik ve kusurlardan tenzih etmek anlamı taşır özünde. Ayırmak, yüceltmek manasına da gelir aynı zamanda. Her bir tesbih tanesi bir kez anmak demektir yani.

Bir ibadet aracıdır. Namazlardan sonra 33’er kez tekrarladığımız Sübhanallah, Elhamdülillah, Allahuekber sözlerini sayabilmek için kullandığımız ipe dizili tanelere bu adı vermişiz. Ayrıca her bir tanesi Yüce Yaratıcı’nın 99 güzel ismini(esma-yi hüsna) simgeler.

Sadece İslamiyet’de değil diğer dinlerde de yeri vardır. Uzak Doğu dinlerinde yaygın biçimde görülen 100 taneli olan model, Avrupa katoliklerinin rahip ve rahibelerinde 64 taneyle ve çarmıha gerilmiş İsa tasvirli haçıyla dini kıyafetlerin tamamlayıcısıdır. Dua aracı olarak ilk defa M.Ö.800 yıllarında Hindular tarafından kullanıldığı tahmin edilmektedir. Ortodoks Yunanistan’da ise komboloi denilen ve 15, 18 gibi kesin olmayan sayıda taneli olanlar ‘oyalanma’ olarak kullanılmaktadır.

Türkler için sadece, “ipe dizilmiş boncuklar”dan ibaret değildir.Yapıldığı malzemeye, tanelerinin tornadan çekiliş tarzına ve onu imal eden ustaya kadar ayrı ayrı değerler ifade eder.

Türk Hat Sanatı için vaktiyle söylenen ve günümüz içinde geçerli olan bir söz vardır: “Kur’an-ı Kerim Hicaz’da nazil oldu, Mısır’da okundu ve İstanbul’da yazıldı” derler.