Pekiştirmeli sözcüklerin yazılışı nasıldır, pekiştirmeli kelimeler nasıl yazılır

Sıfat veya zarf görevindeki pekiştirmeli sözler bitişik yazılır: apaçık, apak, büsbütün, çepeçevre, çırılçıplak, dümdüz, düpedüz, gömgök, güpegündüz, kapkara, kupkuru, masmavi, mosmor, paramparça, sapasağlam, sapsarı, sırıl­sıklam, sırsıklam, sipsivri, yemyeşil vb.

Pekiştirme nedir

Türkçe dilbilgisinde önemli bir yere sahip olan pekiştirme, cümle içerisinde kullanılan herhangi bir sözcüğün anlamını daha da baskın hale getirmek için o sözcüğün sonuna eklenen ilave sözcükler anlamını taşır. İlave dışında kelimenin tekrar etmesi de pekiştirme olarak kabul edilir.

Türkçede toplam 5 tür pekiştirme mevcuttur. P harfi başta olmak üzere; m, s ve r harfleri pekiştirme harfleri olarak bilinir. Kelimenin ilk hecesi alınıp sonuna bu harflerden biri getirilir ve ortaya çıkan yeni hece, kelimenin başına eklenir.

Pekiştirme sözcükleri ile cümle kurarken yazım hatalarına dikkat edilmesi gerekir.

Kelimenin ilk hecesine, ‘m, p, r, s’ getirilerek yapılan pekiştirme: Burada kelimenin ilk hecesine getirilen bu harfler ile beraber pekiştirme gerçekleştirilir.

• Yeşil = Yemyeşil
• Sarı = Sapsarı
• Koyu = Kopkoyu
• Mavi = Masmavi

Görmüş olduğunuz gibi bu şekilde daha birçok farklı kelimeyi daha anlamlı ve etkili hale getirebiliriz. Peki yukarıda ne yaptık? Renklerin çok daha yoğun bir renge sahip olduğunu anlatmak için pekiştirme gerçekleştirdik.

Sözcüklerin ilk hecesine ‘m, p, r, s’ ile ‘a, e’ getirilerek yapılan pekiştirme: Bu defa kelimelere bu harfleri getirerek etkili bir pekiştirme gerçekleştirelim.

• Çevre = Çepeçevre
• Gündüz = Güpegündüz
• Düz = Düpedüz
• Sağlam = Sapasağlam

Pekiştirmeli kelimeler nasıl yazılır

Pekiştirmelerin yazımı, ikilemeler ile benzer özellikler taşır. Zarf ya da sıfat olarak kullanılan bu tür kelimeler, çoğunlukla bitişik bir şekilde karşımıza çıkar. Aşağıda bu tür sözcüklere örnek olarak gösterilen kelimelerin yer aldığı cümleler bulunmaktadır:

• Rahatsız olduğu için yüzü “bembeyazdı.” Bu cümledeki “bembeyaz” kelimesi pekiştirmeli kelimelere örnek olarak verilebilir.
• Elbisesinde “kopkoyu” bir rimel lekesi vardı. Bu cümledeki “kopkoyu” kelimesi de aynı şekilde pekiştirmeli sözcüklerden biridir.
• “Yemyeşil” gözleri ile etrafa bakıyordu. Bu cümledeki “yemyeşil” kelimesi de göz renginin vurgulanması için kullanılmıştır.
• Yüzü birden “kıpkırmızı” oldu. Yine bu cümlede geçen “kıpkırmızı” sözcüğü de kişinin yüzünün ne kadar çok kızardığını vurgulamaktadır.
• “Pespembe” elbise ile oldukça zarif görünüyordu. Bu cümledeki “pespembe” kelimesinde elbisenin rengi vurgulanmaktadır.

Yukarıdaki örnekler dışında ikilemeler ile kurulan pekiştirmeli kelimeler de mevcuttur. İkileme kullanılarak oluşturulan pekiştirmeli sözcükler aşağıdaki gibidir:

• Annemle birlikte evin her yerini “pırıl pırıl” yaptık.
• Onu artık “ara sıra” görüyorum.
• Bütün bu duydukların “yalan yanlış” açıklamalardan ibaret.
• Senin hakkında “ileri geri” konuştuklarını biliyor musun?