Karışımları ayırma yöntemleri nelerdir

Günlük yaşamımızda karışımları ayırmaya ihtiyaç duyarız. Evde yemek yaparken pirinç ve makarnayı haşladığımız sudan ayırırırız. İnşaatlarda kum ile içindeki çakıl taşının ayrılması gerekir. Geri dönüşüm fabrikalarında, demirden yapılmış metaller ile plastik ve alüminyum atıkların ayrılması için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Karışımları ayırmak için birçok yöntem kullanılmaktadır. Eleme, süzme mıknatısla ayırma yöntemleri bunlardan bazılarıdır.

• Süzme yöntemi
• Eleme yöntemi
• Mıknatısla ayırma yöntemi
• Yüzdürme yöntemi
• Buharlaştırma yöntemi
• Damıtma yöntemi
• Dinlendirme yöntemi
• Ayırma hunisi ile ayırma yöntemi

Farklı büyüklükteki katı maddelerden oluşan karışımları ayırmak için eleme yöntemi kullanılır. Eleme yönteminde elek kullanılır. Tahılları kabuklarından eleme yöntemiyle ayırabiliriz.

Süzme yöntemi ile katı, sıvı karışımları birbirinden ayırabiliriz. Bu yöntemde süzgeç kullanılır. Pilav yaparken su ile pirinç süzme yöntemleri ile birbirinden ayrılır. Bardağımıza çay dökerken süzgeç kullanırız.

Karışımı oluşturan maddelerin en az birinin yapısında demir, nikel, kobalttan yapılmış madde varsa mıknatısla ayırma yöntemini kullanırız. Demir tozu, talaş karışımını mıknatısla ayırma yöntemini kullanarak ayırabiliriz.

Karışımları ayırmada kullanılan altı temel yöntem vardır. Bunlar;

• Süzme
• Mıknatısla ayırma
• Buharlaştırma
• Eleme
• Yüzdürme
• Dinlendirme

1- Süzme: Suda çözünmeyen katı maddelerin suyla oluşturduğu karışımlar süzme yöntemiyle ayrılabilir. Bulanık sıvılar içindeki katı tanecikler bir süzgeçten ya da kum tabakasından geçirilerek ayrıştırılır. Yukarıdaki örnekleri süzme metodu ile ayırabilirken, şekerli su ya da tuzlu suyu süzerek ayıramayız. Çünkü; suyun içersinde tuz ya da şeker çözünmüşlerdir.

2- Mıknatısla Ayırma: Mıknatıs tarafından çekilebilen demir,nikel,kobalt gibi maddelerle yapılan karışımları ayırmada mıknatıs kullanılabilir. Demir tozu ile kumu, nikel ile tuz…gibi karışımları bu yöntemle ayırabiliriz.

3- Buharlaştırma: Suyla, tuz, kum, demir tozu gibi maddelerin oluşturduğu karışımları buharlaştırma yöntemiyle ayırabiliriz.

4- Eleme: Elek ya da süzgeç adı verilen alet yardımıyla farklı boyutlardaki katı taneleri birbirlerinden ayrılabilir. Kum ile çakılı, unun içindeki kepeği, kuru çayın içindeki tozu eleyerek birbirlerinden ayırabiliriz.

5- Yüzdürme: Odun talaşı ve mercimek karışımı su dolu kaba boşaltıldığında , odun talaşı su yüzeyine çıkarken mercimek su dibine batar. Böylelikle odun talaşı ile mercimek ayrışırlar.

6- Dinlendirme: Katı-sıvı karışımları dinlendirildiğinde yani bir süre bekletildiğinde, katıların sıvı dibine çökmesi sağlanabilir. Bir miktar kum-su karışımını dinlendirirsek su içindeki kum tanecikleri dibe çöker. Sirke dinlendirildiğinde ise dibinde tortu oluşur.