Fiilimsiler nedir, özellikleri nelerdir

Fiil kök ya da gövdelerine belirli ekler getirilerek türetilen sözcüklere denir. Fiilimsiler, anlamları ve görevleri bakımından üçe ayrılır. Fiilimsi; fillere getirilen eklerle oluşturulan fiili isim, sıfat veya zarfa dönüştüren sözcüklere denir. Fiilimsiler tamamen fiil özelliklerini göstermez. Fiilimsiler olumsuz yapılabilir ancak fiil gibi çekimlenemez. Fiilimsiler fiillere getirilen ekler ile ortaya çıkarlar. Bu ekler sayesinde fiil; isim, sıfat ya da zarf görevinde cümlede kullanılır. Fiilimsiler fiilden isim yapma durumuna geçtikleri için türemiş sözcüklerdir. Üç çeşit fiilimsi vardır; isim fiil, sıfat fiil, zarf fiil fiilimsilerdir. Her fiilimsi için farklı ekler mevcuttur. Fiilimsiler bu ekleri alarak farklı şekilde fiilimsilere dönüşür.

Fiilimsiler

• İsim-fiil (mastar)
• Sıfat-fiil (ortaç)
• Zarf-fiil (ulaç, bağ-fiil)

Örnekler İle Fiilimsiler Konu Anlatımı

3 çeşit fiilimsi vardır. Bunlar; isim fiil, sıfat fiil, zarf fiil.

İsim Fiil

Fiile ‘-ma ,-iş, -mak’ ekleri getirilerek cümle içinde isim yapar. Böylece fiili isim haline dönüştüren ekler sayesinde fiil köklü kelime, cümlede isim olarak kullanılır.

Örnek: Onunla tanışmayı ben de çok isterim.

Cümlesinde yüklemden sonra olumsuz yapılabilen kelime tanışmak kelimesidir. Tanış fiili -ma eki alarak isim fiil yapılmıştır.

Sıfat Fiil

Fiillere ‘-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş’ ekleri getirilerek cümle içinde sıfat fiil yapar.

Örnek: Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç.

Cümlesinde yüklemden sonra olumsuz yapılabilen kelime dönülmez kelimesidir. Dönülmez kelimesi –mez eki alarak cümlede sıfat fiil olmuştur.

Zarf Fiil 

Fiillere ‘-ken, -alı, -madan, -İnce, -ip, -arak, -dıkça, -e…e, -r….maz, -casına, -meksizin, -dığında’ ekleri getirilerek zarf fiil yapılır.

Örnek: Dereyi görmeden paçaları sıvama.

Cümlesinde yüklemden sonra olumsuz yapılabilen kelime görmeden kelimesidir. Görmeden kelimesi -meden eki alarak zarffiil yapılmıştır.

Fiilimsiler, fiillerin dönüşmüş şekilleridir; sıfata dönüşüyorsa sıfat-fiil; zarfa dönüşüyorsa zarf-fiil; isme dönüşüyorsa isim-fiildir. Örneğin “Ahmet ders çalışıyor.” cümlesinde “çalış-“ fiili kullanılmıştır. Bu fiilden fiilimsiler türetebiliriz: çalışan, çalışarak, çalışma. Bu sözcükleri,

• “Ders çalışan çocuklar daha başarılı olur.” cümlesinde sıfat-fiil,
• “Çalışarak başarılı oldu .” cümlesinde zarf-fiil,
• “Ders çalışmayı çok seviyor.” cümlesinde isim-fiil olarak kullanabiliriz.

Fiilimsilerin özellikleri

• Fiilimsiler fiil kök ya da gövdelerine gelen eklerle oluşur.
• İsim, sıfat, zarf görevinde kullanılır.
• Fiilimsiler, kişi ve zamana bağlı olmadan kullanılır.
• Fiilimsiler fiilden türetilir.
• Olumsuzluk eki alarak olumsuz yapılabilir.(-ma, -me)
• Fiilimsilere fiil çekim ekleri, haber ve dilek kipleri getirilemez.
• Fiilimsiler cümlede isim soylu sözcükler gibi görev yapar.
• Fiilimsiler yarım yargı bildirir.
• Fiilimsiler yan cümlecikte yüklem görevi görür.
• Geçişli olan fiilimsiler nesne alabilme özelliğine sahiptir.