Saatleri Ayarlama Enstitüsü Kitap Özeti Olaylar Kahramanlar - Ahmet Hamdi Tanpınar

Kitabın Adı:Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Kitabın Yazarı:Ahmet Hamdi Tanpınar

Kitabın Özeti:

Hayri İrdal küçük yaşta bir saatçinin yanına çırak girer. Ustası rind, filozof bir sanatçıdır. Hayri ona hayranlık duyar. Bütün gücüyle çalışır. Birinci Dünya Savaşı başlayınca askere alınır. Dört yıl sonra İstanbul’a döner. Abdülselam Efendi’nin kızı Zehra ile evlenir. Yıllar geçer, karısı ölür. Hayri İspiritizmacılar Kulübü’ne üye olur. Orada çeşitli insanlar görür. Pakize adındaki kadınla da orada tanışır ve onunla ikinci evliliğini yapar. Fakat aklı hep saatlerle doludur. Hayatın gerçeklerinden uzak, havada, düşte yaşar gibidir.

Kahvede bir arkadaşı ona Halit Ayarcı adlı birini tanıştırır. Hayri’de büyük değişikliğe yol açar bu tanışma. Halit de saatlere tutkundur.

Halit ile Hayri hemen dost olurlar. Giderek «Saatleri Ayarlama Enstitüsü»nü kurarlar. Hayri artık gerçek mutluluğu bulmuştur.

Enstitü kısa zamanda tanınır. Ünü dış ülkelere dek gider. Hayri bütün benliğini işine verir. Karısı Pakize onu arkadaşı Halit ile aldatır, ondan bir de kızı olur. Çocuğa «Halide» adını takmak ister. Öyleyken kocası bir şey anlamaz. Hatta, ona «ne iyi etmişiz de arkadaşımın adını koymuşuz kızımıza, onu çok sevdiğimiz için olacak çocuk gittikçe Halite benziyor» der.

Ne var ki, Hayri’nin sevinci uzun sürmez. Amerika’dan uzmanlar gelir, incelemeler yaparlar ve Enstitü’nün gereksizliğini öne sürerler. İlgililer de onlara hak vererek Enstitüyü kapatmaya kalkarlar. Bunun için bir tasfiye komisyonu kurulur. Fakat Halit komisyonunu öyle bir ayarlar ki eski görevliler iş başında kalır. Böylece Enstitü de kapatılmamış olur.

Bir süre sonra Halit bir kazada ölür. Hayri buna çok üzülür. Ama, az da olsa, o günden sonra hayalden hayata gözlerini çevirir. Gerçekleri görmeğe başlar.

Kitap Hakkında Yorumlar ve Yargı

«Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur (1949), Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanları gene gerçekçi akımın dışında kalan fakat yaşaya geldiğimiz ekinç değişimini güçlü yorumlarla tartışan ve uygarlığımızın geçmişe bağlı değerlerini yorumlayan psikolojik yönce de zengin denemelerdir. Bu iki kitap sanatımızda eksikliği pek çok görülen düşünce romanı türünün güzel örnekleridir. Tanpınar’ın ekinç tarihçesi ve estet kişiliği romanlarına doyurucu bir özle olgun bir anlatış kazandırmıştır. Saatleri Ayarlama Enstitüsü kendi yalanına kendisini kuvvetle kaptırmış bir dolandırıcının hikayesi arasından toplumumuza ait pek ilginç gözlemleri yeni bir humour havası içinde ortaya serer.» (Konur Ertop).