Öğrenci yurtlarının ruhsat yetkisi MEB'e geçiyor

TBMM Genel Kurulu'nda görüşülen Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapan Tasarı'nın yasalaşması ile öğrencilere barınma hizmeti veren ticari işletmeler için kurum açma ve ruhsat düzenlenme yetkisinin Milli Eğitim Bakanlığına devredilmesinin ardından bakanlıkça yeni bir yönetmelik yayımlanacak.

Kanun tasarısında özel yurtlara ilişkin yeni hükümleri düzenleyen ilgili madde, 23 Kasım'da TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmişti.

İlgili maddeye göre, özel öğretim kurumlarında olduğu gibi öğrencilere özel barınma hizmeti sunan kurumların iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, Milli Eğitim Bakanlığınca verilecek. Mevzuata aykırılık tespit edilirse bakanlıkça bu kurumlara kapatma işlemi uygulanabilecek. Bakanlık, bu yetkisini valiliklere de devredebilecek.

- Bakanlık denetim standartlarını belirleyecek

Yeni uygulamayla, ülke genelinde öğrencilere özel barınma hizmeti veren kurumların ruhsatlarına ilişkin belediyeler arasında farklı uygulamalardan kaynaklanan sorunların giderilmesi amaçlanıyor. Bu kapsamda, özel öğretim kurumlarında olduğu gibi, bu hizmeti verecek kurumların iş yeri açma ve çalışma ruhsatı da Bakanlık tarafından düzenlenecek.

Bakanlık, tasarının TBMM'de yasalaşmasının ardından öğrenci yurtlarına ilişkin yönetmelik çıkaracak. Bu düzenlemede yurt, pansiyon, öğrenci apart evi, stüdyo ev gibi öğrenciye barınma hizmeti veren merkezlerin standartları belirlenecek ve buna göre denetim yapma yetkisine sahip olunacak.

Yönetmelik ile ortaokul ve lise öğrencilerine barınma hizmeti veren bütün kurumların ruhsatlandırma, standart belirleme ve denetlemelerine ilişkin kriterler genişletilecek.

Bakanlığın yeni yönetmelik taslağına göre, açılacak yurtların ilgili mevzuata uygun yangın merdiveni, yangına karşı otomatik söndürme malzemesi bulundurması gerekecek. Binanın yapı malzemeleri de yangına ve depreme dayanıklı olacak. Yangın merdivenlerinin ve kapılarının yanmaz madde ile yapılması şartı getirilecek. Yurtta barınmaya başlayacak her öğrenciye yurdun tanıtılması, acil durumlarda tahliye ve hareket tarzının anlatılması istenecek. En kısa sürede yurtlarını yeni yönetmeliğe uygun hale getirmeyenler hakkında kapatmaya kadar gidebilecek cezalar verilecek.

- Aladağ'daki kız öğrenci yurdu

Öte yandan, yanan Adana'nın Aladağ ilçesindeki özel öğrenci yurdu, Aladağ Kurs ve Okul Talebelerine Yardım Derneği kuruculuğunda 4 Haziran 1997'de açıldı. Müstakil binada, 54 kontenjanlı ve yemekli olarak ücretsiz hizmet veren yurtta yemek hizmetleri ve temizlik hizmetleri yurdun kendi personeli tarafından yürütülüyordu. Yurt yönetimince 18 Kasım 2016'da İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne 31 öğrencinin yurtta barındığı bildirildi.

Kız yurdu, 26 Ekim 2015 tarihinde Adana İl Milli Eğitim Müdürlüğü maarif müfettişleri tarafından, 26 Mayıs 2016 tarihinde ise Aladağ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünce denetlendi. Maarif müfettişlerinin denetiminde, binanın yangından korunmasına yönelik olarak her katta yangın tüplerinin bulunduğu, yangın tüplerinin periyodik bakımlarının yapıldığı, yangın söndürme tatbikatının yapılmadığı, binada yangın merdiveninin bulunduğu tespitlerinde bulunuldu. Aladağ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün yaptığı denetimde ise yurt binasının yangına karşı gerekli tedbirleri aldığı belirtildi.

- Özel yurtların açılış izin ve ruhsatları

Türkiye'de 2 bin 242 ortaöğrenim, bin 645 yükseköğrenim yurdu olmak üzere toplam 3 bin 887 özel öğrenci yurdu faaliyet gösteriyor. Toplam 374 bin 327 kontenjanı olan yurtlarda 203 bin 996 öğrenci barınıyor.

Özel öğrenci yurtları 3 Kasım 2004 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği hükümlerine göre açılarak işletiliyor ve denetleniyor. Yurtların açılış izinleri valiliklerce, iş yeri açma ve çalışma ruhsatları da belediyelerce veriliyor.

Yurtların açılışlarında, sağlık ve güvenlik şartlarına uygun aydınlatma ve ısıtma sistemi, ilgili mevzuata uygun yangın merdiveni, yangına karşı söndürme malzemesi ve tesisatı, yetkili kuruluştan alınan, binanın yangına karşı yeterli güvenliğe sahip olduğuna dair rapor, yapı kullanma izin belgesinde kullanım amacı yurt olan binalar haricindeki binalar için depreme ilişkin mevzuata uygun olduğuna dair belge, binanın sağlığı olumsuz yönde etkileyen endüstriyel kuruluşlardan uzak olduğunu belirten yetkili kuruluştan alınan belge, binanın depreme dayanıklılığını gösteren belge, yapı kullanma izni belgesi, açılış şartları olarak isteniyor. Mevcut mevzuat hükümleri doğrultusunda valilikçe açılış izni verilen yurtların iş yeri açma ve çalışma ruhsatları yetkili idarelerce (belediyeler, il özel idareleri) tarafından düzenleniyor.

Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlükte bulunan Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliğinde 2011 yılında yapılan düzenleme ile ortaöğrenim yurtlarında ders yılı ile sınırlı olmak üzere ilköğretim 6'ıncı, 7'inci 8'inci sınıf öğrencilerinin geçici barınmasına izin verildi.

Yurtlar denetlenirken, gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin tabi oldukları mevzuat hükümleri ve yönetmelikte belirtilen esaslar dikkate alınıyor. Yurtlar, yönetmeliğe göre gerekli görüldüğünde Bakanlıkça, mülki idare amirleri tarafından ise hazırlanan plan doğrultusunda yılda iki defa denetleniyor.

Yurtların denetiminde Rehberlik ve Denetim Başkanlığının Özel Öğrenci Yurtları Rehberlik ve Denetim Rehberinde yer alan "Yurdun bina standartları ve hizmet ortamları, alınan güvenlik tedbirleri, öğrenci işleri, personel durumu, tespit edilen sorunlar ve çözüm önerileri, yönetim süreçleri" gibi hususlar dikkate alınıyor.

27 Ekim 2016'da Valiliklere müsteşar imzasıyla gönderilen talimatla özel öğrenci yurtlarının denetim planı haricinde de yeniden denetiminin yapılması istendi.

Yurt müdürlerine ilişkin il milli eğitim müdürlüğünce atama tamamlandıktan sonra, geçen yıl MEB, bir uygulama başlattı ve yurt müdürlerini hizmet içi eğitim seminerine aldı. Bu kapsamda geçen yıl yaklaşık bin idareci hizmet içi eğitimine katıldı. Yangının yaşandığı yurt idarecilerinden bir kişi de 16-18 Mayıs 2016 tarihinde yapılan hizmet içi eğitime katıldı. Bu eğitimde genel yurt mevzuatında uyulması gereken hususlar, ergenlik ve iletişim ile alınması gereken tedbirler konusunda yetkililerce bilgilendirildi.

MEB'e bağlı olmayan ama yurt gibi çalışan yerlerin valiliklerce kapatılması gerektiği yönetmelikte yer alıyor. İllerde bu faaliyetlerin aksamadan yürütülmesi için 25 Mayıs 2015 tarihinde valiliklere genelge gönderilerek illerde izleme ve koordinasyon komisyonları kuruldu ve bu yerlerin etkili denetimlerinin yapılması talep edildi.

- MEB bünyesindeki yurtlar

Özel yurtlar dışında ayrıca MEB bünyesinde 2 bin 542'si orta öğrenim öğrencilerine hizmet veren pansiyon ve 325'i de temel eğitim öğrencilerine hizmet veren toplam 2 bin 867 kurum bulunuyor. 2 bin 542 ortaöğrenim yurdunun kapasitesi 431 bin 958 olup bu kurumlarda 296 bin 678 öğrenci barınıyor. Ortaöğrenim yurt ve pansiyonlardaki doluluk oranı yüzde 68 dolayında.

Ortaokul bünyesinde 325 Yatılı Bölge Ortaokulu'nun (YİBO) toplam 99 bin 946 kapasitesi bulunuyor ve 56 bin 515 öğrenci barınıyor.

YİBO ve ortaöğrenimdeki toplam kapasite ise 531 bin 904 olup, bu kurumlarda 359 bin 181 öğrenci barınıyor. Bu kurumlarda doluluk oranı yüzde 67,5 dolayında. Kontenjan sorunu bulunmamasına rağmen 81 bin 514 kapasiteli 409 pansiyon projesi inşaatı devam ediyor ve gelecek eğitim öğretim yılından itibaren hizmete girecek.

Adana'da ise toplam 6 YİBO (Feke, İmamoğlu, Karaisalı, Kozan, Saimbeyli ve Tufanbeyli) bulunuyor. Kapasitesi bin 530 olan bu kurumlarda bin 17 öğrenci barınıyor.

Ayrıca, Aladağ ilçesinde bulunan Sinanpaşa YİBO pansiyon kısmına depreme dayanıklı olmadığı gerekçesiyle yıkım kararı verilmesi üzerine İl Milli Eğitim Müdürlüğü yeni pansiyon binası için ihale sürecini başlattı. 300 kişilik pansiyon binasının temeli atıldı, gelecek eğitim öğretim yılı başı itibarıyla hizmete açılması planlanıyor. Yıkılan okul pansiyonu 160 kapasiteli olup, toplam 92 öğrenci barınmakta idi. Yıkım kararı sonrası pansiyonda kalan öğrenciler Valilikçe alınan tedbirler doğrultusunda Kozan YİBO'ya yerleştirildi.