Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Çıkışı Metni Cevapları (5. Sınıf)

Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Çıkışı Metni Cevapları

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 56 Cevabı

HAZIRLIK

1. Millî Mücadele döneminde bazı önemli tarihler vardır. Bu tarihleri söyleyiniz. Önemini açıklayınız.

Bazı önemli tarihleri şöyle sıralayabiliriz:

• Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)
• Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919)
• Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919)
• Atatürk’ün Ankara’ya Gelişi
• Sevr Antlaşması
• Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılışı
• Kurtuluş Savaşı Sırasında Mücadele Edilen Önemli Cepheler

2. 19 Mayıs 1919 tarihi size neleri çağrıştırıyor?
Cevap: 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıkmıştır ve bu gün, İtilaf Devletleri’nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı’nın başladığı gün kabul edilir. Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir.

1. ETKİNLİK

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 57 Cevabı

Metinde anlamını bilmediğiniz kelimeleri aşağıya yazınız. Kelimelerin anlamlarını şiirdeki bağlamından yararlanarak tahmin ediniz. Kelimelerin sözlük anlamlarını da yazarak tahminleriniz ile karşılaştırınız. Bu kelimeleri birer cümlede kullanınız.

1. Kelimem: engin

• Tahminim: yüksek, ulu.
• Sözlük anlamı: ucu bucağı görünmeyecek denli geniş, uçsuz bucaksız, çok geniş
• Cümlem: Engin dağları aştık da geldik.

2. Kelimem: kuşanmak

• Tahminim: Giyinmek, örtülmek.
• Sözlük anlamı: beline kuşak, kemer, kılıç gibi şeyler bağlamak.
• Cümlem: Silahlarını kuşanıp çıktı yola.

3. Kelimem: som

• Tahminim: Temiz, berrak
• Sözlük anlamı: kaplama olmayan, içi dışı dolu olan, katışıksız, saf.
• Cümlem: Som altından yapılmış tespihi vardı.

2. ETKİNLİK

Metinden hareketle aşağıdaki soruları sözlü cevaplayınız.

1. Gemi, küçük olmasına karşın neden bir donanma heybetine benzetilmiş olabilir?
Cevap: Çünkü içinde Mustafa Kemal vardır. Mustafa Kemal bin orduya bedeldir çünkü.

2. Gemideki asker kimdir? Şair onu neden bin asker kadar güçlü görüyor?
Cevap: Çünkü gemideki asker ülkemizi kurtaracak olan Mustafa Kemal’dir. O vatan aşıyla o kadar güçlüdür ki bin değil bir milyon asker gücündedir.

3. Gemideki asker nereye gitmektedir?
Cevap: Samsun’a oradan da Anadolu’ya vatanı kurtarmaya gitmektedir.

4. “Erzurum yaylasında bir şafak söker” dizesiyle şair hangi olaya vurgu yapıyor olabilir?
Cevap: Erzurum Kongresi’ne katılacak Mustafa Kemal’in bu kongre sayesinde ülkenin kurtuluşunu başlatmasına gönderme yapmaktadır.

3. ETKİNLİK

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 58 Cevabı

“Elindeki topu bana attı.” cümlesindeki “at” kelimesinin hangi anlamda kullanıldığını söyleyiniz. “At” kelimesinin burada kullanılan anlamının dışında başka hangi anlama geldiğini açıkladıktan sonra eş sesli kelimelerle ilgili verilen bilgileri okuyunuz.
“At” kelimesi yukarıdaki cümlede “fırlatmak” anlamıyla kullanılmıştır.
“Köyde herkesin bir atı vardı.” cümlesinde ise “at” kelimesi hayvan anlamıyla kullanılmıştır.
Yazılışları aynı, anlamları farklı olan kelimelere eş sesli (sesteş) kelimeler denir. Kelimeler örneklerde de gördüğünüz gibi kullanıldıkları cümleye göre anlam kazanır.

Aşağıdaki kelimeleri eş seslilik özelliğine uygun olarak iki ayrı cümlede kullanınız.

yüz:

• 1.anlam: Yüzünde güller açmıştı.
• 2. anlam: Babam bana yüz TL verdi.

gül:

• 1.anlam: Gülünce gözleri gülerdi.
• 2. anlam: Bahçeden iki gül kopardı.

4. ETKİNLİK

a. Kök ve eklerle ilgili aşağıda verilen bilgileri okuyunuz.

Kök: Bir kelimenin anlamlı en küçük parçasına kök denir. Türkçede kök kelimenin başında yer alır. Kökler kelimenin bütünüyle de anlam ilişkisi içindedir.
Ek Kelimelerin cümledeki görevini belirtmek veya kelimelerden yeni süzükler türetmek için kullanılan ses ya da hecelere ek denir.

Aşağıdaki kelimeleri köklerine ve eklerine ayıralım:

Birinci kelimede ekleri çıkardıktan sonra parçalayamayacağımız en anlamlı bölüm “sev” olduğundan kelimenin kökü “sev”dir.
İkinci kelimeyi eklerine ayırdığımızda kalan son parça “kale” kelimesidir. Ancak “kale” kelimenin tamamıyla bir anlam ilişkisi taşımadığından kelimenin kökü olamaz. Bu durumda kelimenin kökü “kalem”dir.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 59 Cevabı

b. Önceki sayfada yer alan açıklamalardan hareketle aşağıdaki kelimeleri eklerine ve köklerine ayırınız.

soruşturmak: sor-uştur-mak
çocuklara: çocuk-lar-a
gemisi: gemi-si
öğretmeni: öğret-me-n-i
arabamız: araba-mız
okulda: oku-l-da
çantası: çanta-sı
silgiler: sil-gi-ler
odasında: oda-sı-n-da
denizci: deniz-ci

5. ETKİNLİK

Atatürk’ün katıldığı kongrelerde yaptığı konuşmaları düşününüz. “Sizce konuşmaya başlamadan önce neler söyleyeceğini önceden tasarlamış mıdır? Konuşmaları esnasında nelerden faydalanmış olabilir? Bir lider nasıl konuşmalıdır?” sorularının cevaplarını düşününüz. Etkili konuşma konusunda kısa bir metin yazınız. Yazınızda anlamını yeni öğrendiğiniz kelimeleri kullanmaya özen gösteriniz. Ayrıca dilimize henüz yerleşmemiş yabancı kelimelerin yerine Türkçelerini kullanmaya özen gösteriniz.

Etkili Konuşma Üzerine Bir Metin

Atatürk konuşmalarını yapmadan önce bence her zaman üzerinde düşünürdü. Sözlerini ölçüp tartar, insanları en çok etkileyecek sözcükleri seçerdi. Çünkü karşınızdaki insanlar etkilemenin en doğru yolu onların ilgisini çekecek onları etkileyecek sözcükleri seçmektir. Bunun yolu da konuşma öncesi sözcükler üzerinde çalışma ve konuya hazırlık yapmaktan geçer.

6. ETKİNLİK

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 60 Cevabı

a. “Sonraki Derse Hazırlık” aşamasında yaptığınız araştırmanın sonuçlarını, Atatürk’ün katıldığı kongreler hakkında edindiğiniz bilgileri, sınıfınıza getirdiğiniz görselleri de kullanarak arkadaşlarınıza sununuz. Sunumunuzun hazırlık aşamalarını maddeler hâlinde yazınız.
Cevap: Erzurum Kongresi’nin ardından 2 Eylül 1919 günü yeniden Sivas’a gelen ve 18 Aralık 1919’a kadar burada kalan Mustafa Kemal Paşa ve beraberindeki heyet tarafından 4 Eylül 1919 Perşembe günü saat 14.00’te bugünkü Atatürk ve Kongre Müzesi binasında, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi yapıldı.

b. Sunumunuzun ardından kendinizi aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.

Sunumum için gerekli hazırlıkları yaptım. (x)
Konuyu güvenilir kaynaklardan araştırdım. (x)
Sunumumu görsellerle destekledim. (x)
Sunumumda konu dışına çıkmadım. (x)
Kelimeleri anlamına uygun kullandım. (x)
Sunumumda beden dilimi etkili bir şekilde kullandım. (x)
Sunumumu yaparken nezaket kurallarına uygun davrandım. (x)
Sunumumu gerçekleştirirken dinleyicilerle göz teması kurdum. (x)
İşitilebilir bir ses tonuyla konuştum. (x)
Sunumumda anlamını yeni öğrendiğim kelimeleri de kullandım. (x)
Kelimeleri doğru telaffuz ettim. (x)

Değerlendirme sonucuna göre eksikliklerinizi gidermek için neler yapmanız gerektiğini açıklayınız.
Cevap: Bir dahaki sunumumda daha fazla çalışmalı daha çok görsele yer vermeli kelimelerimi daha özenli seçmeliyim

SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

15 Temmuz 2016 tarihinde ülkemizde gerçekleştirilmek istenen darbe girişimiyle ilgili bilgiler toplayınız.