Itrî'nin segâh makamında bestelediği "salat-ı ümmiyye"yi araştırınız

Hz. Peygamber’e sevgi ve saygı göstermek, onu övmek, şefâatine erişmek amacıyla okunan, Peygamberimizin ailesi ve yakınlarına dair de dua ifadelerinin bulunduğu metne verilen isimdir. Mûsikimizde başta mevlid merasimleri, tarikat zikirleri icrası, sakal-ı şerif ve hırka-i saâdet ziyareti, teravih namazlarında ilahi okunmadığı zamanlarda her dört rek‘attan sonra olmak üzere çeşitli dinî törenlerde belirli beste ve güftesiyle toplu icra edilen bir dinî mûsikî formudur. Salât-ı ümmiyye’nin metni Arapça’dır. Camilerde cumhur müezzinliği çerçevesinde icra edilir. Çoğumuzun Kuran meclislerinde, camilerde, kandillerde duyup gönlüne nakşettiği salât-ı ümmiyyenin metni şöyledir:

“Allâhümme salli alâ seyyidinâ Muhammedini’n-nebiyyi’l-ümmiyyi ve alâ âlihî ve sahbihî ve sellim.”

Türkçe anlamı, Yâ Rabbi, Efendimiz Muhammed Mustafa’ya (s.a.v) rahmet eyle. O’nun ehli beyt ve ashabma da selâm olsun.»

Üç asır önce büyük Itrî, Sevgili Peygamberimiz için, şunları yazmıştı:

“Sâyesi düşmez yere bir böyle nahl-i Tûr’sun
Mihr-i âlem-gîrsin başdan ayağa nûrsun
(Tûr dağındaki gibi gölgesi yere düşmeyen bir fidansın.
Evreni ele geçirmiş bir güneşsin, baştan ayağa nursun.)
Tarîk-i gülzâr-ı âlem, mâlik-i mülk-i adem
Münkîrine mahz-ı mâtem mü’minine sûrsun
(Cihanın gül bahçesini bırakmış yokluk ülkesine sahip olmuşsun.
İnkârcılara matem tutturur, müminleri sevindirirsin.)
—
El benim dâmen senin ey Rahmeten li’l-alemîn
Şöhretim isyan benim sen afv ile meşhûrsun
(Ey alemlere rahmet olarak gönderilen! El benim, etek senin.
İsyan ile şöhret bulan ben, affetmekle meşhur olan sensin.)
—
Ya Resûlallah umarım diyesin Rûz-ı Cezâ
Gerçi cürmün çokdur amma Itrî’yâ mağfûrsun
(Yâ Resulallah! Umarım kıyamet gününde dersin ki;
“Ey Itrî! Biliyorum suçun çoktur. Ama affedildin, suçun bağışlandı.)