Pabucu dama atılmak deyiminin anlamı ve kısaca hikayesi nedir

Pabucu dama atılmak deyiminin anlamı:

Önceleri sahip olduğu değer ve itibarı kaybetmek, bunu başka birine kaptırmak. Bir şeyin daha iyisine sahip olduğu için diğerini bir kenara itmek.

Pabucu dama atılmak deyiminin hikâyesi:

Anadolu’da söylene bir söz vardır. Evde unun olacağına, çarşıda iyi ünün olsun, diye. Ün yani itibar, saygınlık, iyi söz ve davranışlar. İnsanların itibarı söylediği sözde, yaptığı davranışta ve işte belli olur. Değerli ve güvenilir olmak insanın şeref ve haysiyetini yükseltir. İnsanı da toplum karşısına çıkaran, bu değerler değil midir?

Eskiden lonca adı verilen esnaf teşkilatları vardı. Bu teşkilatlar, fiyat istikrarı sağlar, hilesiz mal satımından, her türlü yolsuzluğa kadar bütün işleri yerine getirirdi. Yapılan ayakkabıların da sağlam ve zarif olması arzu edilen bir durumdu.

Bir gün, bir müşteri ayakkabısının çabuk yırtıldığını, sağlam dikilmediğini söyler ve ayakkabı yapan kunduracıyı şikâyet eder. Kunduracı, yaptığı bozuk ve kalitesiz ayakkabı yüzünden çağrılarak azarlanır. Müşterinin de parası iade edilir ve beğenilmeyen ayakkabılar dama atılırmış.

Ne unun kaldı ne ünün,

Pabucunu dama attılar.

Zengindin, şimdi fakirsin

Altın iken bakıra döndün.

Pabucu Dama Atılmak

Osmanlı devrinde herkesin meslek ahlakı ilkeleriyle çalıştığı o dönemlerde bir zanaatkarın yaptığı işte ihmal veya hileye sapması nadir görülen hadiselerdendir. Çabucak bozulan, yırtılan veya çürüyen mallarda bir hile aranır, bulunursa kethüdaya şikayetle ilgilisinin cezalandırılması istenirmiş.

Takdir edilir ki ayakkabı imalatı bu tür şikayetlere açık bir meslektir. Kısa sürede eskiyen ayakkabının kullanım hatası mı, yoksa üretim hatası mı olduğu sık sık tartışma ve şikayet konusu edilmeye başladığı devirlerde, çürük çarık yapılan, çabuk sökülen yahut delinen ayakkabılar dolayısıyla kethüda sık sık çarıkçılar yiğitbaşısını çağırıp tahkikat yaptırır olmuş. Eğer bir imalat hilesi söz konusu ise ilgili usta çağrılır, esnafın ileri gelenleri, yiğitbaşı ve diğer meslek temsilcileri huzurunda kethüda tarafından tekdir edilir, aldığı ücretin müşteriye iadesi sağlanır, dava konusu olan ayakkabı da kullanılmamak için dama atılırmış.