Tanzimat fermanının getirdiği yenilikler

Osmanlı Devleti'nin yaşadığı sorunlardan biri olan Mısır meselesinde Avrupa Devletleri'nin desteğini almak maksadıyla, Osmanlı Devleti'nin içtimai düzenlemeler vaat etmesi sonucunda Sultan Abdülmecit döneminde Mustafa Reşit Paşa tarafından 3 Kasım 1839 yılında Tanzimat Fermanı ilan edilmiştir.

Tanzimat Fermanı ile birlikte özellikle azınlıklar ve gayrimüslimler sosyal ve siyasi statüler kazanmaya başlamıştır. Osmanlı Devleti'nde devlet geleneği anayasal bir düzleme oturmaya başlamıştır. Bu bakımdan gelenekten ilk kopuşlardan biri olarak Tanzimat Fermanı gösterilmektedir.

Tanzimat Fermanı, herkesin yaşama, mülkiyet ve namus gibi kişisel haklarının korunmasını kanunla güvence altına almıştır. Bu güvence, Osmanlı topraklarında yaşayan tüm Müslüman ve gayrimüslimleri kapsadığından toplumsal eşitliği de getirmiştir.

Tanzimat Fermanı'nın getirdiği yenilikler şu şekildedir:

• Herkes kanun önünde eşit olacak, her gücün üstünde kanun gücünün olduğu kabul edilecektir.
• Hiç kimse yargılanmadan haksız yere idam edilmeyecektir.
• Askere alma ve terhis işlemleri belirli kurallara bağlanacaktır.
• Müslüman, Hristiyan ve Musevi bütün halkın can, mal ve namus güvenliği sağlanacaktır.
• Vergiler herkesin gelirine göre toplanacaktır.
• Herkes mal ve mülk sahibi olabilecek, isterse malı ve mülkü
• satabilecek veya miras bırakabilecektir.
• Osmanlı vatandaşlarının can ve mal güvenliği teminat altına alınmıştır.
• Osmanlı vatandaşlarının mal edinme ve miras elde etme hakkı düzenlenmiştir.
• Osmanlı vatandaşlarının hukuk önünde vatandaşlık esaslarına sahip olmaları sağlanmıştır.
• Osmanlı vatandaşlarına bir suç karşısında açık yargılama hakkı tanınmıştır.
• Osmanlı vatandaşları için gelire göre vergi ödeme hakkı ortaya konmuştur.
• Osmanlı vatandaşlarının askerlik görevi vatandaşlık görevi sayılmıştır.
• Osmanlı vatandaşlarının askerlik süresi sınırlandırılmıştır.
• Osmanlı vatandaşları kanun önünde eşit sayılmıştır.
• Osmanlı Devleti'nde hukukun üstünlüğü prensibi anayasal olarak sağlanmıştır.
• Osmanlı vatandaşlarına devlet güvencesi sağlanmıştır.
• Osmanlı Devleti'nde suçların kişisel olması ortaya konmuştur.

Tanzimat dönemi ile birlikte yenileşme ve düzenleme hareketleri sosyal ve siyasal alanda sürmüştür. Azınlıklar ve gayrimüslimler gün geçtikçe daha çok hak elde ederek Osmanlı Devleti'nde parçalanmanın başlangıcı oluşturmuşlardır.

Devam eden vetirede Islahat Fermanı da yayınlandıktan sonra sosyal ve siyasal statüler azınlıklar ve gayrimüslimler için Avrupa Devletleri lehine dönmüştür.