Etkili dinlemenin ilkeleri nelerdir

Dinleme, anne karnında başlayan geliştirilebilen bir dil becerisidir. Dinleme duyma mekanizmalarından geçen bilgilerin kaydedilip kullanıma hazır hâle gelmesini sağlayan bir farkındalıktır. Bu açıdan dinleme, duymanın ötesinde aktif bir zihinsel süreçtir.

Etkili dinlemenin ilkeleri

• Dinlemeye hazırlanma, ruhen ve bedenen dinlemeye hazır olunmalıdır. Konuya ilgi duymak, konuşulanları biliyor olmak, konuyla ilgili daha önce bilinenleri hatırlamak dinlemenizi kolaylaştıracaktır.
• Dikkati konuşan kişiye yöneltme,
• Dikkati konuşulan, anlatılan ya da okunan konu üzerinde toplama,
• Dikkati konuşma, anlatma, okunma süresince sürdürebilme,
• Dinlediklerinin içinden önemli düşünceleri seçip not alma,
• Dinledikleri içinden farklı anlamlara gelebilecek sözleri bulup not etme,
• Dinledikleri içinde, varsa konuyla ilgili olmayan sözleri bulup not etme,
• Dinledikleri içinde, eğer varsa çelişki ve tutarsızlıkları bulup not etme,
• Konuşmacının ve diğer dinleyicilerin dikkatini dağıtacak gereksiz konuşmalarla uyarılarda bulunma, fısıldaşma gibi davranışlardan kaçınma,
• Konuşmayla ilgili soru yöneltmede, görüş ya da karşı görüş bildirmede önceden söz isteme,

Başlıca Dinleme Türleri
a. Katılımlı dinleme; dinleme sürecinde konuyla ilgili oluşan soru veya görüşlerin konuşmacıya iletilmesi ve konuşanla iletişim kurulması ile gerçekleşir.
b. Katılımsız dinleme; dinleyicinin yalnızca konuşmacıya ve konuya odaklanması, konuşmacı ile bir etkileşime girmemesi ile gerçekleşir.
c. Eleştirel dinleme; dinleyicinin, konuşmacı veya konuşma konusu hakkında belli bir bakış açısına sahip olarak dinleme etkinliğidir. Dinleyici, konunun olumlu ve olumsuz yanlarını tarafsız bir bakış açısıyla değerlendirir ve dinleme etkinliğine hazırlıklı biçimde katılır.
ç. Yaratıcı dinleme; dinleyicinin dinlediklerini yorumlaması ve bunlardan yeni fikirler üretmesi ile gerçekleşen dinleme türüdür.
d. Seçici dinleme; dinlenen konuyla ilgili bilgilerden ilgi ve ihtiyaca yönelik olanların seçilerek dinlenmesi ile gerçekleşir.
e. Not alarak dinleme; belirlenen konu veya noktalarla ilgili notların alınması ile gerçekleşen dinleme türüne denir. Böylece dinlenenlerin daha kolay anlaşılması veya hatırlanması sağlanır.