Çözünme nasıl oluyor

Bir maddenin başka bir madde içinde homojen bir şekilde dağılmasına çözünme adı verilir. Çözünme olayı bir çözeltideki çözücü ve çözünen taneciklerinin etkileşimi sonucu gerçekleşir. Örneğin suya tuz attığımızda bir süre sonra tuz suda çözünür ve tuz taneciklerini göremezsiniz. Sıcak bir çaya şeker atıldığında şekerin çay içerisinde çözündüğünü gözlemlersiniz.

Tane boyutu küçüldükçe çözünen maddenin çözücü ile temas yüzeyi artar. Bu da çözünmenin hızlanmasını sağlar. Etkinlikte de gözlemlediğiniz gibi aynı sıcaklıkta eşit miktardaki sulara toz şeker ve kesme şeker atıldığında toz şekerin daha çabuk çözünmesinin nedeni temas yüzeyinin fazla olmasıdır.

Sıcaklık arttıkça moleküller daha hızlı hareket eder ve çözünen ile çözücü molekülleri daha kısa sürede etkileşir yani sıcaklık yükseldikçe çözünme hızlanır. Yaptığınız etkinlikte de sıcak ve soğuk suya kesme şeker atıldığında sıcak sudaki şekerin daha çabuk çözündüğünü gözlemlediniz.

Temas yüzeyi ve sıcaklıktan başka karıştırma işlemi de çözünme hızını etkileyen faktörlerden biridir. Karıştırma sonucu, çözünme hızı artar. Yaptığınız etkinlikte kesme şeker ve toz şekerin çözünme hızını karşılarken diğer faktörlerin sabit kalmasını sağladığınız. Her seferinde sadece bir etkeni değiştirmenizin nedeni ne olabilir? Bir deney yapılırken belli değerler sabit tutularak diğerleri kontrol edilir. Deney sırasında değiştirilen değişkenlere bağımsız değişken denir. Bağımsız değişkenlere bağlı olarak değişen değişkenlere bağımlı değişken adı verilir. Miktarı değişmeyen değişkenlere ise kontrol edilen veya sabit tutulan değişken adı verilir.