Hazır gıda ile doğal gıda arasındaki farklılıklar nelerdir

Doğal gıdalar ve organik gıdalar arasındaki en büyük fark organik gıdaların kontrol altında yapılmasıdır. Organik gıdalar için; organik, biyolojik, ekolojik diyebilmemizin aksine doğal gıdalarda bu gibi terimlerin garantisi yoktur. Doğal gıdalarda da herhangi bir tarım ilacı, kimyasal gübre kullanılmaz fakat bunun herhangi bir resmi kontrol süreci ve belgelendirilmesi yoktur. Bu sebepten dolayı doğal gıda adı altında satılan ürünlerin herhangi bir garantisi yoktur. Organik gıda üreticilerinin Tarım Bakanlığı tarafından onaylaymış belgeleri vardır.

Üretiminde hiçbir kimyasal gübre ve katkı maddesi kullanılmayan, kaynağından elde edildiği gibi kullanılan herhangi bir işlemden geçmemiş gıda maddelerine doğal gıda denir. Doğal gıdalar oksitlenme, mikroorganizmalar vb. nedenlerle uzun süre saklanamaz. Tüketilmesi kolay, raf ömrü uzun, koruyucu, renklendirici gibi çeşitli kimyasallar içeren besin maddelerine hazır gıda denir. Hazır gıdalara bozulmayı önlemek, göze güzel görünmesini sağlamak amacıyla birçok kimyasal madde katılır. Bu kimyasal maddeler koruyucular, renklendiriciler, emülsiyonlaştırıcılar, tatlandırıcılar şeklinde sınıflandırılabilir.

Bölüm Sonu Uygulaması

1. Hazır gıdaların doğal gıdalardan farkları nelerdir?
Cevap: Hazır gıdalar işlenmiş, ambalajlı ve katkı maddesi içeren gıdalardır.

2. Hazır gıdalara emülsiyonlaştırıcı maddeler hangi amaçla katılır?
Cevap: Emülsiyonlaştırıcılar, hazır gıdanın içindeki maddelerin birbiriyle daha iyi etkileşip homojen karışım oluşmasını sağlar.

3. Hazır gıdalara hangi katkı maddeleri katılır?
Cevap: Koruyucular, renklendiriciler, emülsiyonlaştırıcılar, tatlandırıcılar.

4. Hazır gıdaların raf ömrünü uzatmak için ne gibi yöntemler uygulanır?
Cevap: Koruyucu maddeler katılır ya da pastörizasyon, sterilizasyon gibi işlemler uygulanır.

5. Pastörizasyon nedir? Açıklayınız.
Cevap: Pastörizasyon işleminde gıdanın sıcaklığı hızlı bir şekilde artırılıp düşürülür.

6. Pastörizasyon ile UHT yöntemleri arasındaki farklar nelerdir?
Cevap: Pastörizasyon, besinlerdeki mikrobik büyümeyi yavaşlatır fakat patojen mikroorganizmaları tamamen yok etmez. Pastörizasyonun amacı kullanma tarihine kadar, pastörize ürünün içinde yaşayan patojen sayısını, hastalığa neden olmayacak şekilde azaltmaktır. UHT işleminde ise sütün yapısındaki bütün mikroorganizmalar öldürülür. Ürünün raf ömrü artarken besin değeri kaybolur.

7. Hazır gıda etiketlerindeki üretim ve son kullanım tarihlerinin önemi nedir?
Cevap: Üretim ve son tüketim tarihleri gıdanın ne kadar taze olduğunu ifade eder. Son tüketim tarihi geçmiş ürünlerin tüketilmesi sağlık sorunlarına yol açabilir.

8. Koruyucu, renklendirici ve tatlandırıcı maddelerin sağlık üzerindeki etkileri nelerdir?
Cevap: Bazı koruyucu maddeler kansere, renklendiriciler solunum yolları rahatsızlıklarına, tümör oluşumuna, hiperaktiviteye, tatlandırıcılar kansere, alerjiye, sindirim sistemi rahatsızlıklarına ve zehirlenmelere neden olabilmektedir.

9. Tereyağı ve margarin arasındaki farklar nelerdir?
Cevap: Tereyağı doğal yollarla elde edilir. Margarinler bazı yağlara uygulanan kimyasal işlemler sonucu elde edilir. Tereyağının besin değeri daha yüksektir.

10. Sıvı yağlar nasıl elde edilir?
Cevap: Yağlı tohumların preslenmesiyle elde edilir.

11. Zeytinyağı, ayçiçeği yağı, mısır özü yağı ve fındık yağının özellikleri nelerdir?

Zeytinyağı, zeytinin preslenip yağının çıkarılmasıyla elde edilen yağ türüdür. Zeytinyağı herhangi bir işlemden geçirilmeden ya da rafine edilerek kullanılabilir. Özellikle E vitamini açısından zengin olan zeytinyağının doymamış yağ oranı yüksektir. Bu nedenle kalp sağlığının korunması açısından diğer yağlara göre daha çok tercih edilmesi gereken yağlardan biridir.

Ayçiçeği yağı, ayçiçeği çekirdeklerinin preslenmesi sonucu ele geçen yağın rafine edilmesiyle elde edilen yağa ayçiçeği yağı denir. Salatalarda, kızartmalarda, sulu yemeklerde yaygın olarak kullanılan bir yağ olan ayçiçeği yağı, vitamin ve mineraller açısından çok zengin değildir.

Mısır özü yağı, mısır özü yağı, mısır bitkisinin yağlı tohumlarının (yenen tanelerinin) preslenmesiyle çıkan yağın birtakım işlemlerden geçirilmesi sonucu elde edilen yağdır. Mısır özü yağının besin değeri ayçiçeği yağına göre daha yüksektir.

Fındık yağı, fındığın preslenmesiyle -diğer yağlı tohumlu bitkilerde olduğu gibi- elde edilen yağa fındık yağı denir. Fındık yağı, herhangi bir işlemden geçirilmeden de kullanılabilir. Eğer elde edilen yağın istenmeyen özellikleri varsa bu durumda fındık yağı rafine edilir. Özellikle kızartmalarda kullanılan fındık yağının besin değeri yüksektir.

12. Sızma, rafine, riviera ve vinterize yağ nasıl elde edilir?
Cevap: Sızma yağ sadece preslemeyle elde edilir. Rafine yağ, preslemeyle elde edilen sıvı yağa uygulanan birtakım işlemler sonucu elde edilir. Riviera yağ, sızma yağ ile rafine yağın belli oranda karışmasıyla elde edilir. Vinterize yağ, soğuk ortamda bulanıklığa neden olan maddelerin yağdan uzaklaştırılmasıyla elde edilir.

13. Yenilebilir yağların yanlış kullanımının sağlık üzerindeki etkileri nelerdir?
Cevap: Şişmanlık, damar tıkanıklığı, karaciğer yağlanması, kalp hastalıkları, kanser.