İslam’dan önce bazı Arap kabileleri arasında haram aylarda gerçekleşen savaşlar

Ficar Savaşları, Cahiliye dönemini araştıran insanların her zaman karşısına çıkmaktadır. Bu savaşlar toplamda 4 defa yapılmıştır. Cahiliye döneminde Ficar savaşları oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu savaşlar haram aylarda yapıldığı için adını facirane kelimesinden almaktadır.

Ficar Savaşları, Arap kabileleri arasında meydana gelmiştir. Bu savaşlar sonradan kan davası olarak yapılmaya başlamıştır. Ficar savaşlarının tamamı haram aylarda yapılmamıştır. Fakat bu savaşlar neticesinde haram aylarda kan dökülmesi nedeni ile Ficar Savaşı ismini almıştır.

Haram aylar; Zilkade, Zilhicce, Recep, Muharrem ayları olarak bilinmektedir. Bu aylarda Araplar arasında genelde savaş yapılmaz ve barış olurdu. Ayrıca bu aylarda panayırlar ve etkinlikler düzenlenirdi. Bunun yanında bu aylarda kin gütmek, savaşmak, hırsızlık ve insan öldürmek günah olarak kabul edilmektedir.

Ficar savaşlarının özelliklerini sıralayacak olursak.

• Bu savaşların en önemli özelliği haram aylarda meydana gelmesidir. 4 savaşlar 4 tane olarak bilinmektedir.
• Ficar savaşlarının hepsi sonradan anlaşmalar ile sonuçlanmıştır.
• Ficar Savaşlarında Hire Krallığının hızlı bir şekilde çöktüğü bilinir. Bunun yanında Mekke şehrinde nüfus artışı olduğu bilinmektedir.
• Ficar Savaşlarının kan davası savaşları olduğunu söyleyen bir takım tarihçiler de bulunmaktadır.
• Ficar Savaşlarının ilki Hevazin ile Kinane kabileleri arasında olmuştur. Bu savaşta güç mücadelesi meydana gelmiştir. Yapılan çarpışmalar artmadan sona erdiği bilinmektedir.
• İkinci Ficar Savaşı ise Hevazin kabilesinden bir takım gençlerin panayır ortamında bir kadına saldırması ile meydana gelmiştir. Üçüncü Ficar Savaşı da Hevazin ve Kinane kabileleri arasında ortaya çıkmıştır. Bunun nedeni de borç kavgası olmuştur.

Ficâr sözlükte “azmak, haktan ayrılmak, günaha dalmak, yemininde ve sözünde yalancı çıkmak” anlamına gelir. İslâm’dan önce Arap kabileleri arasında çeşitli sebeplerle sık sık savaşlar meydana gelirdi. Bunlardan dördü, her türlü düşmanlık ve mücadeleden el çekilmesi gereken, kötülük yapmanın ve kan dökmenin yasak olduğu haram aylarda (zilkade, zilhicce, muharrem, receb) yapıldığı için “ficâr savaşları” (eyyâmü’l-ficâr) diye anılmıştır. Câhiz ise haram aylarda sadece Mekke’de cereyan eden savaşlara ficâr adı verildiğini kaydeder (Kitâbü’l-Ḥayevân, I, 165-166).