Minimum yasası nedir

2. BÖLÜM DEĞERLENDİRME

1. Aşağıdaki tabloda, “bitkilerde madde taşınması” ile ilgili kavramlar yer almaktadır. Bu kavramları kullanarak aşağıda verilen cümleleri tamamlayınız.

1. plazmodezm 2. gutasyon 3. nodül 4. ksilem 5. floem 6. stoma 7. terleme 8. kaspari şeridi 9. mikoriza 10. adhezyon kuvveti

a) Bitki köklerinin mantarlarla yaptığı birliklere mikoriza adı verilir.
b) Bitkilerde topraktan alınan su ve mineraller, ksilem borularıyla yukarı doğru taşınırken yapraklarda üretilen fotosentez ürünleri floem boruları ile bitkinin diğer organlarına taşınır.
c) Azot fiksasyonu yapan bakteriler, bitkinin kök hücrelerine girerek kökte nodül olarak adlandırılan yumruları oluşturur.
ç) Kalburlu boru hücresi ile arkadaş hücresi arasında plazmodezm adı verilen madde alışverişlerinin gerçekleştiği uzantılar bulunur.
d) Topraktaki suyun fazla, havadaki nemin yüksek olması durumunda yaprakta hidatot adı
verilen yapılardan su ve su içinde çözünen minerallerin damlacıklar hâlinde dışarı atılmasına gutasyon adı verilir.
e) Yapraklarda gaz alışverişinin gerçekleştiği, kloroplast taşıyan iki hücrenin aralarında açıklık bırakarak
oluşturdukları yapılara stoma adı verilir.
f) Kökte endodermis hücreleri arasında bulunan, su geçirmeyen tabakaya kaspari şeridi adı verilir.

2. Bitkilerin mineral ihtiyaçlarının karşılanmasında etkili olan “minimum yasası”nı açıklayınız.

Minimum yasası 1840 yılında Liebig tarafından ortaya atılmıştır. Liebig bu kuramı başta sadece bitkiler için ortaya atmış olsa da daha sonra tüm canlılar ve ekolojik faktörler için uygulanmıştır.
Bu yasaya göre canlıların yaşayabilmesi için alınması gereken besin maddelerinin en azından minimum miktarda alınması gerektiği savunulur. bu kurama göre canlının yaşadığı ortamda en az bulunan besin maddesi gelişim için sınırlayıcıdır. Bitkilerde gerekli olan temel maddelerden karbon, hidrojen ve oksijen ne kadar bol olursa olsun, eksik olan elementler bitki için sınırlayıcı etki yapar. Örneğin bor elementi bitki için gerekli elementlerden biridir. Bor elementinin toprakta az bulunması, diğer elementler ne kadar fazla olursa olsun, bitki gelişimi durabilir. Bu durumda minimum bulunan her besin maddesi sınırlayıcı etki gösterir.
Liebig'in bu yasasına aynı zamanda fıçı kanunu da denir.

3. Aşağıdaki cümlelerde numaralandırılmış bölümleri, verilen kavramları kullanarak tamamlayınız.
aydınlık ortamda, karanlık ortamda, pH azaldığında, pH arttığında, ozmotik basınç azaldığında, ozmotik basınç arttığında
1. aydınlık ortamda, 2. pH arttığında, 3. ozmotik basınç arttığında açılır.
Stomalar,
1. Karanlık ortamda, 2. pH azaldığında, 3. ozmotik basınç azaldığında kapanır.

4. Bitkilerin topraktan aldığı su ve minerallerin, ksileme ulaştıktan sonra yapraklara taşınmasında
etkili olan faktörleri yazarak kısaca açıklayınız.