Haset nedir

Haset, başkasının sahip olduğu maddi veya manevi imkânların kendisine verilmesini veya kıskanılan kişinin bu imkânlardan mahrum kalmasını, ondaki nimetlerin gitmesini istemektir.

Haset, kalpte bulunan ve insanı kötülüklere sürükleyen en önemli ve gayri ahlaki özelliklerden, hastalıklardan birisidir. Bilgisizlik ve tamahkârlığın birleşmesinden, kaynaşmasından doğar. Haset, çirkin huyların en zararlılarındandır. Herkeste bulunmakla birlikte dereceleri farklıdır. Kimi insanda haset duygusu bir an için gelip gider; kiminde ise iyice yerleşir, bütün benliğe hâkim olur ve gittikçe artar. İşte asıl üzerinde durulması gereken ve tehlikeli olan haset sonuncusudur. Haset ruhu kirleten bir kusurdur ve şerlerin en fenasıdır. Haset, başkasının zarar görmesini isteme duygusu olduğuna göre bir kötülük sevgisidir. Kötülüğü sevenin kendisi de kötüdür; insanların en kötüsü ise dostlarının zarara uğramasına sevinen kimsedir.

İslam dini, hasedi en çirkin davranışlardan biri olarak kabul etmiştir. Kur’an-ı Kerim hasetlik yapmayı münafıkların ve müşriklerin temel ahlaki niteliklerinden ve şeytanî bir huy olduğunu haber vermiş, müminlere de bu kötü sıfattan uzak durmalarını emretmiştir (bk. Bakara suresi, 34; A’râf suresi, 11-22; Hicr suresi, 31-33; İsra suresi, 61-62; Kehf suresi, 50; TâHâ suresi, 116; Sâd suresi, 71-76. ayetler.) Haset öyle kötü huydur ki Kuran’ı Kerim hasetçinin hasedinden Allah’a (c.c.) sığınma hususunda dua öğretir:

“Haset ettiği zaman hasetçinin şerrinden sabahın Rabbi’ne sığınırım.” (Felak suresi, 5. ayet.) Resulullah (s.a.v.), ümmetini haset konusunda uyarmış ve insanlar arasında kurulması gereken kardeşlik bağını zedelediğini buyurmuştur. “Size eski ümmetlerin hastalığı sirayet etti: Bu, haset ve buğzdur. Bu, kazıyıcıdır. Bilesiniz; kazıyıcı derken saçı kazır demiyorum. O, dini kazıyıcıdır…” (Tirmizi, Sıfatu’l-Kıyame, 57.) Bir başka hadis-i şerifte de hasedin kötülüğünü, “Kıskançlıktan kaçınınız çünkü ateşin odunları yakıp bitirdiği gibi kıskançlık da güzel amelleri yer, bitirir.” (İbn Mâce, “Zühd”, 22.) şeklinde ifade etmiştir.

Haset haramdır. Bunun sebebi de Allah’ın (c.c.) kullar arasında yaptığı taksim ve takdire razı olmamayı, teslimiyet göstermemeyi ifade etmesi ve Kur’ân-ı Kerîm’de ifade ettiği gibi kâfirlerin özelliklerinden birisi olarak sayılmasıdır: “Size bir iyilik dokunsa, bu onları tasalandırır size bir kötülük dokunsa, ondan ötürü sevinirler.” (Âl-i İmrân suresi,120. ayet.)