Edebî metinlerle bilimsel metinlerin karşılaştırılması

Edebî metinlerde kurmaca gerçeklik vardır. Gerçeklik olduğu gibi yansıtılmaz. Yazarın kişisel görüşleri de eklenerek yeni bir gerçeklik ortaya çıkar. Bilimsel metinlerde ise gerçeklik hiçbir şekilde değiştirilmez, olduğu gibi aktarılır. Gerçeklikten kasıt, nesnel ve somut olarak var olan bir durumu olduğu gibi aktarmaktır. Kurmaca ise olmadığı hâlde varmış gibi tasarlanan olayların, durumların aktarılmasıdır.

Edebî metin; okuyucuda heyecan uyandırmak, okuyucuya edebî zevki hissettirmek amacıyla yazılır. Bilimsel metnin amacı ise bir konuda bilgi vermek, bir konuyu öğretmek, açıklamaktır.

Edebî metinlerde yazar dili öznel bir biçimde, bilimsel metinlerde ise nesnel bir biçimde kullanır.

Edebî metinlerde dil, günlük konuşma dilinden farklı bir şekilde kullanılır. İmgeli, sanatlı bir söyleyiş hâkimdir. Bilimsel metinlerde ise dil, sade ve anlaşılırdır. Edebî metinlere göre daha ciddi bir üslup hâkimdir. Dilde kesinlik vardır.

Edebî metinlerdeki sözcükler, cümleler, paragraflar bir zincirin halkaları gibi birbirini tamamlayacak şekilde bir araya gelir. Bu sebeple sözcüklerin ve cümlelerin yeri değiştirilemez. Bu metinlere sözcük eklenemez, metinlerden sözcük çıkarılamaz.

Edebî metinlerde sözcükler yan ve mecaz anlamlarda kullanılır. Bilimsel metinlerde ise sözcükler gerçek anlamda kullanılır

Edebî metinler çok anlamlıdır, yoruma açıktır. Bilimsel metinlerde ise tek bir anlam vardır. Bilimsel metinlerin yorumu kişiden kişiye değişmez.

Edebî metinlerde yazar, söyleyiş özelliklerini (üslubunu), ön plana çıkarır. Bilimsel metinlerde ise önemli olan üslup değil, iletilmek istenen mesajdır.

“Bilimsel metinlerle edebî metinler arasındaki farkları maddeler hâlinde defterinize yazınız.” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

Bilimsel metinlerle edebî metinler arasındaki farkları maddeler hâlinde

Bilimsel Metinler

• Bilgi vermek amacıyla yazılır.
• Kesinlik vardır.
• Üslup kaygısı yoktur.
• Açıklayıcı, tamamlayıcı gibi anlatım türleri kullanılır.
• Söz sanatları kullanılmaz.
• Dil göndergesel işlevindedir.

Sanatsal Metinler

• Estetik zevk ve duygu vermek amacıyla yazılır.
• Kesinlik yoktur.
• Öznel bir bilgidir.
• Üslup kaygısı vardır.
• Betimleyici ve öyküleyici gibi anlatım türleri vardır.
• Söz sanatları kullanılır.
• Dil sanatsal işlevindedir.